Dicit igitur : " Mittit, " auctoritatem dans legationis. Matth. x, 16 : Ecce ego mitto vos sicut oves. Luc. x, 3: Ite: Ecce ego mitto vos.

" Duos, " propter geminae charitatis affectum, sicut dicit Gregorius, quia " Charitas non minus quam inter duos " haberi potest. " Vel, sicut dicit Glossa, propter veritatis scientiam, et operis munditiam. Proverb. XVIII, 19: Frater qui adjuvatur a fratre, quasi civiiasfirma. Eccle. IV, 9 : Melius est duos esse simul quam unum : habent enim emolumentum societatis suae.

" Ex discipulis suis, " quos aeternae informaverat veritatis institutis. Joan. VIII, 31 et 32 : Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis, et cognoscetis veritatem, et veritas liberabit vos.

" Et ait illis : Ite in. castellum quod contra vos est. "

" Et ait illis. " Injungens illis suae legationis officium. II ad Corinth. v, 20: Legatione fungimur tamquam Deo exhortante per nos.

" Ite in castellum, " Injuncta haec tangitur discipulis legatio.

Quatuor autem dicit: legationis processum, legatorum eventum, legationis officium, et legationis injunctae statim ad movendum impedimentum.

Primum tangit cum dicit: " Ite, " procedendo legationis processu et profectu. Marc. XVI, 15 : Euntes in mundum universum , praedicate Evangelium omni creaturae. Job, XXXVIII, 35 : Numquid mittes fulgura, et ibunt, et revertentia dicent tibi: Adsumus ? Ac si dicat: Non tu facies hoc, sed. ego. Fulgura enim sunt Apostoli tonantes praedicatione, et micantes coruscatione, et ferventes comminatione, et blandientes leni lumine, aeternae vitae promissione.

" In castellum, " quod jam propter iniquitatem, ea quae erat metropolis civitas, in castellum humile sit conversa. Isa. I, 21 : Quomodo facta est meretrix civitas fidelis, plena judicii? justitia habitavit in ea, nunc autem homicidae. Incastellata autem est armis contra Deum ordinatis. Thren. iii, 7 : Circumaedificavit adversum me, ut non egrediar, Psal, LIX, 11 : Quis deducet me in civitatem munitam ?

" Quod contra vos est, " quia tota se totam paraverat civitas contra Salvatorem. Psal. LIV, 11 et 12 : Vidi iniquitatem ei contradictionem in civitate. Die ac nocte circumdabit eam super muros ejus iniquitas :... ei non defecit de plateis ejus usura et dolus. Hae sunt munitiones contra quas mittuntur Apostoli. II ad Corinth. x, 4, 5 : Consilia destruentes, et omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei.

" Et statim introeuntes illoc, invenietis pullum ligatum, super quem nemo adhuc hominum sedit : solvite illum et adducite.

Et si quis vobis dixerit: Quid facitis? dicite: Quia Domino necessarius est: et continuo illum dimittet huc. "

Tangit hic legatorum eventum.

Dicit igitur : " Et statim, " in ipso urbis promurali, " introeuntes, " quia statim occurrit eis quod quaerebant. Genes. XXVII, 20: Voluntas Dei fuit, ut cito occurreret mihi quod volebam,

" Illuc, " hoc est, inibi, " invenietis pullum. " Luc. XIX, 30 : Invenietis pullum asinae alligatum, cui nemo umquam hominum sedit. Qui nullo fraeno domitus et attractus gentilem significat populum, qui nulla lege fraenatus fuerat. Job, XI, 12 : Vir vanus, in superbiam erigitur, et quasi pullum onagri se natum liberum putat, Putabat enim gentilis populus se natum ad libertatem, et ideo nulla lege se fraenari permisit.

" Ligatum, " multorum vinculis peccatorum. Proverb. v, 22 : Iniquitates suae capiunt impium, et funibus peccatorum suorum constringitur . Psal. cxvii, 6 : Dolores inferni circumdederunt me, praeoccupaverunt me laquei mortis. Et, Psal. CXVIII, 61 : Funes peccatorum circumplexi sunt me, etc.

" Super quem, " regendum ad honestatem legum, " nemo adhuc hominum, " ratione utentium, " sedit, " domandum et regendum : sed in barbaris scientia (alias, scientiis) vivit vagans per campos licentiae. Psal. lxxx, 13 : Ibunt in adinventionibus suis. Job, xxxix, 5 : Quis dimisit onagrum liberum, et vincula ejus quis solvit? Onager est asinus agrestis cui nullus rationabilium insedit doctorum, ut dicit Glossa.

" Solvite illum, "

A vinculis peccatorum. Matth. XVI, 19 : Quodcumque solveris super terram, erit solutum et in coelis. Psal. cxlv, 7 et 8: Dominus solvit compeditos, Dominus illuminat caecos.

Et absolutum a vinculis peccatorum " adducite mihi " insidendum et regendum.. Et haec est injuncta legatio. Joan. I, 42 : Adduxit eum ad Jesum. 1sa. lx, 5 : Tunc videbis ei afflues, mirabitur et dilatabitur cor tuum, quando conversa fuerit ad te multitudo maris, fortitudo gentium venerit tibi. Omnes enim illi per pullum significantur, adducendi per Apostolos.

" Et si quis vobis dixerit, "

Hoc est, si aliquis vobis aliquid dixerit objiciens contra pulli solutionem : totus enim mundus contra solutionem pulli Istius rationibus armabatur, solutioni contradicens. Ezechiel. iii, 12 : Audivi post me vocem commotionis magnae. Psal. xcii, 3 : Elevevarunt flumina, Domine, elevaverunt flumina vocem suam, hoc est, defluentes temporaliter infideles. Sic eductioni populi de aegypto aegyptii contradixerunt. Sic Pharao contemptus surgit in scandala. Luc. XIX, 31 : Si quis vos interrogaverit, dicens :

" Quid facitis ? " hoc est, quare hoc facitis ? Sicut multi quaerunt rationem, quare a libertate vocetur aliquis ad fidem vel religionem? Isa. lviii, 2 : Scire vias meas volunt. Exod. v, 2 : Nescio Dominum, et Israel non dimittam.

" Dicite, " hoc est, rationes fidei ostendite : " Quia Domino " regendus pullus " necessarius est. " Non necessitate Domini, sed necessitate pulli, quia aliter indomitus periret, I Petr. iii, 15 : Parati semper ad satisfactionem, omni poscenti vos rationem de ea quae in vobis est spe, et etiam fide.

" Et continuo, " audita fidei ratione, " illum " pullum " dimittet huc, " adducendum ad me. Isa. xlv, 2 : Ego ante te ibo, et gloriosos terrae humiliabo: portas aereas conteram, et vectes ferreos confringam. Dominus enim assignata rationabili ratione fidei, humiliat intellectum audientium, et humiliat gloriosos terrae Philosophos. Et confringit portas aereas, quando frangit Oratorum eloquentiam per orbem sonantem. Et vectes ferreos confringit, quando acutos syllogismos dialecticae fidei subdit. Et tunc dimittitur ab eis adducendus ad. Dominum, qui ante rationibus phantasticis detinebatur,

" Et abeuntes invenerunt pullum ligatum ante januam foris in bivio: et solvunt eum.

Et quidam de illic stantibus dicebant illis : Quid facitis solventes pullum?

Qui dixerunt eis sicut praeceperat illis Jesus, et dimiserunt eis. "

Tangitur hic discipulorum simplex obedientia..

Et dicuntur hic quioque : profectus, sermonis praedicti effectus, praecepti impletio, praesentium adstantium contradictio, et pulli ad Dominum adductio.

Dicit igitur : " Et abeuntes, " discipuli a Domino ad obedientiae perfectionem. Ezechiel. I, 14: Animalia ibant in similitudinem fulguris coruscantis. Nulla enim erat dubitatio, nulla interrogatio, quo minus injunctae obedientiae opus non statim perficeretur in impetu charitatis et fervore spiritus.

