In nomine Domini incipit Vita Minorum Fratrum.

(CAPITULUM I.)

Rogata et vita Minorum Fratrum baec est, scilicet Domini nostri Iesu Christi sanctum Evangelium observare, vivendo in obedientia, sine proprio et in castitate. Frater Franciscus promittit obedientiam et reverentiam domino Papae Honorio ac successoribus eius canonice intrantibus et Ecclesiae Eomanae; et alii Fratres teneantur Fratri Francisco et eius successoribus obedire.

EXPOSITIO.

1. Regula et vita Minorum Fratrum haec est, scilicet Domini nostri Iesu. Hic subditur confirmatae veritatis narratio, quae rubricis duodecim discernitur, quae sunt duodecim durissimi lapides, de quibus dicitur Iosue quarto , quod duodecim electi viri acceperunt de alveo Iordanis, ubi steterunt sacerdotum pedes, duodecim lapides, ponentes in loco castrorum, ubi illa nocte deberent figere tentoria. Hoc est dicere, quod Fratres Minores tanquam viri a Domino, vero Iosue, electi, volentes pertransire Iordanem et festinare ad terram promissionis, eligant sibi duodecim durissimos lapides, id est duodecim capitula Regulae evangelica et apostolica sententia confirmata, de loco, ubi steterunt pedes sacerdotum, hoc est ad imitationem duodecim Apostolorum.

Tres primae rubricae radios recipiunt orientis ; tres aliae sequentes pericula excludunt aquilonis: tres tertio loco positae ruinae obviant ab occasu ; tres ultimae australibus deliciis sunt refertae; ut sic haec civitas in quadro posita in portisque duodecim ornata duodecim apostolicis margaritis non timeat potentis insultum, pauperum et sapientum industria communita.

Trium autem primo positarum et orientalium rubricarum prima summarie Religionem instituit; secunda ad eam venientes recipit: tertia receptos interius et exterius instruit disciplina.

Et quia, ut patet ex Dionysio , substantia hierarchiae in duobus consistit, scilicet in sanctis perfectionibus et in ordine perficiendorum , ; prima ad perfectiones per obedientiam, scilicet subditorum ad praelatos: idcirco prima rubrica duas habet partes, quarum prima summarie tangit huius hierarchiae, id est sacri ordinis, perfectionem; secunda describit obedientialem ordinationem, ibi: Frater Franciscum etc.

2. Dicit ergo primo: Regula et vita. Regula ex hoc dicitur, quia " recte ducit ". " Rectum autem est, cuius medium non exit ab extremis "; et quia dicitur primae ad Timotheum sexto : Nihil intulimus in hunc mundum: haud dubium, quia nec auferre quid possumus. Illa ergo verissima dicitur Regula, quae docet, ut est possibile in vita, paupertatem nudissimam observare. Haec Regula etiam est vita, ut tota Fratrum conversatio Regulae applicetur, iuxta id quod legitur tertii Regum sexto : Operuit omnia laminis aureis ad regulam.

Minorum Fratrum, sic dictorum absolute, ut, de nullo dignitatis gradu contendentes nec sibi nomen honoris alicuius usurpantes, omnibus se humilitate, salvo Dei honore, subiiciant, ad nullam temporalem dignitatem seu magnitudinem, ut pauperrimi, purissimi et humilissimi aspirantes. Dicti sunt autem Minores, ad illorum imitationem, de quibus dicitur Matthaei vigesimo quinto : Quamdiu non fecistis uni de minoribus his, nec mihi fecistis.

3. Eorum igitur Regula haec est, scilicet Domini nostri Iesu Christi sanctum Evangelium observare. Hoc idcirco dicitur, quia tota Regulae substantia de fonte trahitur evangelicae puritatis . Non est ergo haec Regula aut vita nova res, sed procul dubio renovata, magnaque est hujusmodi Regulae professoribus materia solatii, qui soli in hoc mundo vitam illam ad litteram profitentur, quam Apostolis ad praedicandum missis Dominus commendavit .

Sed cum dicat: Haec Regula est, sanctum scilicet Evangelium observare ; nunquid voventes hanc Regulam vovent per consequens omnem Evangelii perfectionem ?

