CAPUT XX,

De virtutibus cardinalibus Mariae.

Viso de tribus theologicis virtutibus Mariae, videndum est quomodo habuit quatuor cardinales virtutes, scilicet justitiam, prudentiam, fortitudinem, et temperantiam.

Habuit enim justitiam, qua Filii sui exemplo induta est ut lorica . Nam sicut lorica Impenetrabilis est spiculis et lanceis, sic illius justitia et peccati Immunitas nullis tentationibus quae jacula sunt inimici, umquam potuit penetrari. Necesse autem fuerat ut fortis mulier indueretur hujusmodi lorica, cum ad hoc a Deo praeparata esset, ut adjutorio ejus fortem illum qui suum atrium sedulo custodiebat, forlior superveniens, scilicet Dei Filius, debellaret . Nam tunc in manu foeminae tradiditDeus Sisaram : Illius scilicet unicae et Hebraeae mulieris, quae fecit confusionem in domo Nabuchodonosor .

Sunt autem tres gradus justitiae principales, per quos omnes in culmen virtutum ascendit beata Virgo nostra. Primus, subjici majori. Secundus, non praeferri, aequali. Tertius, subjici minori. Primus inchoat. Secundus promovet. Tertius consummat. Igitur Maria non solum justitiam, sed et omnem justitiam obtinuit, quae cum facta esset mater Regis aeterni, et hoc sciret, non dedignata est ministrare Elisabeth, mater regis matri militis, mater summi Dei matri hominis puri, mater Domini omnium matri servi emptitii. Unde dicit ei Elisabeth : Unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me ? mater Salvatoris ad matrem praeconis, mater Verbi summi ad matrem vocis. Sed quod postmodum dicturus erat Dominus Joanni, potuit Maria dicere Elisabeth : Sine modo, sic enim decet nos implere omnem justitiam, id est, perfectam humilitatem . Item, quia in omnibus consummatam justitiam observavit, ideo figurata est per Annam, cujus vultus non sunt in diversa mutati . Et hoc juste : nam Anna gratia, et ipsa dicta est gratia plena. Item, justitia reddit unicuique quod suum est, et ipsa Angelo salutandi discretam reddidit responsionem, scilicet, Quomodo fiet istud? Deo laudem et gratiarum actionem, dicens : Magnificat, etc. Hominibus sufficientem instructionem, dicens, Joan. ii, 5 : Quodcumque dixerit vobis, facite. Item, ipsa reddidit quae sunt Caesaris Caesari, et quae sunt Dei Deo . Reddidit enim Deum mundo, quem per Hevam mundus amiserat, et mundum, id est, amatores mundi, quantum in se est reddere Deo numquam cessat precibus, meritis, et exemplis. Per ipsam enim specialiter factus est Deus mundi et mundus Dei.

Prudentia est discretio boni et mali cum unius appetitu, et alterius detestatione. Aliter : Prudentia est mundum et omnia quae in eo sunt, divinorum contemplatione despicere, et omnem cognationem animi in sola divina dirigere. Ita describit Macrobius prudentiam in Somnio Scipionis. In Evangelio Matthaei, xxv, 1 et seq., de quinque prudentibus virginibus legitur, per quas signantur quinque prudentiae, quas omnes reperire est in Maria, quae fuit virgo prudentissima. Consistit autem prudentia in malis cavendis : quia facit astutum. Unde Dominus hanc commendat, Matth. x, 16 : Estote prudentes sicut serpentes.

Prima autem ejus prudentia, quod sibi cavit a mundi vanitate. Unde inventa est ab Angelo domi sedens, vel forte orans, sicut dicit beatus Bernardus, Nec in foribus domus, sicut illa Salomonica mulier , sed magis, ut creditur, in conclavi, sciens quod in cunctis quae foris sunt, dicetur, vae, vae : et recolens quid Dinae acciderit ex evagatione, quae ideo corrupta est, quia vaga . Ideo autem signata est per Saram uxorem Abrahae latitantem in tabernaculo , et per Saram filiam Raguelis, orantem in superiori cubiculo domus suae et per Judith quae clausa manebat in cubiculo, id est, in secreto oratorio cum puellis suis , id est, cogitationibus humilibus et mundis et affectionibus sanctis : et per hoc quando Gabriel Angelus ingressus est ad eam, tunc Angelus magni consilii ingressus est ad. cor ejus. Quare dixit de eo Gabriel : Dominus tecum.