" Invenerunt pullum " liberum, nullo jugo obedientiae pressum, nullo fraeno alicujus legis fraenatum : " ligatum " loris suorum peccatorum et lasciviarum. Osee, IV, 19: Ligavit eum spiritus in alis suis, hoc est, spiritus fornicationis et lasciviae. Orat. Manassae versus medium : Incurvatus sum multo vinculo ferreo..., et non est respiratio mihi.

" Ante januam, " hoc est, ante fidei principia et articulos per quos est ingressus in Ecclesiam. Joan. x, 9 : Ego sum ostium : per me si quis introierit, salvabitur, et pascua inveniet. Genes. XXIV, 31 : Ingredere, benedicite Domini, cur foris stas ? Quia foris est qui est ante principia fidei et ante Christum.

" In bivio, " hoc est, in libertatis arbitrio : quia poterat intrare et divertere prout volebat. Eccli. xv, 18 : Ante hominem vita et mors, bonum et malum : quod placuerit ei, dabitur illi. Ad litteram tamen, sicut alibi diximus, erant ibi ligata animalia onerifera: ut pauperes qui ad diem solemnem ascenderant, et lassati in via perficere iter non poterant illis veherentur. Vel si forte onera habebant ad ritus sacrificiorum pertinentia, animalibus illis communibus veherentur: ut sacrificiorum usus in tanta haberetur solemnitate. Sed primum est, quod mysterium est de intentione Domini.

" Et solvunt eum. "

Ecce obedientia. Psal. cxv, 16 et 17 :

Dirupisti vincula mea : tibi sacrificabo hostiam laudis.

" Et quidam de illic stantibus dicebant. "

Sicut Athenienses dixerant Paulo, Act. XVII, 19 et 20 : Possumus scire quae est haec nova, quae a te dicitur, doctrina? Nova enim quaedam infers auribus nostris.

" Quid facitis solventes pullum? " hoc est, quare hoc facitis? quia paternas leges et consuetudines relinquitis, et nova quaedam et hactenus inaudita servare vultis. Joan. IX, 28 et 29 : Tu discipulus illius sis, nos autem Moysi discipuli sumus. Nos scimus quia Moysi locutus est Deus, hunc autem nescimus unde sit.

" Qui, "

Scilicet discipuli, "dixerunt illis, " taliter objicientibus, " sicut praeceperatDominus, " omnem objectionem eorum et laqueum dissolventes. Psal. XIV, 4 :

Ad nihilum deductus est in conspectu ejus malignus : timentes autem Dominum glorificat.

" Et dimiserunt eos, " nihil ulterius objicientes. I Reg. II, 9 : Impii in tenebris, scilicet ignorantiae, conticesoent, quia non in fortitudine sua roborabitur vir.

" Et duxerunt pullum ad Jesum : et imponunt illi vestimenta sua, et sedit super eum. "

Perfectio est obedientiae discipulorum, Psal. xxxv, 7 et 8 : Homines et jumenta salvabis, Domine : quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam, Deus,

Psal. LXXII, 23 : Ut jumentum factus sum apud te, et ego semper tecum. Pullus enim licentiose liber, quem nullum praeceptum legis divinae donauerat, et quem nulla lex humana ordinaverat ad disciplinam : adducitur autem, quando fraenum legis imponitur, et regimini divino praeparatur. Hoc significatur, Joan. I, 41 et 42, ubi dicit Andreas fratri suo Simoni : Invenimus Messiam, qui dicitur Christus : et adduxit eum, ad Jesum. Ad litteram etiam Philippus putatur fuisse unus ex discipulis qui missi fuerunt ad pullum adducendum, quia ipse primus gentilem adduxit eunuchum reginae Candacis i. Alter autem putatur fuisse Petrus, qui adduxit Cornelium centurio-

Tanguntur autem tria adhuc, scilicet pulli adductio, atramenti praeparatio, et Domini insessio. Primum fit per fidei praedicationem, secundum per exempli et virtutis informationem, tertium autem per Domini in regimine gubernationem.

Dicit igitur: " Et duxerunt pullum ad Jesum, " fidem gentibus praedicando, " et imponunt illi, " pullo pro stramento, " vestimenta sua, " ut in eis Dominus molliter sederet. Vestimentum autem quod sic ad substerncndum est aptum vocatur stragulum, a stramento sic vocatum. Proverb. XXXI, 22 : Stragulalam vestem fecit sibi. Hoc autem spiritualiter fit, quando Doctor talia exhibet exempla, quae super alio poni possunt per impositionem. 1 Regum, xviii, 4 : Exspoliavit se Jonathas tunica sua, usque ad gladium et balteum. Quia gladium verbi Dei in praedicationis officio, et balteum in praelationis Ecclesiasticae fastigio Praelatus subdito communicare non debet. Quaedam tamen Glossa dicit, quod vestimenta significant corpora Sanctorum: quae pro contirmatione multi martyres straverunt, ut viam gentilibus ad fidem praepararent. Proverb. XXXI, 22 : Byssus ei purpura indumentum ejus. Byssus in candore innocentiae, et purpura in sanguinis rubore. Apocal. III, 4: Qui non inquinaverunt vestimenta sua, scilicet cum mulieribus, ambulabunt mecum in albis, quia digni sunt.

" Et sedit Dominus super eum, " hoc est, pullum, de caetero fraeno Domini regendum. Zachar. IX, 9 : Exsulta satis, filia Sion, jubila, filia Jerusalem, Ecce Rex litus veniet tibi justus, et Salvator: ipse pauper, et ascendens super pullum filium asinae. Isti sunt nitentes asini, quibus insident pugnatores Diaboli doctrinis et exemplis Apostolicis strati. Judicum, v, 10 : Qui ascenditis super nitentes asinos, ei sedetis in judicio, et ambulatis invia, loquimini.

" Multi autem vestimenta sua straverunt in via : alii autem frondes caedebant de arboribus et sternebant in via. "

Tangitur hic ordinata Domini processio, per quam una fides gentium vocatarum et Patriarcharum demonstratur, ut inserti sciantur esse in radicem olivae. Ad Romam. XI , 17 : Tu cum oleaster esses, insertus es in illis, scilicet in ramis bonae olivae, et socius radicis et pinguedinis olivae factus es.

Habet autem haec processio tres partes: quidam enim viam praeparando suavem viam fecerunt, alii viam ornaverunt, tertii laudes unitatem fidei declarantes decantaverunt.

De primis dicit: " Multi autem, " procedentium cum Domino ad festum. Paschae, " straverunt vestimenta, " indumentorum, vel exemplorum, vel corporum, " in via, " ut molliter et pulchre jumentum incederet vehens Dominum, et ad duritiem et inaequalitatem lapidum sub Domino non calcitraret: unde Glossa, " ut noffenso pede pullus transiret. "

Per indumentum enim pullus non caicitrat, et per virtutis exemplum asininus homo rudis molliter in vita Ecclesiastica pedem ponit, et per corpora martyrum ne cadat in fide confirmatur. Isa. xl, 3 : Parate viam Domini. Job. xxxvii, 17 : Nonne vestimenta, tua calida sunt, cum perflata fuerit terra austro ? Apocal, XVI, 14 : Beatus qui custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet. Eccle. IX, 8: Omni tempore sint vestimenta tua candida." Alii autem caedebant frondes "

Virides " de arboribus, " ut viam ornarent, " et sternebant in via. " Hae autem frondes signant virides Patrum sententias de Christo promulgatas, et flores virtutum, Eccli. XXIV, 22 : Rami mei honoris et gratiae. Matth. XXI, 8 : Alii caedebant ramos de arboribus, etc, . Levit, xxiii, 40 et 41 : Sumetis vobis fructus arboris pulcherrimae, spatulasque palmarum, et ramos ligni densarum frondiurn, et salices de torrente, et laetabimini coram Domino Deo vestro : oelebrabitisque solemnitatem.

" Et qui praeibant et qui sequebantur clamabant, dicentes : Hosanna !

Benedictus qui venit in nomine Domini : benedictum quod venit regnum patris nostri David. Hosanna in excelsis. "

Hic tangit de laude. Tangit autem duo : diversitatem laudantium, et unitatem laudis.

