S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI IN EPISTOLAM JOANNIS AD PARTHOS TRACTATUS DECEM .

 TRACTATUS I. De eo quod Joannes scribit, Quod erat ab initio, quod audivimus, et quod vidimus, etc., usque ad id, Cap. et cap.

 1. Quod erat ab initio, quod audivimus, et quod vidimus oculis nostris, et manus nostrae tractaverunt de Verbo vitae. Quis est qui manibus tractat Ver

 2. Et vidimus, et testes sumus. Forte aliqui fratrum nesciunt, qui graece non norunt, quid sint testes Vidimus, et testes sumus: Vidimus, et testes su

 3. Et testes, inquit, sumus et annuntiamus vobis vitam aeternam, quae erat apud Patrem, et manifestata est in nobis: Quae vidimus et audivimus, nunti

 4. Et haec est annuntiatio quam audivimus ab eo, et annuntiamus vobis. Quid est hoc? Ipsi viderunt, contrectaverunt manibus Verbum vitae: ab initio er

 5. Et fortasse praepropere illud nos dicimus? Ipse hoc manifestet in consequentibus. Mementote in principio sermonis nostri, quia Epistola ista charit

 6. Vide enim quid dicat: Quod si dixerimus quia peccatum non habemus, nosmetipsos seducimus, et veritas in nobis non est. Ergo si te confessus fueris

 7. Et ne forte impunitatem videretur dedisse peccatis, quia dixit, Fidelis est et justus, qui mundet nos ab omni iniquitate et dicerent jam sibi homi

 8. Videte ipsum Joannem servantem humilitatem. Certe vir justus erat et magnus, qui de pectore Domini mysteriorum secreta bibebat ille, ille qui bibe

 9. Et in hoc, inquit, cognoscimus eum, si mandata ejus servaverimus. Qui dicit quia cognovit eum, et mandata ejus non servat mendax est, et in hoc ve

 10. Dilectissimi, non mandatum novum scribo vobis, sed mandatum vetus quod habebatis ab initio. Quod mandatum vetus dixit? Quod habebatis, ab initio.

 11. Qui dicit se esse in lumine modo manifestat totum quod dixit: Qui dicit se esse in lumine, et fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc. Dil

 12. Qui diligit fratrem suum, in lumine manet, et scandalum in eo non est. Obsecro per Christum pascit nos Deus, refecturi sumus corpora in nomine Ch

 13. Nam qui odit fratrem suum, in tenebris est, et in tenebris ambulat, et nescit quo eat. Magna res, fratres attendite, rogamus vos. Qui odit fratre

 TRACTATUS II. Ab eo versiculo, Scribo vobis, filioli, quia remittuntur vobis peccata per nomen ejus usque ad istum, Cap.

 1. Omnia quae leguntur de Scripturis sanctis, ad instructionem et salutem nostram, intente oportet audire. Maxime tamen memoriae commendanda sunt, qua

 2. Quid autem ostendit Dominus scriptum de se in lege Moysi, et Prophetis, et Psalmis? quid ostendit? Ipse dicat. Breviter hoc Evangelista posuit, ut

 3. Cum eis dicimus, Si christiani catholici estis, communicate illi Ecclesiae unde Evangelium toto orbe diffunditur illi Jerusalem communicate, quand

 4. Scribo vobis, filioli, quia remittuntur vobis peccata per nomen ejus. Ideo filioli, quia dimissis peccatis nascimini. Sed per cujus nomen remittunt

 5. Scribo vobis, patres. Quare primo filii? Quia remittuntur vobis peccata per nomen ejus, Quia cognovistis eum qui a principio est: Ante Abraham ego

 6. Scribo vobis, juvenes. Filii sunt, patres sunt, juvenes sunt filii, quia nascuntur patres, quia principium agnoscunt: juvenes quare? Quia vicisti

 7. Scribo vobis, pueri. Unde pueri? Quia cognovistis Patrem. Scribo vobis, patres: Quia cognovistis eum qui a principio est. Scribo vobis, juvenes. Sc

 8. Haec omnia, fratres, quia cognovimus id quod a principio est quia fortes sumus, quia cognovimus Patrem: omnia ista quasi cognitionem commendant, ch

 9. Audistis quia si quis dilexerit mundum, dilectio Patris non est in ipso. Ne quis dicat in corde suo falsum esse hoc, fratres: Deus dicit, per Apost

 10. Quia omne quod in mundo est, desiderium est carnis, et desiderium oculorum, et ambitio saeculi, tria dixit, quae non sunt ex Patre, sed ex mundo s

 11. Sed non diligamus mundum, neque ea quae in mundo sunt. Quae enim in mundo sunt, desiderium carnis est, et desiderium oculorum, et ambitio saeculi.