Dico, quod non, cum in ipsa Regula, quam vovent, quaedam monitorie et exhortatorio subiungantur. Cum ergo non omnem Regulae partem voveant observare, multo magis non vovent quod non exprimitur in eadem. Cui simile est, quod super illud Psalmi : Vovete et reddite, dicit Glossa, quod " quaedam vota sunt communia omnibus, ut vovere fidem et abrenuntiare diabolo et pompis eiusdem , non superbire, non occidere et hujusmodi, et de his praecipitur omnibus: Vovete et reddite ". Sicut ergo in hoc genere voti non intelligitur praeceptorie voveri ab omnibus Christianis, nisi quod praeceptorie imponitur ex lege Dei; sic nec tota perfectio evangelica vovetur ab huiusmodi Regulae professoribus, sed tantum illa eius pars, quae ex Regulae intentione illis imponitur obligatorie observanda. :Vovent igitur Fratres totam Regulam secundum intentionem mandatoris partim ad observantiam, ut praeceptorie imposita, partim ad reverentiam et approbationem illorum quae non tam praeceptorie imponuntur quam monitorie proponuntur tali statui specialiter aemulanda, ut est illud quod infra dicitur: Orare semper ad Deum puro corde, habere humilitatem et patientiam in persecutione et infirmitate. Licet enim virtutum actus sint in praecepto, tanta tamen actuum praecellentia nulli imponitur praeceptorie, quanta in pluribus Regulae capitulis continetur. Vovent ergo Fratres eodem modo Evangelium, partim scilicet ad observantiam, partim ad reverentiam specialem, quam decet et congruit tanto statui aemulari.

Ex his ergo patet error dicentium, quod voventes hanc Regulam vovent etiam omnia praeceptorie , quae in ipsa Regula continentur; hoc enim est contra Regulam manifeste, quae expresse distinguit monitiones a praeceptis .

4. Sequitur: ''Vivendo in obedientia, sine 'proprio et in castitate. Circa quod sciendum, quod obedientia uno modo est virtus contraria inobedientia^, et sic omni convenit Christiano: primae Petri primo : Castificantes animas vestras in obedientia caritatis. Alio modo obedientia dicit statum eminentem linius virtutis, quando aliquis non tantum obedit Deo, verum etiam homini propter Deum; item, Deo obedit non tantum in necessariis, verum etiam in operibus supererogationis et divinis inspirationibus universis, quantumcumque difficilibus et arduis, illius exemplo, qui factus est obediens usque ad mortem, ut dicitur ad Philippenses secundo , qui mori minime tenebatur. Haec obedientia ex verbo Domini descendit, qui dicit Matthaei decimo sexto: Si quis vult venire post me, abneget semetipsum ''etc.

5. Sed triplex est sui abnegatio: una est necessaria per modum subcontrarietatis , qua homo in quibusdam suae voluntati renuntiat, ut in peccatis, in aliis vero, ut in indifferentibus, sibi suam retinet voluntatem.

Alia est sui abnegatio per modum contrarietatis, in illis scilicet, qui in omnibus vel simpliciter, vel accommode suae renuntiant voluntati, nihil volentes vel agentes secundum nutum suae voluntatis. De qua dicit quidam : " Nil ita fragrat Domino in odorem suavitatis, quam si inartetur Domino vitulus propriae voluntatis ". Nimirum altissimum est in homine voluntas rationalis: altissimum ergo est sacrificium eam totaliter Domino consecrare, non tantum ipsi Deo obediendo, sed etiam homini propter Deum, cum et ipse ad hoc docendum parentum suorum subditus fuerit voluntati, ut legitur Lucae secundo .

Est etiam abnegatio tertia, quasi contradictoria, quae vitam propriam exponit pro gloria Conditoris.

6. Obedientia tamen, secundum quod dicit statum eminentem virtutis obedientiae, plures habet gradus. Quidam enim in omnibus obediunt absolute, ut dictum est : quidam vero in omnibus accommode, utpote ad mediocritatem status sui pertinentibus , propriae renuntiant voluntati; quia clerici saeculares in sacri ordinis susceptione renuntiant propriis voluntatibus, et ex tunc penitus debent subiici ecclesiasticae potestati, ut legitur Causa duodecima, quaestione prima, canone Non dicatis .