De primo dicit : " Et qui praeibant, " in via ante Dominum, qui signant Patres praecedentes primum adventum. Genes. xxxii, 16: Anleoedite me, et sit spatium inter gregem et gregem. " Decebat enim, ut dicit Augustinus, ut magnus rex ve- niens, multis Antecedentibus eum praeconibus praenuntiaretur. "

" Et qui sequebantur, " Christi in carne adventum usque in finem saeculi. Daniel. III, 41 : Nunc sequimur te in toto corde, et timemus te, et quaerimus faciem tuam.

" Clamabant dicentes. "

Tangitur hic unitas laudis in tribus, scilicet in praedicatione venientis, et in praedicatione potestatis, et in desiderio salutis.

In primo dicuntur tria : intensio devotionis, praeconium venientis, confessio majestatis.

De primo elicit : " Clamabant, " quod intensionem significat devotionis. Isa. VI, 4 : Commota sunt superliminaria cardinum a voce clamantis. Quia iste clamor novae gratiae commotionem et finem significabat templi Synagogae. Psal. XXVI, 6 : Circuivi et immolavi in tabernaculo ejus hostiam vociferationis : cantabo et psalmum dicam Domino.

" Dicentes, " in desiderio salutis :

" Hosanna ! "

Glossa : " Hosanna verbum Hebraeum, et composilum ex integro et corrupto. Osi enim salva, vel salvifica : anna autem interjectio est deprecantis. Denique in Psalmo CXVII, 25, ubi Septuaginta interpretes transtulerunt: 0 Domine, salvum me fac, ibi in Hebraeo habetur Anna, Adonai, Hosanna. Quod noster Hieronymus ita transtulit: Obsecro, Domine, salva, obsecro. Idem ergo est osi, Domine, per interiectionem obsecrantis, quod obsecro, Domine, per ipsum verbum obsecrationis . "Haec Glossa videtur esse magistralis : et secundum hanc expositionem vox clamantium in desiderio salutis videtur alludere nomini ,Salvato- ris : Jesum enim Salvatorem deprecantur ut salvifioet, ne significatio nominis ab effectu cadat Salvatoris. Orat. Manassae sub finem : Indignum salvabis me secundum magnam misericordiam tuam. Haec autem salus facta est per Passionem ad quam ibat. Psal. xliii, 8 : Salvasti enim nos de affligentibus nos, et odientes nos confudisti.

" Benedictus. "

Praeconium est venientis. Dicitur autem benedictus non passive, quod ab aliquo ut majore acceperit benedictionem, sed quia ut omni benedictione plenus, etiam in maledictis benedictio ab ipso profluxit. Eccli. XXXIX, 27 et 28: Benedictio illius quasi fluvius mundavit. Quomodo cataclysmi aridam inebriavit ? Haec autem benedictio tria facit, scilicet, quia maledictum primum in benedictionem commutat. Genes. XXVII, 13 : In me sit ista maledictio : tantum pergens affer quae dixi. Secundo, omnibus bonis nos implet: quia sicut dicit Gregorius : " Benedictio Dei est bonorum colle latio, et eorumdem multiplicatio. " Unde etiam ipse veritatis inimicus haec dicit, Job, I, 10 : Operibus manuum ejus benedixisti, et possessio ejus crevit in terra. Deuter. xxxiii, 28 : Nephthali abundantia perfruetur, et plenus erit benedictionibus Domini. Nephthali latitudo interpretatur : quia bonis Domini dilatantur. Tertio, benedictio Domini munit et tutat contra hostem : unde, Genes. xxxii, 26 et 28, cum Jacob timeret hostes, dixit Domino: Non dimittat te nisi benedixeris mihi. Et benedixit eum in eodem loco, dicens : Si contra Deum fortis fuisti, quanto magis contra homines praevalebis ? Sic ergo clamant eum benedictum, omnibus benedicentem. Genes. xli, 3 : In te benedicentur omnes gentes,

" Qui venit. "

In praeterito quidem venit in mundum, sed modo venit ad patiendum et immolandum : et per resurrectionem ad regnandum. Psal. cxvii, 26 et 27 : Benedidictus qui venit in nomine Domini I Deus Dominus, et illuxit nobis.

" In nomine Domini. "

Professio est majestatis. In nomine enim Domini venire est notam divini dominii in se omnibus ostendere, sicut Christus venit in omni majestate Patris, notata et expressa per modum signorum : haec enim fecit absque clave supplicationis sicut potestatem habens. I ad Timoth. VI, 15 : Beatus et solus potens, Rex regum, et Dominus dominantium. Apocal, XIX, 16 : Habens in vestimento, et in femote suo scriptum : Rex regum, et Dominus dominantium. Sic ergo venit in nota et nomine Domini, omnibus superpositis dives in omnes in omni gratia : et non nutantis virtutis qui suos continere valeat, ne umquam ad scabellaria, quae conculcanda sunt, inclinentur. De primo horum dicitur, Psal. viii, 7 et 8 : Constituisti eum super opera manuum tuarum. Omnia subjecisti sub pedibus ejus. De secundo, I ad Corinth. I, 5, 7 : In omnibus divites facti estis in illo, in omni verbo, et in omni scientia... : ita ut nihil desit vobis in ulla gratia. De tertio, ibidem., v. 8: Qui et confirmabit vos usque in finem sine crimine Maec enim tria (ut dicit Dionysius) sonat nomen Domini : dicit enim sic : " Dominus est non pejorum sive inferio-" rum excessus tantum, sed et omnium " pulchrorum et bonorum possessio firoe ma, et non cadere valens fortitudo. " Sic ergo venit in nomine Domini : et hoc est praeconium venientis.

" Benedictum quod venit regnem. "

Haec est praedicatio potestatis. Regnum enim nihil aliud est nisi completa et unica in omnes potestas continendi in legibus, et officiorum ordine, et virtutibus et potestatibus omnes subjectos. Dicit enim Dionysius, quod " regnum est " omnis finis, et ordinis, et legis distri-" butio. " Hoc ergo incipit in gratia in Christo in quo sui continentur et reguntur in omnis finis et boni perfectione, et in omni graduum et dignitatum et officiorum divinorum ordine, et in omni divinarum legum honestissima distributione, quae pro locis et temporibus et personis unicuique secundum propriam dignitatem distribuuntur. Psal. CXLIV, 13 : Regnum tuum, regnum omnium saeculorum : et dominatio tua in omni generatione et generationem.

Hoc regnum dicitur esse

" David patris nostri "

Quia in ipso est praefiguratum, qui est secundum cor Dei electus 1. Act. xiii, 22 : Inveni David,... virum secundum cor meum, qui faciet omnes voluntates meas. Et in nomine David est perfectum : quia ut manu fortis suos continet, et in adspectu desiderabilis plenas omnibus largitur donationes gratiarum. Et de fortitudine quidem dicitur, Isa. XIX, 4 : Rex fortis dominabitur eorum. Exod. xv, 11 : Quis similis tui in fortibus, Domine ? De desiderio autem benignam et largissimam faciem ejus videndi dicitur, Esther, xv, 17 : Valde mirabilis es, domine, et facies tua plena est gratiarum. Et hoc dictum est de eo de quo dicitur, Esther, ii, 18 : Dona largitus est juxta magnifioentiam principalem. Ad Ephes. IV, 8 : Dedit dona hominibus.

Sic igitur : Benedictum est quod venit in Christo regnum patris nostri David, quia rex iste non ut tyrannus opprimit, sed in affectu patris suos diligit. Jerem.III 19 : Patrem vocabis me, et post me ingredi non cessabis. Isa. lxiv, 8 : Pater noster es tu, nos vero lutum : et fictor noster tu, et opera manuum tuarum omnes nos. Joan. viii, 41 : Unum patrem habemus Deum. Unde Glossa : Hoc consonat Gabrieli qui ait: ''Hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus : ut scilicet, gentem quam David temporaliter rexit, et cui exempla justitiae praebuit, et spiritualibus hymnis ad fidem et Dei timorem accendit : ipse factis, verbis, donis, et promissis ad regnum caeleste regeret, et ad regnum coeleste introduceret.