 12. Mundus enim appellatur non solum ista fabrica quam fecit Deus, coelum et terra, mare, visibilia et invisibilia: sed habitatores mundi mundus vocan

 13. Et desiderium oculorum: desiderium oculorum dicit omnem curiositatem. Jam quam late patet curiositas? Ipsa in spectaculis, in theatris, in sacrame

 14. Tria sunt ista, et nihil invenis unde tentetur cupiditas humana, nisi aut desiderio carnis, aut desiderio oculorum, aut ambitione saeculi. Per ist

 TRACTATUS III. De eo quod sequitur, Pueri, novissima hora est usque ad id, Cap.

 1. Pueri, novissima hora est. In hac lectione pueros alloquitur ut festinent crescere, quia novissima hora est. Aetas corporis non est in voluntate.

 2. Propterea et Mariam prohibebat se tangere, et dicebat ei: Noli me tangere nondum enim ascendi ad Patrem. Quid est hoc? Discipulis se palpandum pra

 3. Sed ne quis piger sit ad proficiendum, audiat: Pueri, novissima hora est. Proficite, currite, crescite, novissima hora est. Ipsa novissima hora diu

 4. Quos dixit antichristos? Sequitur, et exponit Unde cognoscimus quod novissima sit hora. Unde? Quia 1999 antichristi multi facti sunt. Ex nobis exie

 5. Ex nobis exierunt sed, nolite tristes esse, non erant ex nobis. Quod si fuissent ex nobis, permansissent utique nobiscum. Ex nobis exierunt, sed n

 6. Scribo vobis, non quod nescieritis veritatem sed quia nostis eam, et quia omne mendacium non est ex veritate. Ecce admoniti sumus quomodo cognosca

 7. Etenim audite, et videte. Omnes certe qui exeunt 2001 de Ecclesia, et ab unitate Ecclesiae praeciduntur, antichristi sunt nemo dubitet ipse enim d

 8. Sed non contristemur: Ex nobis exierunt, sed non erant ex nobis: nam si fuissent ex nobis, permansissent utique nobiscum. Si ergo ex nobis exierunt

 9. Jam ergo, fratres, si facta interroganda sunt, non solum multos invenimus antichristos foras exiisse sed multos nondum manifestos, qui minime fora

 10. Jam ista manifesta sunt, fratres. Ne quis dicat: Christum non colo, sed Deum colo Patrem ipsius. Omnis qui negat Filium, nec Filium nec Patrem hab

 11. Ergo vos quod ab initio audistis, in vobis maneat. Quod si in vobis manserit quod ab initio audistis et vos in Filio et Patre manebitis. Haec est

 12. Mementote ergo, fratres mei, quia vitam aeternam nobis promisit Christus: Haec est, inquit, pollicitatio quam ipse pollicitus est nobis, vitam aet

 13. Et non habetis necessitatem ut aliquis vos doceat, quia unctio ipsius docet vos de omnibus. Quid ergo nos facimus, fratres, quia docemus vos? Si u

 TRACTATUS IV. De eo quod sequitur, Et verax est, et non est mendax usque ad id, Cap. et cap.

 1. Meministis, fratres, hesternam lectionem ad hoc terminatam, quia non habetis necessitatem ut quis doceat vos, sed ipsa unctio docet vos de omnibus.

 2. Et verax est, inquit, eadem unctio id est, ipse Spiritus Domini qui docet homines, mentiri non potest. «Et non est mendax. Sicut docuit vos, perma

 3. Si scitis quia justus est, scitote quia omnis qui facit justitiam, ex ipso est natus. Justitia modo nostra ex fide. Justitia perfecta non est nisi

 4. Audite: Ecce qualem dilectionem dedit nobis Pater, ut filii Dei vocemur et simus. Nam qui vocantur et non sunt, quid illis prodest nomen ubi res no

 5. Quid ergo nos? Jam nati sumus ex ipso sed quia in spe sumus, Dilectissimi, inquit, nunc filii Dei sumus. Et nondum, manifestatum est quid erimus.

