PG31A

Adhuc # sicut et in omnibus aliis apparet # secundum suum mo- # nostrum # sed intelligere dei est perfectissimum # ergo,# amplius. Appetibile est duplex, concupiscibile et / actuale / intellectuale. Quae duo in nobis apparet esse diversa et interdum contraria, cum per concupiscentiam trahimur ad contrarium eius / quod / ad quod movemur per intellectum.

Horum autem duorum naturaliter prius est appetibile intellectuale quam concupiscibile. Cum enim appetibile sit bonum inquantum huiusmodi, illud erit prius in ordine appetibilium quod per prius habet rationem boni. Quae quidem per prius invenitur in appetibili intellectuali quam concupiscibili, quod quidem / est bonum / bonum dicitur inquantum videtur bonum, intellectuale autem appetibile dicitur bonum quia est secundum se bonum, hoc autem manifestum est naturaliter prius / ip- / esse, sicut quod est per se eo quod est per accidens. Oportet igitur primum appetibile esse intellectuale. Non autem aliud quam primum intellectuale: omne enim intellectuale est ens actu, et per consequens perfectum et bonum, et sic / omnis / non potest esse aliquod intellectuale non appetibile ante / primum / intellectuale quod est appetibile primum. Relinquitur igitur quod idem est primum intellectuale et primum appetibile. Sicut / igitur / autem / se habet primum intellectuale ad primum intellectum, ita se habet primum appetibile ad primum appetitum intelligibilem, qui est voluntas.

Primum autem intellectuale est ipse primus intellectus, nullus enim posterior intellectus ei adaequatur. Ergo et primum appetibile est ipsa voluntas prima, nec aliquis appetitus posterior ipsum adaequat. Si igitur idem est primum intellectuale et primum appetibile, idem erit primus intellectus et prima voluntas, et primus intelligens et primum volens.

Primum autem intelligens deus est. Deus igitur est volens primum.

Ad voluntatem re- # cum enim operatio ex fine dependeat, qui movet efficientem, finis autem habeat rationem boni, oportet formam intellectam rationem boni accipere ad hoc quod sit operationis principium, sicut et / alia / aliae formae activae sunt operationis principium inquantum sunt actus quidam agentium perfectorum per eas / et ex hoc / secundum quod / habent rationem boni. Forma autem intellectus accipit rationem boni ex / hoc quod / ordine ad voluntatem, cuius obiectum est bonum. Oportet igitur formam intellectam ad voluntatem referri sub / voluntate / ratione / boni, ad hoc quod sit alicuius causa # apud nos # haec enim forma est ipsemet / ut supra / qui per se est necesse esse, a quo dependet omne / quod / aliud ab ipso # referatur ad voluntatem, et sic oportet quod / in ipso # in omni rerum coordinatione id quod est prius magis competit primo simpliciter quam id quod est posterius: unde primum simpliciter est substantia et simplex et ens actu, haec enim in suis coordinationibus sunt aliis priora. Sed # prior etiam intellectu in movendo,# et sensus sentit / et sentimus # quamvis secundum rationem causae fi- # efficienti cum conveniat intellectus, ut probatum est,# ei # sibi # voluntas # et per consequens rationem prioris.

Nam omnes aliae vires habent eam a voluntate,# libe- / scilicet #