" Hosanna in excelsis. "

Ingeminatio est desiderii salutis. Quod dicit: " In excelsis, " signum est quod in inferioribus non est salus, sed multiplex periculum : sed in excelsis (quae sola coelestia sunt) salus sine periculo invenitur. Job, XVII, 3 : Libera me, Domine, et pone me juxta te, et cujusvis maniis pugnet contra me. Vel, per hoc quod dicitur : " In excelsis, " hic signatur per primum Hosanna, quod Christus rex est in terra universa per fidem et gratiam. Per hoc autem quod additur hic : " In excelsis, " significatur quod non tantum in terris, sed etiam in coelestibus Christus regnat: quia per eum ea quae in terris et in coelo sunt instaurantur . Unde Glossa: Per hoc quod jungitur, " Hosanna in excelsis, " quod est salus, significat quod adventus Christi non solum hominum salus, sed totius mundi : terrena jungens coelestibus, ut ei omne genu flectatur coelestium, terrestrium et infernorum .

Sic igitur dicitur : " Hosanna in excelsis. " Et hic terminatur laus istius processionis.

Multa autem de his notata sunt, Matth. XXI, 1 et seq., Luc. XIX, 29 et seq., et Joan. XII, 12 et seq., quae ibi requiri habent, quia magis ibi competunt quam hic : haec historia enim de primo est canone, in quo omnes Evangelistae conveniunt. Factum autem est istud in die palmarum, quinque diebus ante Pascha Judaeorum.

" Et introivit Jerosolymam in templum : et circumspectis omnibus, cum jam vespera esset hora, exiit in Bethaniam cum duodecim. "

Hic ostenditur desiderium salutis Judaeorum in Christo, et ingratitudo Judaeorum ad tantum beneficium..

Dicuntur autem hic duo : quorum unum est beneficium quod impedit Dominus ad salutem procurandam : secundum autem est ingratitudo quam Judaei impenderunt Salvatori.

Dicit igitur : " Et intravit " Jesus ut exhiberet salutem, " Jerosolymam, " ubi fuit metropolis Judaeorum, " in templum, " in quo fuit exhibenda Judaeis salus. Psal. xlvii, 10 : Suscepimus, Deus, misericordiam tuam in medio templi tui. Malach. iii, 1 : Statim veniet ad templum suum Dominator quem vos quaeritis, et Angelus testamenti quem vos vultis. In hoc autem introitu, sicut dicitur, Matth. XXI, 12, et Joan. II, 15 et 16, et Luc. XIX, 45, ejecit vendentes et ementes, sicut infra continetur : et in loco solemni se exhibuit ad docendum salutis viam. Isa. ii, 3 : De Sion exibit lex, et verbum Domini de Jerusalem. Joan. xviii, 20 : Ego semper docui in templo, quo omnes Judaei conveniunt, et in occulto locutus sum nihil.

" Et circumspectis omnibus. "

Tangitur hic Judaeorum ingratitudo, quia Doctorem salutis etiam hospitio recipere noluerunt. Et hoc est : " Circumspectis omnibus. " Omnes circumspicit qui nihil habuit de proprio ubi hospitaretur, sed omni benevolentia indiguit. II ad Corinth. VIII, 9 : Scitis enim gratiam Domini nostri Jesu Christi, quoniam propter vos egenus factus est cum esset dives, ut illius inopia vos divites essetis. Psal. lxxxvii, 16 : Pauper sum ego, et in laboribus a juventute mea. Matth. viii, 20 : Vulpes foveas habent et volucres coeli nidos, Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet Hieronymus : " Ergo circumspicit si quis sit tantae " egestatis auxiliator et consolator. " Psal. lxviii, 21 : Consolantem me quaesivi, et non inveni. Eccli, li, 10 : Respiciens eram ad adjutorium hominum, et non erat.

" Cum jam vespera, esset, " quod erat tempus declinandi ad hospitium. Luc. XXIV, 29 : Mane nobiscum, Domine, quoniam advesperascit, et inclinata est jam dies. Tunc enim, ut dicit Glossa circumspexit, si quis eum hospitio susciperet. Tantae enim paupertatis fuit ut hospitio indigeret: et ita nulli adulatus, ut in tanta urbe nullum hospitium inveniret.

Et ideo, " cum jam vespera esset hora, " et nullus eum colligeret, " exiit in Bethaniam, " ubi recipi consuevit in domum Marthae et Mariae et Lazari : quinque enim diebus semper in sero exiit in Bethaniam in vespera, et iterum mane rediit ad templum ad docendum.

" Cum duodecim, " qui magis quam alii erant instruendi. In mane autem semper venit ad templum. Psal. v, 8 : Adorabo ad templum sanctum tuum. Unde Glossa : " Exemplum dedit nobis, ut quocumque veniremus, primum ad domum orationis, si ibi est, divertamus : et cum nos per orationis studium coramendaverimus, ad ea propter quae veni- mus agenda secedamus. " Matth. VI, 33 : Quaerite primum regnum Dei et justitiam ejus, et haec omnia adjicientur vobis.

" Et alia die cum exirent a Bethania, esuriit.

Cumque vidisset a longe ficum habentem folia, venit si quid forte inveniret in ea : et cum venisset ad eam, nihil invenit praeter folia : non enim erat tempus ficorum.

Et respondens dixit ei : Jam non amplius in aeternum ex te fructum quisquam manducet. Et audiebant discipuli ejus. "

Hic per similitudinem ficus aridae reprobatio inducitur Synagogae.

Dividitur autem pars ista in tres partes : in quarum prima per similitudinem ficus, maledictionem inducit Synagogae : in secunda autem causam istius inducit maledictionis, ibi, v. 15 : " Et veniunt Jerosolymam, etc. " In tertia autem ex hoc inducit instructionem Praelatorum et Ecclesiae, ibi, v. 19 : " Et cum vespera facta esset, etc. "

Adhuc autem in prima harum sunt quinque : in quorum primo desiderium salutis Synagogae exprimitur in Domino : in secundo, promissio fructus significatur in Synagoga : in tertio, sterilitas et evacuatio dulcedinis demonstratur : in quarto, sterilitati perpetuae addicitur : et in quinto, discipuli hoc ad instructionem suam audisse perhibentur.

Dicit igitur : " Et alia die, " hoc est, alia die, cum secunda lux fulgeret in praedicatione discipulorum quae primo fulserat in praedicatione ipsius, " cum " Christus luce praedicationis discipulorum, " exiret " iterum ad notitiam hominum, " a Bethania, " sicut per obedientiam iniunxerat ei Pater, " esuriit " salutem Judaeorum et duloedinem intelle- ctus spiritualis. Mich. vII, 1 : Praecoquas ficus desideravit anima mea,

" Cumque vidisset. "

Secundum est. " Cum vidisset, " quasi a lumine suo, " a longe, " per peccatum elongatam. Psal. cxviii, 155 : Longe a, peccatoribus salus.

" Ficum, " hoc est, ficulneam, " habentem folia, " quorum viriditas fructum promittit. Quia, sicut dicit Philosophus, " Folia plantis ad cooperiendum fructus data sunt. " Matth. XXI, 19 : Nihil invenit in ea. Folia enim quae sunt verba litterae, dulcedinem promittentis significant Synagogae.

Quia igitur foliis fructum promisit, " venit, " visitando per se, et visitando Synagogam per Apostolos, " si quid " fructus dulcis, " forte, " quod significat arbitrii libertatem, " inveniret in ea. " Isa. v, 2 : Exspectavit ut faceret uvas, et fecit labruscas. Jerem. XVII, 6 : Erit quasi myricae in deserto, et non videbit cum venerit bonum : sed habitabit in siccitate in deserto, in terra salsuginis et inhabitabili.

" Et cum venisset ad eam, " in Prophetis, et in se, et in Apostolis, tamquam tribus annis continuis. Luc. XIII, 7 : Ecce anni tres sunt ex quo venio quaerens fructum in ficulnea hac, et non invenio : succide ergo illam : ut quid etiam terram occupat ?