Secunda, quod cavit sibi ab evagatione contra hoc quod conqueritur Psalmista, Psal. xxxix, 13 : Cor meum dereliquit me. Propter hoc praecipue de ea potest illud intelligi quod dixerat Dominus, Osee, II, 14 : Ducam eam in solitudinem, ani- mi scilicet, et loquar ad cor ejus. In solitudinem ducta erat a Domino, quando sola claudebatur in thalamo. Ad cor ejus loquebatur Dominus per Angelum dicentem sibi : Ave, gratia plena, et caetera quae sequuntur.

Tertia, quod turbata est in sua exaltatione exemplo David patris sui, qui dicit : Exaltatus humiliatus sum et conturbatus : contra hoc quod Lucifer de sua exaltatione superbivit, et contra eos qui suos adulatores secum tenent in quorum laudibus gloriantur.

Quarta, quod cogitabat de salutatione. (Hoc invenies paulo infra). Siquidem quia prudens erat Virgo non solum quid loqueretur, sed cui loqueretur, et quid deceret eam loqui, consideravit prudenter et discrete.

Quinta prudentia apparuit in interrogatione et brevi responsione. Proverb. XVII, 27 .: Qui moderatur sermones suos, doctus et prudens est, etc. (Infra titulo de verbis ejus invenies haec omnia ad plenum).

Et nota, quod tres mulieres quae figurant Mariam, commendantur a prudentia. Prima Abigail, quae erat prudentissima et speciosa . Et haec per prudentiam malum imminens viro suo et domui suae praecavit, et David iratum contra Nabal stultum verborum suorum subtilitate placavit. Et nota, quod Abigail interpretatur patris mei exsultatio : quia de ea exsultant Pater et Filius et Spiritus sanctus, et ipsa orando, impetrata vero David, ne statim interficiat Nabal stultum et pessimum, id est, genus humanum.

Secunda mulier Thecuites, cui dixit joab, II Reg. XIV, 2 : Lugere te simula, etc. Et haec malum quod jam evenerat, quasi abolevit, David patri suo reconcilians Absalom fatricidam. Sic

Maria verbis prudentibus Christo reconciliat homicidas fratris, id est, spiritus sui.

Tertia mulier in Abela, II Reg, xx, 19 et seq., quae dixit Joab : Nonne tu quaeris subvertere civitatem, et evertere matrem in Israel ? Et haec caput Sibae, qui seditionem moverat contra David, projecit ad Joab, et civitas salvata est. Sic Maria sub pedibus contrivit Barabbam, id est, diabolum, qui propter seditionem quam moverat in caelo quod est regnum veri David, et homicidium quod perpe-. traverat in seditione quando se et suos complices interfecit, unde et dicitur homicida a principio , missus est in carcerem inferni .

Item, Gloriosa Virgo est prudentissima virginum, habens lampadem integerrimas virginitatis, et oleum misericordiae in omnibus vasis suis, in vase cordis per affectum misericordiae, in vase manuum per effectum, et in vase oris per benignitatem orationis.

Maria fuit prudens : quia prudenter cogitans, qualis esset angelica salutatio. Cum enim sub lege nulla esset mulier sine maledictione vel sterilitatis, ut vir-

gines, vel corruptionis, ut matres, merito cogitabat quomodo diceretur ei Ave, Cum sciret sub lege non esse plenitudinem gratiae, quia lex neminem duxit ad perfectum , mirabatur quomodo plena gratia diceretur. Cum audisset: Concipies et paries, conferebat verba Isaiae, vii, 14, dicens : Ecce virgo concipiet, et pariet filium, cum verbis Angeli dicentis : Ecce concipies in utero, et paries filium, etc, certa de facto, sed dubia de modo.

Maria fuit prudens ore vel sermone : quia certificata de modo cum dictum esset ei : Spiritus sanctus superveniet in te, etc, fidem quam in corde habebat, ore expressit, dicens : Ecce ancilla Domini, etc. Item, prudens sermone: quia cum summa devotione postulavit quod ei promittebatur impleri, subjungens : Fiat mihi secundum verbum tuum. Opere : quia concepto Filio Dei, spontanee et devotissime se humiliavit ad serviendum Elisabeth, juvencula scilicet virgo mulieri veteranae, et haec morata est cum ea tribus mensibus, sicut dicit Ambrosius in libro de Virginitate,