Amplius, sublimior est obedientia monachorum quam saecularium clericorum, ut patet Extra, de Officio ordinarii, capitulo Quanto . Monachorum autem obedientia duobus constringitur: primo, quia obedientiam vovent, salva stabilitate ad locum: secundo, quia ad nihil obedire tenentur, quod Regulam suam transcendere demonstratur .

Altior est ergo obedientia illorum qui nullum habent in hoc mundo loci ius proprium, quo sua obedientia restringatur. Item, altior est illorum obedientia, quorum altior et arctior est Regula, ex qua tenentur eiusdem Regulae professores nihil respuere, nisi sit Regulae ipsi contrarium vel saluti, directe vel aliqualiter . Illi ergo soli abnegationis contrariae, secundo modo dictae gradus perfecte attingunt, qui in omnibus etiam indifferentibus subsunt beneplacitis alienis, qui nullum habent patrocinium loci stabilis vel regionis, ad quam eorum obedientia contrahatur , qui nihil sibi obedientialiter impositum possunt repellere quasi transcendens suam Regulam, nisi vergat in suae animae detrimentum.

Unde patet, quod errant qui dicunt, quod in omnibus Religionibus obedientia sit aequalis .

7. Sequitur: Sine proprio. Et hoc etiam habet gradus. Nam secundum antiqua iura clericis habere proprium non licebat. Sunt adhuc etiam bona ecclesiastica, non propria, sed communia, id est communi utilitati viventium deputata. Sed quia etiam praeter haec licebat clericis saecularibus habere peculiaria propria, patet, quod altior est status monachorum quoad hoc, quibus non licet habere proprium ullo modo personale, sed tantum in communi. Sed quia in bonis communibus est periculum, sicut in propriis, ut patet ex avaritiis et aliis malis affluentiae terrenae frequenter annexis tam Religiosorum quam saecularium clericorum ille status est sincerior et a periculis divitiarum remotior, qui non habet affluentiam propriam vel communem, mobilem vel immobilem, ut non sit ei ex divitiis materia superbiendi, vel occasio lasciviendi, vel avaritiae incentivum.

Crescit enim amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit .

Nihil igitur habet proprium Ordo Minorum Fratrum, nec aliqua ipsius Ordinis persona, sed uti servi Christi et serviles pro Christo effecti, qui pro nobis formam servi accepit , in domibus vivunt alienis, illum imitantes, qui nullum habuit titulum proprii domicilii, ubi caput suum sanctissimum reclinaret. Et propter ipsum utuntur libris et aliarum necessitatum utensilibus, quae iuris sunt alieni. Nam et " Christus alieno vescebatur cibo ", ut dicit Hieronymus ad Nepotianum . Unde Gregorius nonus, hanc eandem Regulam elucidans et istam professionem ab omni alia distinguens, bene ait: " Dicimus, quod nec in communi nec in speciali debent proprietatem habere, sed utensilium et librorum et eorum mobilium, quae licet habere, Ordo usum habeat, salvo locorum et domorum dominio illis, ad quos noscitur pertinere. Nec vendi debent mobilia vel extra Ordinem commutari aut alienari quoquo modo, nisi Ecclesiae Romanae cardinalis, qui pro tempore fuerit Ordinis gubernator, generali seu provincialibus Ministris, auctoritatem super hoc praebuerit vel assensum ".

8. Ex quo patet, quod omnia mobilia, quibus Ordo utitur, sunt nullo medio bona Romanae Ecclesiae, cuius auctoritate solus eiusdem Ecclesiae cardinalis et nullus eo inferior licentiam habet sine ipso eadem dispensandi. Cum igitur in aliis Religionibus bona sic sint communia personis, quod tamen sunt propria communitati , et sicut distinguuntur ecclesiae, sic et possessiones ecclesiis propriae: ista ecclesia, quae est Fratrum Minorum communitas, nihil potest sibi vindicare per modum possessionis vel dominii communitati suae proprium,

mobile, vel immobile, in hoc mundo. Posset quidem aestimari, quod in breriariis Ordo haberet ius dominii, quia nominatim in sequenti rubrica conceduntur, nisi sexta rubrica omnis rei, nulla excepta, dominium ab Ordine excluderet manifeste.