 6. Quid ergo nos erimus, quando hoc videbimus? Quid nobis promissum est? Similes ei erimus quoniam videbimus eum sicuti est. Quomodo potuit, lingua s

 7. Et omnis qui habet spem hanc in ipso. Videtis quia in spe nos posuit. Videtis quemadmodum congruit apostolus Paulus coapostolo suo, Spe salvi facti

 8. Omnis qui facit peccatum, et iniquitatem facit. 2010 Omnis qui facit peccatum, et iniquitatem facit. Peccatum est iniquitas. Et scitis quia ille ma

 9. Filioli, nemo vos seducat. Qui facit justitiam, justus est, sicut et ille justus est. Numquid quando audivimus quia justi sumus, sicut et ille, sic

 10. Qui facit peccatum, de diabolo est quia ab initio diabolus peccat. De diabolo est, nostis quid dicat: imitando diabolum. Nam neminem fecit diabol

 11. In hoc manifestatus est Filius Dei. Eia, fratres, omnes peccatores ex diabolo nati sunt, in quantum peccatores. Adam a Deo factus est: sed quando

 12. Caetera commendo Charitati vestrae, ne vos gravem. Ipsa enim quaestio est, in qua solvenda laboramus, quia peccatores nos dicimus: si enim quis di

 TRACTATUS V. In id quod sequitur, Omnis qui natus est ex Deo, non facit peccatum usque ad id, Cap.

 1. Intente audite, obsecro vos, quia res non minima versatur in medio: et non dubito quia hesterno die adfuistis intente, quod et hodie intentius conv

 2. Attendite nunc verba ista: adhuc angustias nostras commendo, ut per intentionem vestram, quae oratio est et pro nobis et pro vobis, dilatet Deus, e

 3. Intendite, fratres protulimus aliquid in quo bene intelligentibus soluta est quaestio. Sed numquid cum celerioribus tantum ambulamus viam? Et qui

 4. Charitatem ergo commendamus charitatem commendat haec Epistola. Post resurrectionem Dominus quid aliud interrogavit Petrum, nisi, Amas me? Et paru

 5. Et ut noveritis quia ipsa est perfecta charitas, quam non violat, et in quam non peccat qui natus est ex Deo hoc Dominus dicit Petro: Petre, amas

 6. Sed haec, ut diximus, fratres, perfecta charitas est qui natus est ex Deo, habet illam. Intendat Charitas vestra, videte quid dicam. Ecce accepit

 7. Hoc, si meministis, commendavimus, cum istam Epistolam legere inciperemus, nihil in ea nobis sic commendari, quomodo charitatem. Et si videtur alia

 8. Qui non est justus, non est ex Deo et qui non diligit fratrem suum. Quia haec est annuntiatio: vide quomodo confirmat: Quia haec est annuntiatio q

 9. Nolite mirari, fratres, si odit nos mundus. Et mundus per eum factus est Non solum autem nostrorum peccatorum propitiator est, sed et totius mundi

 10. Si odit nos mundus: nos scimus. Quid nos scimus? Quia transivimus de morte ad vitam. Quia diligimus fratres. nos scimus quia transivimus de morte

 11. In hoc cognoscimus dilectionem. Perfectionem dilectionis dicit, perfectionem illam quam commendavimus. In hoc cognoscimus dilectionem, quia ille p

 12. Unde incipit charitas, fratres? Modicum attendite: quo perficiatur audistis ipsum finem et modum ipsum et Dominus in Evangelio commendavit: Major

 13. Puto manifestatum esse vobis magnum et necessarium secretum et sacramentum, fratres mei. Quid valeat charitas, omnis Scriptura commendat sed nesc

 TRACTATUS VI. In illud, Et in hoc cognoscimus quia ex veritate sumus usque ad id, etc. Cap. et cap.

