57

Ἄλλως τε· εἰ θέλημά φασι τό θεληθέν, θεληθέν δέ καί θελητόν κατά φύσιν ἡμεῖς· Θεοῦ γάρ κτίσμα τυγχάνομεν, οὐκ ἄλλο λοιπόν ἤ μόνον ἡμᾶς θέλημα κατά φύσιν ἔχει Θεός, γινόμενόν τε καί ἀπογινόμενον, καθά καί ἡμεῖς· πρίν δέ εἶναι, παντός ὤν θελήματος ἔρημος. Τό αὐτό δέ καί ἐπί ἡμῶν συναχθήσεται, καί οἰκεῖον (15Α_248> μέν ἡμῖν καί φυσικόν οὐ προσέσται, μόνον δέ τό ἔξωθεν θεληθέν, ὄν τε καί μή ὄν· καλόν καί μή τοιοῦτον, περιπλασθήσεται· πῶς ( πρός) δέ καί θεληθέν τε τῶν ἐκτός ὑπάρχει. ∆ιά γάρ τόν πρός αὐτό θελήσει κινούμενον, ἀλλ᾿ οὐ δι᾿ αὐτό λέγεται, θεληθέν καί θελητόν. Ὡς ἐάν μηδέν θελήσῃ τῶν ὄντων, ὁ τήν φυσικήν θέλησιν ἔχων, οὐδέν αὐτῷ θεληθέν ἤ θελητόν. Τίς οὖν ὁ λόγος τοῖς θέλημα τό θεληθέν ἰσχυριζομένοις ὑπάρχειν , ἤ λέγεσθαι πρός τῶν ἁγίων Πατέρων ἀποφαινομένοις;

0189 Ἔστω δέ καί οὕτω λεγόμενον κατ᾿ αὐτούς, οὐ γάρ περί διαφορᾶς ὀνομάτων ἡμῖν, ἀλλ' εὐσεβῶν νοημάτων ὁ λόγος· ἐκεῖνο δέ προσηκόντως ἐρομένοις ἀποκριθῶσιν, εἰ ἄλλο κατά φύσιν ἐστί τό θεῖον πρός τό ἀνθρώπινον θέλημα· καί ἄλλο πρός ἐκεῖνο τοῦτο, κἄν εἰ μυρίως καλῆται καί ὀνομάζηται· τοῦτο διδάξωσι, καί κραδαινομένην ἡμῶν ἐπί τῷ ἀγνώστῳ στηρίζωσι τήν διάνοιαν· καί οἱ λίαν αὐτῶν ταῖς ὀνοματοθεσίαις δυσχεράνομεν, ἀλλ᾿ εἴ τι καί παρ᾿ ἑαυτῶν ἐν τούτοις συνεισενέγκομεν. Εἰ γάρ ἄλλο καί ἄλλο κατ᾿οὐσίαν οὐκ ἔστι, δῆλον ὡς ἕν φύσει καί ταὐτόν. Καί εἰ τοῦτο, καί ἡ φύσις ἐξ ἀνάγκης μία καί ἀπαράλλακτος. Οὗ γάρ ἑτερότης φυσική θελημάτων οὐκ ἔστιν, οὐδ' οὐσίας τό παράπαν καί φύσεως. Εἰ δέ ἄλλο φύσει καί ἄλλο, διάφορα πάντως· καί εἰ διάφορα, πῶς τόν ἐν πόσῳ τούτων ἀριθμόν οὐχ ὁμολογῆσαι χρεών; Ἡ γάρ τούτου ἐξάρνησις, αὐτῆς τε πάμπαν ἀφανισμόν, καί τῶν διαφερόντων, ὡς οὐκ ὄντων, ἐργάζεται. Πῶς γάρ καί εἶναι δυνατόν καί μή ἀριθμεῖσθαι, καί δι᾿ ἥντινα τήν αἰτίαν; ἤ πῶς ὄντα μέν κατά φύσιν, οὐκ ἀριθμούμενα δέ τά θελήματα τήν αὐτήν, εἴπερ εὐλόγως μή παύσοιντο τοῦ ἀριθμεῖσθαι καὐταί αἱ φύσεις; Τό γάρ ἐπ᾿ ἐκείνων καλόν, ἐμφύτων ὄντων καί συστατικῶν τῶν πραγμάτων, καί ἐπ᾿ αὐτοῖς ὑπάρχειν προσήκει τοῖς πράγμασι, καί ἤ κἀκ τούτων ἀνέλωσι τόν ἀριθμόν, ὡς ὅτι (15Α_250> κατ᾿ αὐτούς λυμαινόμενον, ἤ μηδαμῶς παραβλάπτοντα, καί ἐπ᾿ ἐκείνων περιληφθῇ. Πρός δήλωσιν τῆς ἑνούσης αὐτοῖς ἐμφύτου διαφορᾶς, δι᾿ ἥν αὐτῷ κἄν ταῖς οὐσίαις προσχρώμεθα· ἤ δείξωσι, πῶς μή ἀναίρεσιν πάντωνς ἤ σύγχυσιν, τοῦ κατά ἄνθρωπον φυσικοῦ τοῦ Σωτῆρος θελήματος ἀπεργάζονται, διά τῆς κατά τόν ἀριθμόν παραιτήσεως.

