PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
COMMENTARIUS. In finem pro occultis filii, Psalmus David .
" Confitebor tibi Domine. "Hic Psalmus nonus numero, octavus in titulo. qui talis
est, "In finem pro occultis filii, Psalmus David. " Secundum autem Hieronymum est talis titulus," Victori super mortem filii, Canticum David. " Et potest alludere titulus iste historiae duplici,illi scilicet quae legitur II Reg. XII, 15 et seq., de morte parvuli in adulterio generati de uxore Uriae, pro quo cum rogasset David in cinere et cilicio et jejuniis, non obtinuit: unde tamquam victus, victori Domino, cujus voluntas praevaluit, Psalmum istum edidit in cantando : unde dicitur Canticum. Ratio autem quare cantando edidit, esse potuit, ut semetipsum consolaretur super morte parvuli, sicut et cibum sumpsit, et vestes regias induit, et ut admoneret nos quod debemus super mortuos consolari. I ad Thessa. IV, 12 : Nolumus vos ignorare fratres de dormientibus, ut non contristemini sicut et caeteri, qui spem non habent.
Alludere etiam potest ille titulus historiae quae legitur in II Reg. XVIII, 5 et seq.,de morte Absalonis, ipsum Davidpersequentis, quo mortuo, David attribuens victoriam ipsi Deo, hunc Psalmum edidit in modum Cantici, figuraliter insinuans Ec- clesiae laetitiam de gentibus vocatae, pro morte spirituali et excaecatione Judaeorum, qui fuerunt tamquam adulterini filii Christum Patrem persequentes, vel per ipsum Christum Deum Patrem. Joan. V, 23 : Qui non honorificat Filium, non honorificat Patrem, qui misit illum.
Secundum autem Glossam Augustini, titulus nulli alludit historiae, sed tacta causa efficiente per hoc quod dicitur, " Psalmus David, " et utilitate per hoc quod additur, "in finem: " ostenditur materia Psalmi in hoc quod adjungitur, " Pro occultis filii David, " filii, inquam, David, scilicet Christi, qui filius David dicitur, Luc. xviii, 38 : Jesu Fili David miserere mei. Et Matth. xv, 22 : Miserere mei Domine Fili David. Ad Rom. i, 3 : Qui factus est ei ex semine David secundum carnem. Vel filii simpliciter : quia quando dicitur in Scriptura sine determinatione, intelligitur Dei Filius, media scilicet in Trinitate persona. Joan. VIII, 36 : Si ergo vos filius liberaverit, vere liberi eritis. Occulta autem hujus Filii sunt duo, scilicet ejus latentia in carne mortali, sub qua quasi divinitatis majestatem,et potestatem occultaverat. Isa. xlv, 15 et 14: Vere tu es Deus absconditus: et non est absque te Deus. Occulta etiam sunt judicia, quibus mundum regit, disponit, et ordinat in praesenti, tam occulta, quod nullis, vel paucissimis fiant manifesta.
Unde in Psal. xxxv, 7: Judicia tua abyssus multa. Et Apostolus super iis exclamans ad Rom. XI, 33 : 0 altitudo divitiarum sapientiae, et scientiae Dei: quant: incomprehensibilia sunt judicia ejus, etc.: Pro hoc ergo occulto regimine, et de hoc agitur in hoc Psalmo. Et sic patet ordinatio hujus Psalmi ad Psalmum praecedentem.
Cum enim in antecedenti Psalmo actum sit de Ecclesiae constitutione per Filii exaltationem, et Apostolorum praedicationem, hic agitur de mirabili regimine constitutae per oppressionem inimicorum ejus, usque ad tempus Antichristi, et occulto Dei judicio, et tandem de regimine manifesto et aperto, a tempore Antichri-. sti, et deinceps.
Et secundum hoc Psalmus iste potest dividi in duas partes. Primo, laus Dei et commendatio pro regimine occulto et judicio. Secundo,pronuntiatio vel petitio de regimine et judicio manifesto, ut Sanctorum miseriae finiantur, ibi, ((Convertantur peccatores. "
In prima duo dicuntur.Primo, promittit, se laudaturum corde: secundo, ore,ibi, a Narrabo. " Tertio, opere, ibi, " Psallam. "
Ait ergo : Sic Domine naturam humanam in Christo exaltasti, per praedica- tionem Apostolorum universalem Ecclesiam et particulares instituisti. Unde ego confitebor tibi Domine, primo confessione culpae et peccati, de qua Josue, VII, 19 : Fili mi, da gloriam Domino Deo Israel, et confitere, scilicet peccatum. Et " tibi, " quia tuum est delere illud, et quia tibi soli peccavi. Isa. xliii, 25 : Ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter me. Et confessione fidei, de qua ad Rom. x, 10: Corde creditur ad justitiam : ore autem confessio fit ad salutem. Te solum credens Deum et unum, Marc. XII, 29 : Dominus Deus tuus, Deus unus est. Et confessione laudis, de qua Tob. xii, 6 : Benedicite Deum caeli, et coram omnibus viventibus confitemini ei. Psal. cxlviii, 14 : Confessio ejus super caelum et terram. Et hoc quia solus bonus, Matth. XIX, 17 : Unus est bonus, Deus.