 1. Si meministis, fratres, hesterno nos clausisse sermonem ad istam sententiam, quae sine dubio manere debuit et debet in corde vestro, quia ipsam nov

 2. Sed quia multa talia fiunt ab his qui alia quaerunt, et qui fratres non amant revocemur ad testimonium 2020 conscientiae. Unde probamus quia talia

 3. Hoc ergo hic commendat. In hoc cognoscimus quia ex veritate sumus, quando opere et veritate, non verbis et lingua tantum diligimus: et coram ipso p

 4. Dilectissimi, si cor non male senserit, fiduciam habemus ad Deum. Quid est, cor non male senserit? Fiduciam habemus ad Deum et quidquid postulaver

 5. Occurrit quaestio quaedam, quia non ille aut ille homo, aut tu aut ego, qui si petiero aliquid a Domino 2022 Deo nostro, et non accepero, facile de

 6. Jam ergo dixi Charitati vestrae, fratres, nemo attendat ad nos. Quid enim sumus nos? Aut quid estis vos? Quid, nisi Ecclesia Dei, quae nota est omn

 7. Sed discernamus exauditiones Dei. Invenimus enim quosdam non exauditos ad voluntatem, exauditos ad salutem: et rursus quosdam invenimus exauditos a

 8. Secundum hoc intelligere debemus quia Deus etsi voluntati nostrae non dat, saluti dat. Quid si enim hoc petieris quod tibi obest, et medicus novit

 9. Et quae illa mandata sunt? Hoc est, inquit, mandatum illius, ut credamus nomini Filii ejus Jesu Christi, et diligamus invicem. 2025 Sicut dedit nob

 10. Primis temporibus cadebat super credentes Spiritus sanctus et loquebantur linguis quas non didicerant, quomodo Spiritus dabat eis pronuntiare. Si

 11. Dilectissimi, nolite omni spiritui credere. Quia dixerat, In hoc cognoscimus quia manet in nobis de Spiritu quem dedit nobis. Dilectissimi, nolite

 12. Restat ergo examen, unde probetur quia Spiritus Dei est. Posuit quidem signum, et hoc fortasse difficile videamus tamen. Ad illam charitatem redi

 13. Quid ergo facimus? unde discernimus? Intendite eamus simul corde, et pulsemus. Vigilat ipsa charitas, quia ipsa pulsatura est, ipsa apertura: mod

 14. Adeo ut noveritis quia ad facta retulit, Et omnis spiritus, ait, qui solvit Christum, in carne venisse non est ex Deo. solvit 2029 Qui solverit un

 TRACTATUS VII. Ab eo quod sequitur, Jam vos ex Deo estis filioli usque ad id, Cap.

 1. Mundus iste omnibus fidelibus quaerentibus patriam sic est, quomodo fuit eremus populo Israel. Errabant quidem adhuc, et patriam quaerebant: sed du

 2. Jam vos, inquit, ex Deo estis filioli, et vicistis eum: Omnis qui solvit Jesum Christum et negat eum in carne venisse, non est ex Deo Majorem hac d

 3. Hi de mundo sunt. Qui? Antichristi. Jam audistis qui sint. Et si non estis, cognoscitis eos: quisquis autem hoc est, non cognoscit. Hi de mundo sun

 4. Nos ex Deo sumus. Videamus quare: videte si propter aliud quam propter charitatem. Nos ex Deo sumus. Qui novit Deum, audit nos: qui non est ex Deo,

 5. Jam videte quia facere contra dilectionem, facere contra Deum est. Nemo dicat: In hominem pecco, quando non diligo fratrem meum (intendite) et fac

 6. Quomodo ergo jamdudum, Dilectio ex Deo est et modo, Dilectio Deus est? 2032 Dilectio ex Deo est, Dilectio Deus est. ex Deo Charitas Dei diffusa e

 7. In hoc manifestata est dilectio Dei in nobis. Ecce, ut diligamus Deum, hortationem habemus. Possemus illum diligere, nisi prior ille diligeret? Si

 8. Hoc diximus in similibus factis. In diversis factis, invenimus saevientem hominem factum de charitate et blandum factum de iniquitate. Puerum caed

 9. In hoc est dilectio. In hoc manifestata est dilectio Dei in nobis, quia Deus Filium suum misit unigenitum in hunc mundum, ut vivamus per ipsum. In

 10. Deum nemo vidit unquam: res est invisibilis non oculo, sed corde quaerendus est. Sed quemadmodum 2034 Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbu

 11. Si qui forte vultis servare charitatem, fratres, ante omnia ne putetis abjectam et desidiosam nec quadam mansuetudine, imo non mansuetudine, sed

 TRACTATUS VIII. De eo quod sequitur, Si diligamus invicem, Deus in nobis manebit usque ad id, Cap.