Καί πῶς τέλειος ἄνθρωπος ὁ σαρκωθείς Λόγος, θελήματος ἐκτός φυσικοῦ; Τό γάρ θεωθῆναι τῇ πρός Θεόν ἑνώσει, καθά καί τήν φύσιν αὐτήν τῆς λογικῶς τε καί νοερῶς ἐψυχωμένης σαρκός, τῆς κατ᾿ οὐσίαν ὀντότητος οὐκ ἐξίστησιν· ὥσπερ οὐδέ τῆς οἰκείας τόν σίδηρον, ἡ ἄκρα καί δι᾿ ὅλου πρός τό πῦρ συνανάκρασίς τε καί ἕνωσις· ἀλλά πάσχει μέν τά πυρός, ἐπειδή πῦρ τῇ ἑνώσει γεγένηται· βρίθει δέ πάλιν κατά φύσιν, καί τέμνει, ὅτι μή τῆς οἰκείας λώβην πέπονθε φύσεως, ἤ φυσικῆς ἐνεργείας ἐξέστη τό σύνολον· καίτοι μετά πυρός ὑπάρχων κατά τήν αὐτήν καί μίαν ὑπόστασιν, καί ἀδιαστάτως δρῶν, τά τε κατά φύσιν ἰδίαν· λέγω δέ τήν τομήν· καί τά καθ᾿ ἕνωσιν αὖθις, ὅπερ ἐστίν ἡ καῦσις. Αὐτοῦ γάρ ὑπάρχει, καθάπερ καί τοῦ πυρός ἡ τομή, διά τήν ἄκραν τούτων αἰς ἄλληλα περιχώρησίν τε καί ἀντίδοσιν· καί οὔτε τήν φύσιν αὐτοῦ, φημί δέ τοῦ σιδήρου, κἄν μετά πυρός ὁρᾶται, 0192 κωλυόμεθα τό παράπαν ὀνομάζειν ἤ ἀριθμεῖν, οὔτε τήν φυσικήν ἐνέργειαν, εἰ καί μετά καύσεως καθορᾶται, καί μηδεμίαν ἔχει πρός ταύτην διάστασιν, ἀλλ᾿ ἑνοειδῶς σύν αὐτῇ τε καί ἐν αὐτῇ διαφαίνεται καί γνωρίζεται. Τίς οὖν ὁ λόγος, τοῦ τό φυσικῶς τῇ φύσει προσόν μή ἀριθμεῖν, τουτέστι τό θέλημα, καί ταύτῃ τό καθ᾿ ἡμᾶς ἀτελές τῷ ὑπερτελεῖ καί προτελείῳ Θεῷ Λόγῳ σεσαρκωμένῳ προσμαρτυρεῖν, καίτοι πάντων ἐπίσης, εὐδοκίᾳ Πατρός, καί συνεργείᾳ Πνεύματος ἁγίου διά τήν ἡμῶν σωτηρίαν,