" Nihil invenit, " de fructu, " praeter folia " verborum, quae et ipsa sine fructu erant defluentia. Proverb. XIV, 23 : Ubi verba sunt plurima, ibi frequenter egestas est in opere,

" Non enim erat tempus ficorum. " Hic quamvis sit ficus sine culpa, quia quando non est tempus, fructum non habet : tamen Synagoga est per culpam, quod culpa sua tempus fructificationis neglexit. Luc. XIX, 44: Non cognovisti tempus visitationis tuae. Et quia hoc ex culpa neglexit, propter quod maledicenda fuit: tamen ex dispensatione Domini aliud tempus fructificationis ei ordinatum fuit, hoc est, finis mundi, in quo fructificabit.

Ad Romam XI, 25 et 26 : Caecitas contigit in Israel donec plenitudo gentium intraret: et sic omnis Israel salvus fieret. Et pro his duobus temporibus dicit, Jerem. XXIV, 3 : Quid tu vides, Jeremia ? Et dixi : Ficus, ficus bonas, bonas valde : et malas, malas valde., quae comedi non possunt, eo quod sint malae.

" Et respondens "

Jesus virori in foliis sine fructu dulcedinis spiritualis, " dixit ei, " ficulneae: "Jam non amplius in aeternum, " spem ponens In ceremoniis tuis, " ex te quisquam fructum manducet, " tuae scilicet observationis et cultus, quia in Passione Domini facta sunt oeremonialia mortua : et postquam hoc praedicatione Apostolorum vulgatum est, facta sunt etiam mortifera : et hoc significatum est, IV Reg. IV, 40 : Mors in olla, vir Dei ! Quia mortua sunt oeremonialia in Synagogae olla decocta, et facta sunt mortificantia : et ideo nisi farina spiritus immittatur in ollam, in dulcedinem refectionis converti non potest.

" Et audiebant discipuli ejus, "

Hoc est, per auditum verbi virtutem acceperunt : quia ex hoc fuerunt instruendi. Ad Romam x, 17 : Fides ex auditu,auditus autem per verbum Christi. Et hoc est quod intendit. Quod ergo ficus sic aruit, est quod dicitur, Job, v, 3 : Eqo vidi stultum firma radice, et maledixi pulchritudini ejus statim. Psal. xxxvi, 35 et 36 : Vidi impium superexaltatum et elevatum sicut cedros Libani : ei transivi, ei ecce non erat : ei quaesivi eum, et non est inventus locus ejus.

" Et veniant Jerosolymam. Et cum introisset in templum, caepit ejicere vendentes et ementes in templo : et mensas nummulariorum, et cathedras vendentium columbas evertit.

Et non sinebat ut quisquam tansferret vas per templum. "

Hic ostenditur causa quare maledicta est inducta ficus, et qualiter meruit adductionem perpetuae sterilitatis : quia scilicet, sacramenta Dei et templi in lucrum convertit suae avaritiae et cupiditatis. Osee, IX, 16 : Percussus est Ephraim, radix eorum exsiccata est : fructum nequaquam facient. Psal. li, 7 : Evellet te, et emigrabit te de tabernaculo tuo, ei radicem tuem de terra viventium.

Dicuntur autem hic principaliter tria : in quorum primo tangit perversorum propter avaritiam in templo inordinationem : secundo, zelum Christi inordinationem illam evertentem et ulciscentem : tertio, tangit ad suam ultionem Scripturam concordantem.

Dicit autem : " Et veniunt Jerosolymam, " in tanta processionis et laudis prosecutione.

" Et cum introisset in templum, " secundum suam consuetudinem : quia semper locum Dei visitare consuevit. Genes. XXVII, 16 : Vere Dominus est in loco isto. Psal. lxvii, 6 : Deus in loco sancto suo.

" Caepit ejicere. "

Propter festum enim multi, convenerant vendentes in atrio templi exterioris ea quae ad ritus sacrificiorum pertinebant : et hoc Sacerdotes procurabant et sinebant, ut lucrum acciperent sacrificiorum. Alii autem emebant qui de longe venerant, et secum animalia ad ritum sacrificiorum pertinentia adducere non poterant : sed appensa pecunia ea inibi comparabant.

Et hoc est quod dicit : " Caepit ejicere vendentes et ementes, " qui simoniacos in Ecclesia Dei designant. Psal. lxx, 15 et 16 : Quoniam non cognovi negotiationem , introibo in potentias Domini : Domine, memorabor justitiae tuae solius. Chrysostomus : " Qui negotiator est, eji "ciatur de Ecclesia : quoniam scriptum " est : Quoniam non cognovi negotiatio- " nem, etc. " Difficile negotians exuitur a negligentia. Chrysostomus : " Sicut " cum cribratur triticum, in fine nihil " remanet nisi pulvis : sic inter emptio-" nem et venditionem in contractibus " mercatorum, tandem nihil remanet nisi " peccatum. " Eccli. XXVII, 5 : Sicut in percussura cribri remanebit pulvis, sic aporia hominis in cogitatu illius.

" Et mensas nummulariorum evertit : " qui ibi sedebant ut ad usuram accommodarent his qui non habebant de promptu sacrificia comparare. Horum ergo mensas evertit et aes effudit. Joan. II, 15 : Nummulariorum effudit aes.

" Et cathedras, " hoc est, sedes, " vendentium columbas, " ad ritus sacrificiorum pertinentes, " ejecit. " Qui significant eos qui vendunt dona Spiritus sancti in dignitatibus ecclesiasticis. Glossa : " Qui. honores vendunt et gradus emunt. " Act. viii, 20 : Pecunia tua tecum sit in perditionem, quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri.

" Et non sinebat, "

Zelo Dei succensus, facto flagello de tribus funiculis. Psal. lxviii, 10 : Zelus domus tuae comedit me,

" Ut quisque transferret vas per templum." Glossa: " Commune immundum mercandi gratia : non Deo dicatum. " Isa. LII, 11 : Mundamini, qui fertis vasa Domini, Psal. xcii, 5 : Domum tuamdecet sanctitudo, Domine, in longitudine

dierum.

" Et docebat, dicens eis : Nonne scriptum est: Quia domus mea domus orationis vocabitur omnibus gentibus ?Vos antem fecistis eam speluncam latronum.

Quo audito, principes sacerdotum et Scribae quaerebant quomodo eum perderent : timebant enim eum, quoniam universa turba admirabatur super doctrina ejus. "

" Et docebat, dicens eis " Scripturam ad ultionem suam concordantem.

Habet autem duos paragraphos : in quorum primo confirmans factum Domini Scriptura inducitur : secundo, malignitas Scribarum et Pharisaeorum contra factum Domini excitatur.

Dicit ergo : " Nonne scriptum est. " Isa. lvi, 7 : Laetificabo eos in domo orationis meae : holocausta eorum et victimae eorum placebunt mihi super altari meo, quia domus orationis vocabitur cunctis populis .

" Quia domus mea, " in qua invocatum est nomen meum, ndo?nus orationis vocabitur, " sicut et Salomon dedicavit eam longa oratione , " omnibus gentibus. " Augustinus in Regula: " In orato-" rio nemo aliud agat nisi ad quod factum " est: unde et nomen accepit. " Psal. cxxxvii, 2: Adorabo ad templum sanctum tuum. Act. III, 1 : Petrus et Joannes ascendebant in templum, ad horam orationis nonam. Daniel. VI, 13, Daniel tribus vicibus per diem oravit contra templum.

Quod autem dicit : " Omnibus gentibus, " statum futuri templi Ecclesiae significat : quia in templo Synagogae gentes non adorabant. Isa. ii, 2 : Erit mons domus Domini in vertice montium,et elevabitur super colles : et fluent ad eum omnes gentes. Isa. lx, 3 : Ambulabunt gentes in lumine tuo.