 1. Dilectio dulce verbum, sed dulcius factum. Semper de illa loqui non possumus. Multa enim agimus, et diversae actiones distendunt nos, ut non vacet

 2. Namque, fratres, audistis modo, cum Evangelium legeretur certe si aurem ibi non tantum corporis, sed et cordis habuistis. Quid ait? Cavete facere

 3. Ergo, fratres, hoc dixerim, hoc dico, hoc si possem non tacerem: opera modo illa sint in vobis, modo illa, pro tempore, pro horis, pro diebus. Numq

 4. Fortassis autem moverit aliquos vestrum, ex quo istam Epistolam beati Joannis tractamus vobis, quare non commendaverit maxime nisi fraternam charit

 5. Omnis dilectio, sive quae carnalis dicitur, quae non dilectio, sed magis amor dici solet (dilectionis enim nomen magis solet in melioribus rebus di

 6. Nam in hoc excessit modum superba anima, et quodammodo, avara fuit quia radix omnium malorum avaritia (Tim. VI, 10). Et item dictum est, Initium o

 7. Intendite quid dicam: Deus, homo, pecora: verbi gratia, supra te Deus infra te pecora. Agnosce eum qui supra te est, ut agnoscant te quae infra te

 8. Sic ergo debet esse christianus, ut non glorietur super alios homines. Dedit enim tibi Deus esse super bestias, id est, meliorem esse quam bestias.

 9. Et videte quanta opera faciat superbia ponite in corde quam similia facit, et quasi paria charitati. Pascit esurientem charitas, pascit et superbi

 10. Miseremini ergo tanquam misericordes quia in eo etiam quod diligitis inimicos, fratres diligitis. Ne putetis Joannem nihil de dilectione inimici

 11. Haec dixi, fratres, et longiuscule: tamen quia vehementius commendanda fuit Charitati vestrae ipsa charitas, ideo commendanda sic erat. Si enim ch

 12. Deum nemo vidit unquam. Videte, dilectissimi: Si diligamus invicem, Deus in nobis manebit, et dilectio ejus erit perfecta in nobis. In hoc cognosc

 13. Et nos vidimus, et testes sumus, quia Pater misit Filium suum Salvatorem mundi. Securi estote qui aegrotatis: talis medicus venit, et desperatis?

 14. Quicumque confessus fuerit quod Jesus est Filius Dei, Deus in ipso manet, et ipse in Deo. Jam non multis dicamus: Qui confessus fuerit, Et nos cog

 TRACTATUS IX. De eo quod sequitur, In hoc perfecta est dilectio in nobis usque ad id, Cap.

 1. Meminit Charitas vestra, ex Epistola Joannis apostoli ultimam partem restare nobis tractandam, et exponendam vobis, quantum Dominus donat. Hujus er

 2. In hoc perfecta est dilectio in nobis, ut fiduciam habeamus in die judicii: quia sicut ille est, et nos sumus in hoc mundo. Dicit quomodo se probet

 3. «In hoc perfecta est dilectio ejus in nobis, ut fiduciam habeamus in die judicii.» Quare habebimus fiduciam? «Quia sicut ille est, et nos sumus in

 4. Jam ergo de ipsa fiducia videte quid dicat. Unde intelligitur perfecta charitas? Timor non est in charitate. Quid ergo dicimus de illo qui coepit t

 5. Est autem alia sententia, quae videtur huic esse contraria, si non habeat intellectorem: dicitur enim quodam loco in Psalmo, Timor Domini castus, p

 6. Non potest melius explanari quid intersit inter duos istos timores, unum quem foras mittit charitas, alterum castum qui permanet in saeculum saecul

 7. Loquamur ergo his primo qui sic timent Deum, quomodo illa mulier quam delectat nequitia timet enim virum ne damnet illam: talibus primo loquamur.