9. Sequitur: Et in castitate. Cuius observantia, etsi omnibus Religiosis et clericis intra sacros existentibus est posita, tamen cum arctiori disciplina isti Ordini imponitur quam alicui aliorum, cum hic praeceptorie interdicatur Fratribus omne suspectum consortium, et ne ingrediantur interiores officinas monialium nec etiam loca earum publica nisi ex speciali causa, maturitate debita praeexistente missarum ad talia personarum, ut sequentia amplius . declarabunt. - Si quis ergo omnes Religiosos esse in his tribus votis pares asserit, obedientiae scilicet, exprobrationis et castitatis, manifeste dicit falsum, ut in obedientia patuit, patet etiam et patebit quarta et sexta rubrica de expropriatione et paupertate, patet etiam de castitatis inviolabili honestate. Etsi enim castitas ipsa Religiosorum gradus non habet, multi tamen sunt gradus disciplinae eius honestatem inviolabiliter observandi. Haec est igitur huius perfectio summaria hierarchiae.

10. Sed cum obedientia, paupertas et castitas partes sint evangelicae doctrinae, utpote consilia evangelica ; quare hic haec tria ab Evangelio distinguuntur, cum dicitur: sanctum Evangelium observare, vivendo in obedientia etc.

Respondeo, quod duplex est perfectio: una formalis, quae consistit in habitibus et actibus virtutum: alia materialis, quae consistit in aggregatione consiliorum vel legum facientium seu ducentium ad statum perfectionis . Prima intelligitur specialiter nomine sancti Evangelii, quia haec perfectio principaliter est intenta in sancto Evangelio ; ad ipsam enim omnia consilia evangelica ordinantur. Haec etiam est, quae praecipue in sermone Domini in monte pertractatur, cum dicitur : Beati,

pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum etc., et in aliis virtutum regulis, utpote de vitandis verbis otiosis et similibus. Alia vero perfectio, scilicet materialis, ab hac expresse distinguitur, cum dicitur: Vivendo in obedientia, sine proprio et in castitate, utique consiliaria et celebri, de qua dicit Salvator Matlhaei decimo nono : Qui potest capere capiat. 11. Sequitur de obedientiali eiusdem status ordinatione, per quam tota Religio reducitur ad hierarchiam Ecclesiae principalem; pro quo dicit: Frater Franciscus, hoc Sancti nomen fuit adventitium, cum Ioannes nomine proprio in regeneratione imponi diceretur primo a matre .

Promittit obedientiam. Etsi totus clerus et Religiosorum universitas teneatur firmiter apostolico Domino obedire, tamen Sanctus huic debito votum adiicit speciale, sciens, voto superveniente fortificari sacri Ordinis vinculum, et meritum geminari.

Et reverentiam. Est autem reverentia exhibitio honoris procedens a timore filiali et humili affectu, Ecclesiastici trigesimo secundo : Audi tacens, et pro reverentia accedet tibi bona gratia. Quia reverentia humilitatis est actus, Fratres Minores, sicut humilitatis profundissimae professores, debent inter omnes summe revereri Summum Pontificem et alios pro gradu suo in ecclesiasticis officiis constitutos.

Domino Papae Honorio ac successoribus eius canonice intrantibus et Ecclesiae Romanae, hoc est, qui succedunt non facto tantum, sed iure, secundum formam canonum sublimati.

Et alii Fratres teneantur Fratri Francisco et eius successoribus obedire, ut catenae aureae uncinis mediis disponuntur , ut sic inferiores a supremo vertice per gradus medios deducantur. Hic est enim motus rectus mentium divinarum, ut sanctus docet Dionysius . Et sic scala Iacob ascendentibus et descendentibus adornatur; sic ascensu purpureo filiae Ierusalem pergunt in reclinatorium Salomonis.