" Vos autem fecistis eam. "

Increpatio est Sacerdotum et Pharisaeorum qui sedentes in templo per dispensationem sacramentorum insidiabantur bursis simplicium. Jerem. vii, 11: Numquid spelunca latronum facta est domus ista, in qua invocatum est nomen meum in oculis vestris ? Isa. v, 23 : Justificatis impium pro muneribus, et justitiam justi aufertis ab eo. Isa. i, 23 : Principes tui infideles, socii furum : omnes diligunt munera, sequuntur retributiones. Osee, vi, 9 : Quasi fauces virorum latronum, particeps sacerdotum, in via interficientium pergentes de Sichem : quia scelus operati sunt. Intendit dicere quod comedebant pauperes, et mandebant pro sacrificiis et oblationibus, sicut pauperes comeduntur a viris, hoc est, virilibus et violentis latronibus : et quod participant hoc vitio cum latronibus Sacerdotes, qui socii furum erant, et in via eos qui ad templum ibant in solemnitatibus interfecerunt, ut auferrent ab eis pecuniam quam ad solemnitatem deferebant: et hoc non prohibebant Sacerdotes, quia cum latronibus participabant : et hoc est quod dicit: " Vos autem fecistis illam speluncam latronum. " Psal. x secundum Hebraeos, 9 : Quasi leo in spelunca sua insidiatur ut rapiat pauperem : rapere pauperem dum attrahit eum. I Reg. II, 16 et 17 : Nunc dabis, alioquin tollam vi. Ita dicebant filii Heli, retrahentes homines a sacrificio Dei.

" Quo audito. "

Hic in malitia resurgunt contra patrem paterne filios corrigentem, sicut filii adulterini qui in disciplina patris esse renuerunt. Ad Hebr. xii, 8: Quod si extradisciplinam estis, cujus participes facti sunt omnes, ergo adulteri, et non filii estis.

" Principes Sacerdotum, " summi Pontifices Annas et Caiphas, qui tunc erant in potestate summi sacerdotii. Daniel, xiii, 5 : Egressa est iniquitas a senioribus judicibus, qui videbantur regere populum. I Esdrae, IX, 2 : Manus magistratuum fuit in trangressione hac prima.

" Et Scribae, " qui falso nomine scientiae gloriabantur. I ad Corinth. viii, 1 : Scientia inflat. Eccle. I, 18: In multa sapientia multa, est indignatio : et qui addit scientiam, addit et laborem.

" Quaerebant " modum et occasionem et opportunitatem, " quomodo, " opportune eis, " eum perderent, " et traderent publicae potestati condemnandum. Matth. XXVI, 3 et 4 : Principes sacerdotum et seniores populi..... consilium fecerunt ut Jesum dolo tenerent, et occiderent. Amos, v, 10: Odio habuerunt corripientem in porta, et loquentem perfecte abominati sunt.

" Timebant enim eum : " quia sicut dicitur, Sapient. XVII, 10: Timida est nequitia, quia veritatem et justitiam non habet se fulcientes. Luc. XXII, 2 : Timebant vero plebem.

" Quia universa turba, " simplicis populi, " admirabatur, " suspensa ad veritatem : nullus enim admiratur ad puram falsitatem et mendacium : " super doctrina ejus, " quia sicut.dicitur, Matth. vii, 29 : Erat docens eos sicut potestatem habens. Psal. CXXXVIII, 6: Mirabilis facta est scientia tua ex me : confortata est, et non potero ad eam.

" Et cum vespera facta esset, egrediebatur de civitate.

Et cum mane transirent, viderunt ficum aridam factam a radicibus.

Et recordatus Petrus, dixit ei: Rabbi, ecce ficus cui maledixisti aruit. "

In hac parte ex praeinductis instructionem inducit praelatorum Ecclesiae,

Habet autem tres paragraphos : in quorum primo inducitur manifestus verbi Domini effectus: in secundo, de hoc tangitur admiratio Principis Apostolorum et totius Apostolici coetus : in tertio, ex his inducitur instructio veri intellectus.

Dicit igitur in primo horum tria, hospitalitatis Judaeorum redargutionem, Domini instantiam ad salutis oblationem, et verbi quod dixerat manifestam velificationem.

Dicit ergo: " Et cum vespera esset, " et hora hospitandi: nullo eum vocante ad hospitium, " egrediebatur de civitate, " ut non collectus ad hospitium. Matth. xxv, 43 : Hospes eram, et non collegistis me. Judicum, XIX, 18: Nunc vadimus ad domum Dei, nullusque sub lectum suum nos vult recipere.

" Et cum mane transirent, "

De Bethania versus Jerusalem salutis monita ingratis offerre et ingerere, "cum discipulis " qui ex omnibus instruendi erant " viderunt " discipuli " ficum, " hoc est, ficulneam, " aridam faciam, " omni humore foecundae, dulcedinis destitutam a radicibus, hoc est, a fundamentis quae erant Sacerdotes et Scribae, Jerem. xxiii, 15 : A Prophetis Jerusalem egressa est pollutio super omnem terram. Ezechiel. XVI, 3: Radix tua de terra Chanaan. Isa. xl, 24 : Neque plantatus, neque satus, necque radicatus in terra truncus eorum : repente flavit in eos, et aruerunt. In canonica Judae, v. 12 : Arbores autumnales, infructuosae., bis mortuae, eradicatae. Bis mortuae dicit, quia innaturali lege, et lege scripta mortui erant: et ideo dicitur, Luc. iii, 9 : Jam securis ad radicem arborum posita est: omnis ergo arbor quae non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur.

" Et recordatus Petrus. "

Matth. XXVI , 75 : Recordatus est Petrus verbi Jesu quod dixerat.

" Dixit ei, " Christo pro se et pro omnibus aliis :

" Rabbi. " Magistrum vocat cujus cupit instrui disciplinis. Joan. iii, 2 : Rabbi, scimus quia a Deo venisti magister.

" Ecce, " in evidenti est per effectum demonstratum, " ficus cui maledixisti, " per imprecationem et praedictionem sterilitatis. Jerem, xvii, 6 : Non videbit cum venerit bonum, sed habitabit in siccitate, in terra salsuginis, et inhabitati.

" Aruit. " Sapient. IV, 3 : Spuria vitulamina non dabunt radices altas.

" Et respondens Jesus ait illis : Habete fidem Dei.

Amen dico vobis, quia quicumque dixerit huic monti : Tollere et mittere in mare, et non haaesitaverit in corde suo, sed crediderit quia quodcumque dixerit fiat, fiet ei.

Propterea dico vobis : omnia quaecumque orantes petitis, credite quia accipietis, et evenient vobis. "

Hic inducitur instructio Apostolorum ex ficulnea arefacta.

Et habet in se tria: in quorum primo juxta factum inductum generale dat fidelium documentum : in secundo, ex illo infert specialem Apostolorum orationis effectum : in tertio, ut efficaciter impetrent docet orationis modum. Et haec natent in littera.

Dicit igitur in primo tria: primo enim quia secundum humanum judicium, hoc quod dicit habet dubitationem in sermone, praemittit confirmationem : secundo, inducit majoris miraculi promissionem : tertio, dicit fidei in qua totum hoc impetratur firmitatem.

Dicit igitur : " Habete fidem Dei, " hoc est, fidem quae est in Deum, et de Deo, et quam dedit Deus. 1 ad Corinth. XIV, 2: Si habuero omnem fidem, ita ut montes transferam. Fides enim eo quod omnipotentiae innititur, omnia potest in operibus miraculorum.

" Amen dico vobis. "

Utitur confirmatione : et loquitur de fide formata et opportunitate temporis, quando necessarium est fieri miracula.

" Quia quicumque dixerit, " fidem formatam habens in tempore quo hoc opportunum est Ecclesiae, " huic monti, " quem impossibile est moveri per fortitudinem humanam : " Tollere, " ad litteram per loci mutationem, " et mittere, " per Daemones vel Angelos, " in mare, " ut mare impleatur. Matth. XVII, 19: Si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis monti huic : Transi hinc illuc, et transibit: et nihil impossibile erit vobis. Luc. xvii, 6 : Si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis huic arbori moro : Eradicare, et transplantare in mare, et obediet vobis.