Et hoc "in toto corde meo. "In corde, non in labiis, sicut illi de quibus dicitur, Matth. xv, 8 : Populus hic labiis me honorat : cor autem eorum longe est a me. Et Jerem.XII, 2 : Prope es tu Domine ori eorum, et longe a renibus eorum. Et " in toto, " non diviso per partes, sicut illi de quibus Osee, x, 2 : Divisum est cor eorum, nunc interibunt. Deut. VI,- 5, et Matth. XXII, 37 : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo. Cordis autem confessio quid aliud est quam dilectio? Joel, II, 12 : Convertimini ad me in toto corde vestro. Et " meo ", scilicet a me possesso. Prov. IV, 23: Fili mi,... omni custodia serva cor tuum: quia non est virtus modica, sed magna. Prov. XVI, 32 : Melior est patiens viro forti : et qui dominatur animo suo, expugnatore urbium.
" Narrabo. " Hic tangitur confessio oris, et tanguntur duo. Confessio, et modus confessionis, ibi, " Laetabor. "
Ait ergo : Sic confitebor corde meo, et postmodum " narrabo " ore omnia mirabilia tua. Omnia, inquam, in genere, quia sunt numero infinita. Vel sic :" Omnia mirabilia tua, " id est, quaecumque dicam de tuis operibus, sunt mirabilia. Sic intelligitur illud Joan. XVI, 13 : Cumvenerit ille Spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem, id est, quidquid docebit, veritas erit. Et est rectus ordo : prius enim necessaria est confessio, quae cor mundat : postea mirabilium enarratio per praedicationem, quae alios incitat ad bonum. Alibi, in Psal. lxxxvii, 12: Numquid narrabit aliquis in sepulcro, id est, in mortali peccato ? Quasi diceret: Non, nec justitias, quia alibi, in Psal. xlix, 16: Peccatori dixit Deus : Quare tu enarras justitias meas, etc. Eccli. xxii, 6 : Musica in luctu, importuna narratio.
Narranda autem est mirabilis justitia Dei, et mirabilis misericordia. Mirabilis justitia, in mundo, sicut in diluvio, Gen. vii, 17 et seq ; et in paena Sodomorum in eodem libro Gen. XIX, 24 et seq. ; mirabilior in purgatorio, mirabilissima in inferno. Mirabilis misericordia in creatione, mirabilior in creatorum redemptione, mirabilissima inpeccatorum justificatione. Psal. lxxvi, 1S : Tues Deus, qui facis mirabilia. Exod. xv, 11: Magnificus in sanctitate, terribilis atque laudabilis, et faciens mirabilia.
" Laetabor. " Ecce modus. " Laetabor " interius, et" exsultabo " exterius. Et hoc " in te, " non iu iniquitate. Proverb. II, 14 : Qui laetantur cum male fecerint, et exsultant in rebus pessimis. Nec in vanitate, sicut illi de quibus Job, XXI, 11 et 12 : Exsultant lusibus,... et gaudent ad sonitum organi. Sed in te, ad Philip. IV, 4 : Gaudete in Domino semper: iterum dico gaudete. Psal. lxx, 6 : In te cantatio mea semper. Hoc enim diligis : Eccli. xxxv, 11 : In omni dato, hilarem fac vultum tuum. II ad Cor. IX, 7 : Hilarem datorem diligit Deus.
" Psallam, " bene operando : et hoc " nomine tuo " o " Altissime," ut finalis intentio operis mei tu sis. Levit, III, 9, praecipitur, quod cauda hostiae, id est, finalis intentio, Domino offeratur. Alibi, in Psal. lxx, 22 : Deus psallam tibi incithara, id est, in decem praeceptorum concordi harmonia.
" In convertendo. " Hic ponitur causa laudis, et haec tangitur duplex. Primo inimici dilectio, secundo constantia divinae potestatis et duratio, ibi, " Et Dominus in aeternum permanet. "
In prima parte dicuntur quatuor. Primo, dejectio inimici : secundo, utilitas annexa illi dejectioni, ibi, " Infirmabuntur." Tertio, causa utriusque, ibi, " Quoniam fecisti. " Quarto, modus dejiciendi, ibi, " Increpasti. "