 8. Allocuti sumus eam quae habet adhuc timorem non permanentem in saeculum saeculi, sed quem charitas excludit et foras mittit alloquamur et illam qu

 9. Nos diligamus, quia ipse prior nos dilexit. Nam unde diligeremus, nisi ille prior dilexisset nos? Diligendo amici facti sumus sed inimicos ille di

 10. Si quis dixerit, Diligo Deum. Quem Deum ? Quare diligimus? Quia ipse prior dilexit nos, nos diligamus, quia ipse prior dilexit nos. Diligo, Si qui

 11. Qui enim non diligit fratrem suum quem videt, Deum quem non videt, quomodo potest diligere? Et hoc mandatum habemus ab ipso, ut qui diligit Deum,

 TRACTATUS X. De eo quod Joannes scribit, Omnis qui credit quod Jesus sit Christus, ex Deo natus est usque ad id, Cap.

 1. Meminisse vos credo, qui adfuistis hesterno die, ad quem locum in progressu hujus Epistolae pervenerit nostra tractatio: id est, Qui enim non dilig

 2. Videamus ergo quid est credere in Christum quid, credere quia Jesus ipse est Christus. Sequitur, Omnis qui credit quod Jesus sit Christus, ex Deo

 3. In hoc cognoscimus quia diligimus filios Dei. Quid est hoc, fratres? Paulo ante de Fili o Dei dicebat, non de filiis Dei: ecce unus positus est Chr

 4. Et unde cognoscimus quia diligimus filios Dei? Quia Deum diligimus, et praecepta ejus facimus. Suspiramus hic ex difficultate faciendi praeceptum D

 5. Audistis in Psalmo, Omnis consummationis vidi finem (Psal. CXVIII, 96). Dixit, Omnis consummationis vidi finem: Omnis consummationis vidi finem? Fi

 6. Videte, fratres, quanta transimus, in quibus non est finis. His utimur quasi in via quasi in mansionibus stabulorum reficimur, et transimus. Ubi e

 7. Haec est enim dilectio Dei, ut praecepta ejus servemus. Jam audistis, In his duobus praeceptis tota Lex pendet et Prophetae. In his duobus praecept

 2060 8. Curramus ergo, fratres mei, curramus, et diligamus Christum. Quem Christum? Jesum Christum. Quis est iste? Verbum Dei. Et quomodo venit ad aeg

 9. Dominus ergo noster Jesus Christus ideo ascendens in coelum die quadragesimo, commendavit corpus suum qua habebat jacere, quia vidit multos honorat

 10. Et quid nos fecimus, inquiunt? nos sumus passi persecutionem, non fecimus. Vos fecistis, o miseri: primo, quia divisistis Ecclesiam. Major est mac

11. “Unto this end was the Son of God manifested.” Now then, brethren, mark! All sinners are begotten of the devil, as sinners. Adam was made by God: but when he consented to the devil, he was begotten of the devil; and he begat all men such as he was himself. With lust itself we were born; even before we add our sins, from that condemnation we have our birth. For if we are born without any sin, wherefore this running with infants to baptism that they may be released? Then mark well, brethren, the two birth-stocks,247    Nativitates. Adam and Christ: two men are; but one of them, a man that is man; the other, a Man that is God. By the man that is man we are sinners; by the Man that is God we are justified. That birth hath cast down unto death; this birth hath raised up unto life: that birth brings with it sin; this birth setteth free from sin. For to this end came Christ as Man, to undo248    Solvat. the sins of men. “Unto this end was the Son of God manifested, that He may undo the works of the devil.”

11. In hoc manifestatus est Filius Dei. Eia, fratres, omnes peccatores ex diabolo nati sunt, in quantum peccatores. Adam a Deo factus est: sed quando consensit diabolo, ex diabolo natus est; et tales omnes genuit qualis erat. Cum ipsa concupiscentia nati sumus; et antequam nos debita nostra addamus, de illa damnatione nascimur. Nam si cum nullo peccato nascimur, quid est quod cum infantibus ad Baptismum curritur, ut solvantur? Ego duas nativitatos attendite, fratres, Adam et Christum : duo sunt homines; sed unus ipsorum homo homo, alter ipsorum homo Deus. Per hominem hominem, peccatores sumus: per hominem Deum, justificamur. Nativitas illa dejecit ad mortem; ista nativitas erexit ad vitam: nativitas illa trahit secum peccatum; nativitas ista liberat a peccato. Ideo enim venit Christus homo, ut solveret peccata hominum. In hoc manifestatus est Filius Dei, ut solvat opera diaboli.