Si autem aliquis objiciat quod modo ad petitionem fidelium miracula non fiunt. Dicimus quod modo non est tempus, quia jam plantata est Ecclesia. Alia etiam causa est, quam dicit Damascenus: " Quia indignos nos voluptatum passionibus fecimus.: et ideo nec ex parte facientium, neque ex parte eorum pro quibus fiunt, modo possunt fieri miracula. " Adhuc quia, sicut dicit Apostolus, I ad Corinth. XIV, 22 : Linguae in signum sunt non infidelibus, sed fidelibus. Et ideo multiplicatis jam fidelibus, signa sunt subducta non in toto, sed quod crebra jam non sunt ut fuerunt. Quaedam tamen Glossae exponunt illud mystice : quod videlicet, mons sit superbus daemon in corde. Jerem. li, 25 : Ecce ego ad te, mons pestifer, qui corrumpis universam terram: et evolvam te de petris tuis, hoc est, de duris cordibus. Huic ergo monti dicunt fideles verbo praedicationis igniti eloquii, quod transplantatur de duris cordibus hominum in mare amaritudinis poenitentiae vel inferni: et fit frequenter hoc quod dicitur in Psalmo lxvii, 23 : Dixit Dominus : Ex Basan convertam, convertam in profundum maris.

In tali autem petitione fides impetrans est causa : et hoc est quod dicit :

" Et non haesitaverit in corde suo. "

Per fidei dubitationem vel modicitatem. Jacob. I, 6 et 7 : Postulet in fide nihil haesitans. Qui enim haesitat similis est fluctui maris, qui a vento movetur et circumfertur . Non ergo aestimet homo ille quod accipiat aliquid a Domino. Propterea dicit Petro, Matth. XIV, 31 : Modicae fidei, quare dubitasti ?

" Sed crediderit. " Marc. v, 38 : Noli timere, tantummodo crede. II Paralip. xx, 17 : Confidenter state, et Dominus pugnabit pro vobis. Marc. IX, 22 : Si potes credere, omnia possibilia sunt credenti. Hoc autem habet fides potius quam spes, vel charitas : quia fides innititur omnipotentia, quod nulla alia facit virtus : et ideo veritas omnipotentiae in ipsa operatur, et per opera omnipotentiae fides probatur : sicut et charitas probatur per bonitatem, et spes per largitatem.

Si ergo quis sic credens petierit, " quodcumque, " orando Patri coelesti, " dixerit fiat, fiet ei, " aut in ipsa re petita, si est opportunum et utile: aut in aequivalente, si forte hoc quod petit non est opportunum et utile tunc, pro temporibus, et locis, et personis pro quibus petitur. Matth. XVIII, 19: Si duo ex vobis consenserint super terram, de omni re quamcumque petierint fiet illis a Patre meo qui in coelis est. Ad Romam viii, 26 : Quid oremus sicut oportet nescimus: sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus. Sic Paulus in hoc quod petiit in fide nihil haesitans, non est exauditus , sed tamen in aequi- valente gratiam sibi gratum facientem accepit.

" Propterea dico vobis. "

Secundum est, quod est specialis modus Apostolorum. " Omnia quaecumque orantes petitis, " non simpliciter, sed " orantes. " Jacob. IV, 3 : Petitis et non accipitis, eo quod male petatis. Orando enim petere, est (quando pius affectus mentis in Deum est directus) secundum affectum in Deum directum petere : ille autem affectus non petit nisi ad salutem pertinens, et cum proposito perseverandi. Talis autem affectus nihil in se habet contrarium petitioni suae : et ideo petit pro se : et si pro alio petit, petit hoc secundum consonantiam providentiae et justitiae divinae : et hoc est quod dicunt Doctores quod oratio exaudibilis quatuor habet: quod scilicet, pie, perseveranter, et ad salutem pertinens, et pro se petat. Joan. XIV, 23 : Si quid petieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis. Hoc et innuit Dominus, Luc. XI, 13, ubi instruit nos quid orantes a Patre coelesti possimus obtinere, dicens : Pater vester de coelo dabit spiritum bonum petentibus se. Et ante, vv. 11 et 12, dixit quod pro ovo non porrigat scorpionem, et pro pisce non dabit serpentem, et pro pane non largitur lapidem. In quibus intelligitur quod petenti nihil largitur eorum quae sunt nociva.

" Credite, " firma et formata fide, " quia accipietis, " vel in se, vel in aequivalente, vel meliori. Jerem. XXXIII, 3 : Clama ad me, et exaudiam te. Proverb. x, 24 : Desiderium suum justis dabitur.

" Et evenient vobis " petita, Ad Hebr. v, 7 : In omnibus exauditus est pro sua reverentia. Hoc enim dixit caput pro se, et pro membris. Joan. XI, 42 : Ego sciebam quia semper me audis. Et parum ante illud, ibidem, v. 22: Scio quia quaecumque poposceris a Deo, dabit tibi Deus,

" Et cum stabitis ad orandum, dimittite, si quid habetis adversus aliquem, ut et Pater vester qui in coelis est dimittat vobis peccata vestra.

Quod si vos non dimiseritis, nec Pater vester qui in coelis est dimittet vobis peccata vestra. "

Tangit hic modum orationis qui debet esse ex parte orantis.

Dicit antem duo : unum, quod oratio in coelestia in orante dirigatur : secundum autem, quod impedimenta orationis auferantur.

De primo dicit: " Et cum stabitis. " Stans enim sursum erigitur : et omnia membra dirigit, et in ordine ponit. Qui ergo cor ad coelum dirigit, qui conversationem totam ad lineam virtutis in rectum ponit, qui ordinem naturalem superpositionis et suppositionis servat: hic recte stat. Qui aliquid istorum corrumpit, ille non stat. I ad Timoth. ii, 8 : Volo viros orare in omni loco, levantes puras manus sine ira et disceptatione. Ad Coloss. Iv, 2 : Orationi instate, vigilantes in ea. Unde Glossa : " Cum stabitis ad orandum, " recti corde. Psal. xxxii, 1: Rectos decet collaudatio.

" Dimittite, "

In ablatione impedimenti exauditionis.

Tangit duo : doctrinam, et comminationem.

Doctrina est quod dicitur : " Dimittite " debitum vobis, " si quid habetis adversus aliquem, " pusillum vel magnum. Quod autem dicit : " Si quid habetis, " intelligitur : si quid habetis justae querelae. Querela enim dimittitur (etiamsi justitia coram judice requiratur) si ante rancor dimittatur in proximum : quia aliter malefactoribus per hoc licentia malignandi daretur. Luc. XI, 4 : Dimitte nobis peccata nostra, siquidem, et ipsi dimittimus omni debenti nobis. Act. VII, 60 : Ne statuas illis hoc peccatum.

Luc. XXIV, 34 : Ignosce illis: non enim sciunt quid faciunt.

" Ut Pater vester. "

Ratio est quare debitum dimitti debet: ut scilicet " Pater vester, " qui noster et illius cui dimittimus Pater est : et sic vult filio dimitti, et vult in affectu fratris illum a nobis diligi. Malach. II 10 : Numquid non pater unus omnium nostrum? Joan. VIII, 41 : Unum Patrem habemus Deum.

" Qui in coelis est, " et ideo haereditas nostra est in coelis, et a Patre coelesti coelestia sunt petenda. Matth. VI, 9 : Pater noster qui es in coelis.

" Dimittat vobis peccata vestra, " quae peccastis in eum. Eccli. XXVIII, 2 : Relinque proximo tuo nocenti te, et tunc deprecanti tibi peccata solventur. Matth. v, 23 et 24 : Si offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te : relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo.

" Quod si vos non dimiseritis. "

Comminatio est. " Nec Pater vester, qui in coelis est, " coelestia libenti dans animo, " dimitel vobis peccata vestra. " Eccli. xxviii, 3 : Homo homini reservat iram, et a Deo quaerit medelam ? Luc. vi, 37 et 38 : Dimittite, et dimittemini... Eadem quippe mensura qua mensi fueritis, remetietur vobis. Matth. xviii, 32 et 33 : Omne debitum dimisi tibi, quoniam rogasti me : nonne ergo oportuit et te misereri conservi tui, sicut et ego tui misertus sum ?

" Et veniunt rursus Jerosolymam. Et cum ambularet in templo, accedunt ad eum summi sacerdotes, et Scribae, et seniores,

Et dicunt ei : In qua potestate haec facis? et quis dedit tibi hanc potestatem ut ista facias ? "

Hic incipit pars illa quae est de inquisitione potestatis.

Dividitur autem in tres partes : in quarum prima ponit occasionem ex circumstantia loci et temporis qua deventum est ad istam quaestionem : in secunda, inducit de potestate quaestionem ipsam : et in tertia, ponit implicitam quaestionis solutionem.

