51

ἁπλῆ οὖσα, καί μή ἐκ διαφόρων συγκειμένη μερῶν ἀσύνθετος καί ἀδιάλυτος οὖσα, διά τοῦτο ἄφθαρτος καί ἀθάνατος ἔσται.

Καί πάλιν, τό ἔκ τινος κινούμενον, οὐκ ἐξ ἑαυτοῦ ἔχον τό ζωτικόν, ἀλλ᾿ ἐκ τοῦ κινοῦντος, τοσοῦτον διαμένοι, ὅσον ὑπό τῆς ἐνεργούσης αὐτῆς κρατεῖται δυνάμεως. Ἐπειδάν δέ παύσηται τό ἐνεργοῦν, διαχεῖται καί αὐτό. Τό δέ μή ἔκ τινος κινούμενον, ἀλλ᾿ ἐξ αὐτοῦ ἔχον τήν κίνησιν, ὥσπερ ἡ ψυχή αὐτοκίνητός ἐστιν, οὐδέποτε τοῦ εἶναι διαλείπει· ἀκολουθεῖ γάρ τῷ αὐτοκινήτῳ, τό ἀεικίνητον εἶναι. Τό δέ ἀεικίνητον, ἄπαυστον ἔσται. Τό δέ ἄπαυστον, ἀτελεύτητον. Τό δέ ἀτελεύτητον, ἄφθαρτον· τό δέ ἄφθαρτον, ἀθάνατον. Εἰ τοίνυν ἡ ψυχή αὐτοκίνητός ἐστιν, ὡς ἀνωτέρω ἀπεδείχθη, ἔσται ἄφθαρτος, κατά τόν προτεθέντα συλλογισμόν.

0360 Καί πάλιν, εἰ πᾶν τό φθειρόμενον, ὑπό τῆς ἰδίας κακίας φθείρεται· τό ὑπό τῆς ἰδίας κακίας μή φθειρόμενον, ἄφθαρτον ἔσται· τό γάρ κακόν, τό καλῷ ἐναντίον, διό καί φθαρτικόν ἔσται αὐτοῦ· οὐδέ γάρ ἕτερον ἔσται σώματος κακία, ἤ πάθη, καί νόσος καί θάνατος, ὥσπερ ἀρετή, κάλλος, ζωή, ὑγεία, εὐεξία. Εἰ τοίνυν ἡ ψυχή ὑπό τῆς ἰδίας κακίας οὐ φθείρεται· κακία δέ ψυχῆς δειλία, 15Γ_212 ἀκολασία, φθόνος, καί τά παραπλήσια· ταῦτα δέ πάντα οὐκ ἀφαιρεῖται αὐτῆς τό ζῇν καί τό κινεῖσθαι, ἀθάνατος ἄρα ἔσται.

Εἰ λογική ἡ ψυχή. Ὅτι δέ λογική ἡμῶν ἡ ψυχή, ἐκ πολλῶν ἄν τις δείξειε· καί πρῶτον μέν ἐκ τοῦ

τάς τέχνας χρησίμους οὔσας τῷ βίῳ, ταύτην αὐτάς εὑρηκέναι. Οὐδέ γάρ ἁπλῶς, καί ὡς ἔτυχεν εἴποι τις ἄν συνεστάναι τάς τέχνας, ἐπεί μηδ᾿ ἀρχάς, καί ἀνωφελεῖς τῷ βίῳ ἀποδείξει. Εἰ τοίνυν αἱ τέχναι συντελοῦσι πρός τό χρήσιμον τῷ βίῳ· τό δέ χρήσιμον ἐπαινετόν· τό δέ ἐπαινετόν, λόγῳ κατασκευαστόν· ψυχῆς δέ εὕρημα αὗται· λογική ἄρα ἡμῶν ἡ ψυχή.

Ἔπειτα ἐκ τοῦ τάς αἰσθήσεις ἡμῶν ἱκανάς εἶναι πρός τήν τῶν πραγμάτων κατάληψιν, λογική ἡμῶν ἡ ψυχή ἀποδείκνυται. Οὐδέ γάρ ἀρκούμεθα πρός εἴδησιν τῶν ὄντων τῇ τῆς αἰσθήσεως προσβολῇ, ἐπεί μηδέ ἀπατᾶσθαι περί αὐτά θέλομεν. Αὐτίκα γοῦν τά τῷ σχήματι ἴσα, καί τῇ χροιᾷ ὅμοια διῃρημένα ταῖς φύσεσιν, ἡ αἴσθησις ἄλογος οὖσα διακρῖναι ἀσθενεῖ. Εἰ τοίνυν αἱ αἰσθήσεις ἄλογοι οὖσαι ψευδῆ ἡμῖν φαντασίαν τῶν ὄντων ἐμποιοῦσι, λογιστέον ἡμῖν εἰ καταληπτά· καί εἰ μέν καταληπτά, ἑτέρα ἔσται δύναμις, καί κρείττων παρά τάς αἰσθήσεις ἡ τούτων ἀφικομένη. Εἰ δέ μή καταλαμβάνεται, οὐδέ ἔσται ἡμῖν τό ἑτέρως παρ᾿ ὅ ἔστι θεωρούμενα. Ὅτι δέ καταληπτά ἐστι τά πράγματα, δῆλον ἐξ οὗ οἰκείως ἑκάστῳ πρός τό χρήσιμον χρώμεθα, καί πάλιν μετασκευάζομεν εἰς ὅ θέλομεν. Οὐκοῦν εἰ τά ὄντα ἡμῖν καταληπτά ἐδείχθη, αἱ δέ αἰσθήσεις ἄλογοι οὖσαι, ψευδῶς δοξάζουσι, νοῦς ἔσται ὁ τά πάντα διακρίνων, καί ὡς ἔστιν ἀληθῶς τά πάντα ἐπιγινώσκων. Νοῦς δέ, ψυχῆς τό λογικόν μέρος· λογική ἄρα ἡ ψυχή.

Ἔτι, οὐδέν ὅ μή πρότερον ἐν ἑαυτοῖς διαγράψαντες (διεγράψαμεν), εἰς ἔργον ἐκφέρομεν. Τοῦτο δέ οὐδέν ἕτερόν ἐστιν ἤ 15Γ_214 ψυχῆς ἀξίωμα. Νοῦς γάρ οὐκ ἔξωθεν αὐτῇ προσγίνεται, ἤ τῶν ὄντων ἡ εἴδησις· ἀλλ᾿ αὐτή ὥσπερ ταῖς ἐξ αὐτῆς ἐπινοίαις τά ὄντα κοσμεῖ. ∆ιά τοῦτο ἐν αὐτῇ προαναζωγραφεῖ πρότερον τό πρᾶγμα· εἶθ᾿ οὕτως εἰς ἔργον ἐκφέρει. 0361 Ἀξίωμα δέ ψυχῆς οὐδέ ἕτερόν ἐστιν, ἤ τό μετά λόγου πάντα ποιεῖν. Ταύτῃ γάρ διαφέρειν καί τῶν αἰσθήσεων ἐδείχθη· λογική ἄρα ἡ ψυχή.

Τί ψυχή. Οὐσία ἀσώματος, νοερά, ἐν σώματι πολιτευομένη, ζωῆς παραιτία.