In prima tangit temporis et loci circumstantiam simul, dicens : " Et veniunt, " Jesus et discipuli ejus, " rursus, " hoc est, iterato, " Jerosolymam, " a Bethania. Et hoc fuit in feria tertia ante Pascha : quia sabbato coenam accepit in. Bethania : Dominica, processione venit Jerusalem, et in sero exivit in Bethaniam : in secunda feria, ficulneae maledixit : et in tertia feria, iterum docturus Jerusalem redivit : eo quod adhuc multi erant in civitate, qui se ad festi futuram praeparabant solemnitatem, quos docere utile fuit.

" Et cum ambularet, "

Per circuitum omnibus offerens, doctrinam salutis, " in templo, " hoc est, in atrio templi exteriori, " accedunt, " congregati malitia, " ad eum, " in dolo. Isa. XXIX, 13 : Appropinquat populus iste ore suo, cor autem ejus longe est a me,

" Summi sacerdotes, " qui suam timebant amittere potestatem et locum et gentem, sicut dicitur, Joan. X I, 48. ". Et Scribae, " qui fastum in. falsitate scientiae per ipsum minui videbantur, " et seniores, " qui loco Senatorum erant, et tempore consilii ex nomine vocabantur : qui sicut profecerant aetate et humana sapientia, ita experti erant in malitia. Ii ad Timoth. III, 13 : Mali homines proficiunt in pejus, errantes, ei in errorem mittentes.

" Et dicunt ei, "

Domino, arbitrantes a se debere recipere potestatem multitudinem convocandi, et docendi. Joan. x, 36 : Quem Pater sanctificavit et misit in mundum, vos dicitis : Quia blasphemas, quia dixi: Filius Dei sum.

" In qua potestate, etc. ? "

Duas faciunt quaestiones : unam de potestate, et aliam de auctoritate.

De potestate dicunt : "]In qua potestate ? " Sciebant enim quod potestas sua non erat humana : nec volebant credere quod esset divina. Quaerunt ergo quae sit haec potestas ? utrum scilicet, sit potestas sicut Sanctorum, qui miracula per invocationem Dei fecerunt? vel, utrum sit diabolica ? Et si esset Sanctorum potestas, volebant minorationem : quod scilicet non se deberet dicere Filium Dei. Et si diceret, blasphemaret. Matth. XXVI, 65 : Blasphemavit : quid adhuc egemus testibus ? Et sic occasionem accusationis ad mortem contra eum quaerebant : unde, Joan. x, 33 : Tu homo cum sis, facis teipsum Deum. Si autem diceret quod esset potestas daemoniaca, volebant eum reddere abominabilem populo. Joan. x, 20 : Daemonium habet, et insanit : quid eum auditis ?

" Et quis dedit tibi hanc potestatem ut ista facias ? "

Quaetio est de origine potestatis. Dicitur enim, ad Romam xiIi, 1, quod ea quae sunt, a Deo ordinata sunt ad unum. Et hoc modo volebant quod vel Caesaris ostenderet auctoritatem, vel summi Sacerdotis, et tunc compesceret eum vel per Centurionem et Praesidem Caesaris, vel per auctoritatem summi Sacerdotis : contra quod dixerat Dominus, Joan. v, 41 : Claritatem ab hominibus non accipio. Isa., lxi, 1 : Spiritus: Domini superme, eo quod unxerit Dominus me : ad annuntiandum mansuetis misit me.

" Jesus autem respondens, ait illis : Interrogabo vos et ego unum verbum, et respondete mihi : et dicam vobis in qua potestate haec faciam.

Baptismus Joannis de coelo erat, an ex hominibus? Respondete mihi.

At illi cogitabant secum, dicentes : Si dixerimus : De coelo, dicet : Quare ergo non credidistis ei?

Si dixerimus : Ex hominibus, timemus populum : omnes enim habebant Joannem quia vere propheta esset.

Et respondentes dicunt Jesu : Nescimus. Et respondens Jesus, ait illis : Neque ego dico vobis in qua potestate haec faciam. "

Occulta solutio est inductae quaestionis per quaestionem factam Sacerdotibus et Scribis.

Et habet quatuor particulas : in quarum prima obligatio est sub conditione ad responsionem quaestionis : in secunda, subtilitas factae quaestionis : in tertia, intellectus innuitur subtilitatis : in quarta, professio malitiosa ignorantiae simulatae calliditatis.

Dicit igitur : " Jesus autem, " summa sapientia Patris. Ad Romam XI, 34 : Quis cognovit sensum Domini ? aut quis consiliarius ejus fuit ?

" Respondens ait eis : Interrogabo vos et ego. " Cum statim respondere poterat, interrogat : ut ex responsis illorum solutionem quaestionis contra malignantes concludat. Ille enim optimus modus respondendi, et concludendi contra malignantes : quando exsuis propriis verbis et responsis arguuntur. Luc. XIX, 22 : De ore tuo te judico, serve nequam. Pro- verb. XXVI, 5 : Responde stulto juxta stultitiam suam, ne sibi sapiens esse videatur.

" Unum verbum, " a cujus responsione totius solutio dependet quaestionis : " et respondete mihi. " Obligatio est ex parte Sacerdotum.

" Et dicam vobis: " obligatio est ex parte Domini, " in qua potestate haec faciam. " Job, xxxviii, 3 : Accinge sicut vir . lumbos tuos, interrogabo te, et responde mihi. Multum enim virilis et accinctor lumborum esse debet, qui disputare cum Deo desiderat. Job, IX, 3 : Si voluerit contendere cum eo, non poterit ei respondere unum pro mille.

" Baptismus Joannis. "

Quaestio est, ex cujus responsione dependet solutio quaestionis. " De coelo erat, " per institutionis auctoritatem. Joan. II, 31 et 32 : Qui de coelo venit, super omnes est: et quod vidit et audivit, hoc testatur,

" An ex hominibus ? " Joan. III, 31 : Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur.

" Respondete mihi, " qui ex vestro responso, dicere contra veritatem non prius a vobis concessam cum clamore contenditis, sicut protervi contra veritatem. Psal. lxi, 10 : Mendaces filii hominum in stateris : ut decipiant ipsi de vanitate in idipsum. Statera enim hominis mendax est : quae non secundum rem ipsam, sed secundum affectum proprium loquitur ad quaesita Joan. viii, 44 : Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur : quia mendax est, et pater ejus.

" At illi cogitabant, "

Hoc est, ratiocinatione quaesitum cogitabant, videndo quid ex quaesito inevitabiliter sequeretur, " secum in cordisbus suis, " quia conferre aperte de hoc non audebant, " dicentes, " conferendo In cordibus suis : quia conscientia propria convicti erant et confutati. Psal. XXXV, 5 : Iniquitatem meditatus est in cubili suo, adstitit omni viae non bonae, malitiam autem non audivit.

" Si dixerimus, "

Veritatem sequendo, " de coelo " erat baptismus Joannis : quia de coelo erat auctoritatem accipiens. Psai. lxxxiv, 12 : Veritas de terra orta est, et justitia de coelo prospexit.

" Dicet, " contra nos concludendo solutionem quaestionis a nobis propositae. " Quare ergo non credidistis ei, " testimonium mihi de potestate perhibenti? Joan. I, 33 : Qui misit me baptizare in aqua, ille mihi dixit : Super quem videris Spiritum descendentem, et manentem super eum, hic est qui baptizat in Spiritu sancto, in vera purificatione. Et hic de coelo habet potestatem et potestatis originem.

" Si dixerimus, " aliam partem divisionis accipendo : quia falsitatis fuerunt amici. Isa. xxviii, 15 : Posuimus mendacium spem nostram : et mendacio protecti sumus, Unde exclamat Propheta : Ut quid diligitis vanitatem et quaeritis mendacium ?

" Ex hominibus, " qui nusquam cum Joanne In eremo apparuerunt, ut eum ad haec quae fecit agenda subordinarent : tamen hoc libenter mendaciter dixissent, ut testimonium quod Christo perhibuit labefactare potuissent, si timore humano et mundano retracti non fuissent.