Sermo I.

Quis mil ii det te fratrem meum sugentem ubera matris meae, ut inveniam te foris et deosculer te et iam me nemo despiciat? Canticorum octavo .

In verbo proposito desiderium animae devotae desiderantis Nativitatem Christi in proximo futuram describitur ordinate. Ordo autem et ratio huius desiderii talis fuit: anima rationalis, cum creata est, Dei imagine est insignita et cunctis visibilibus praeposita , et omnia subiecta sunt pedibus eius , secundum illud Genesis primo: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, et praesit piscibus maris etc. Sed hanc excellentiam perdidit, cum peccavit; remansit tamen in ea sublimitatis et excellentias appetitus. Videns igitur anima lumine fidei illustrata, se non posse in pristinam excellentiam restitui, nisi tantum se humiliaret Dei Filius, quantum se exaltaverat homo superbus, et credens, hoc aliquando futurum, coepit eum vehementer amare. Et quia amans amato desiderat copulari , desideravit gratam copulam; et quia copulari non poterat gratanter absenti et latenti, ideo desiderat eius praesentiam et apparentiam. Haec igitur anima devota primo desiderat Christi apparentiam manifestam, ut per illam perveniat ad familiarem praesentiam, et rursus familiarem praesentiam, ut per hanc perveniat ad gratam copulam, et rursus gratam copulam, ut per hanc resurgat in excellentiam perditam.

Primo ergo notatur desiderium apparentiaemanifestae, cum dicit: Quis mihi det te fratrem meum; secundo desiderium familiaris praesentiae, cum dicit: ut inveniam te feris; tertio copulae gratae, cum subdit et deosculer te; quarto excellentiae perditae, cum subiungit: et iam me nemo despiciat.

Petit igitur haec anima devota Filii Dei manifestam apparentiam, quia non tantum petit, sibi dari in mente, sicut illa anima devota, Sapientiae nono : Da mihi, Domine, sedium tuarum assistricem sapientiam etc.; sed petebat, dari in carne: Quis mihi det te fratrem meum. Nec petebat, dari in carne latenter, sicut in Virginis utero, sed apparenter, sicut in gremio vel in praesepio; unde addit: sugentem ubera matris meae, quasi dicat: non tantum peto, te mihi dari ut Deum in anima, nec tantum ut fratrem in utero, sed manifeste dari ut parvulum in gremio: et hoc est in nativitate completum, sicut cantat Ecclesia , et Isaias praedixit: Parvulus natus est nobis , et filius datus est etc. Hunc parvulum non tantum petit sibi nasci, sed etiam sibi dari, quia nativitas Christi donatio quaedam fuit, quia nobis natus est et donatus.

In bac autem donatione tria admiranda occurrunt : primum est petentis importunitas; secundam est dantis largitae; tertium est dati utilitas .

I. Vere admirabile est, quomodo anima ausa est a Deo tantum donum petere, ut Filius Dei fieret homo; et superadmirandum, quomodo ausa est tam importune petere, ut nolit amplius differri, sed statim dari. Non enim petebat: quis dabit , sed quis det . Sed considerantibus rationes moventes hanc animam non videtur mirabile, sed delectabile

Importune petebat primo, quia promittentis veritas excitabat; non enim fuisset anima ausa petere, nisi Deus prius dignatus esset promittere et non tantum promittere, sed etiam iuramento firmare, secundum quod dicitur Lucae primo : Iusiurandum, quod iuravit ad Abraham, patrem nostrum, daturum se nobil; daturum, inquam, Christum, iuravit; Genesis vigesimo secundo : Per memetipsum iuravi, dicit Dominus; benedicam tibi et multiplicabo semen tuum etc, et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae. Hoc semen, dicit Apostolus ad Galatas , esse Christum. Ex hac igitur promissione accepta fiducia, ausae sunt animae Deum suum alloqui et petere instanter: Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam . Tu, Domine, promisisti verbo, sed nunc ostende facto, et salutare tuum da nobis, id est Christum; ipse enim saluum faciet populum suum a peccatis eorum.

Importune etiam petebat, quia petentis necessitas perurgebat. Erant enim iusti in tribulatione maxima constituti, et ideo oportebat clamare ad Dominum a facie tribulantis : Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis Auius? Et quia gratia Dei per Iesum Christum, ausi sunt ipsum postulare et dicere: da nobis, Domine, auxilium de tribulatione ; auxilium, inquam, tuum, brachium tuum, Filium tuum, non hominem purum, quia vana salus hominis; vana, quia momentanea; sed Iesus, Dei Filius, salvare in perpetuum potest accedentes per semetipsum ad Deum.

Importune etiam petebat, quia temporis diuturnitas cruciabat. Promiserat enim Dominus, se d aturum, a diebus antiquis, et iam Sanctorum animae erant in exspectando lassatae, et ideo opportune et importune instabant, dicentes illud Ecclesiastici trigesimo sexto : Da mercedem, Domine, sustinentibus te, ut Prophetae tui fideles inveniantur, quasi dicat: promisisti dare nobis Christum, sed tamdiu exspectavimus, quod ipsa exspectatione comparavimus . Da, inquam, mercedem, da, inquam, cito, ut Prophetae tui fideles inveniantur, Isaias scilicet, per quem dixisti: Prope feci iustitiam meam, non elongabitur etc, dabo in Sion salutem et in Israel gloriam meam; et Aggaei secundo: Adhuc unum modicum est, et ego commovebo coetum et terram etc Et post: Et in loco isto dabo pacem, id est Christum, qui est pax nostra et fecit utraque unum . Si ergo amplius differs, non iam fideles Prophetae, sed profecto mendaces invenientur. O beatum linius sanctae animae desiderium ! o imitandum sanctitatis exemplum ! Quam misera, quam indevota est animal in qua non renovatur haec affectio, cum instat Nativitas Salvatoris; quae non sentit, se moveri et hilarescere, debet se mortuam reputare.

Admiror etiam dantis largitatem, quia petenti animae non dedit pecuniam, sed personam, non dedit servum, sed Filium, cum quo dedit omne quod fuit , omne quod habuit, omne quod potuit. Primo dedit Filium, inquam, naturalem, ad quem dicit : Ex utero ante luciferum genui te. Et quia una natura Patris et Filii, ideo dando ipsum dedit omne quod fuit; ad Galatas quarto : Misit Deus Filium suum factum ex muliere. Dedit ergo Filium suum in fratrem, dedit etiam se ipsum in patrem; unde addit; ut adoptionem filiorum reciperemus; et ex hoc dedit Spiritum sanctum in consolatorem. Unde subiungit: Quoniam autem estis filii, misit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra, clamantem: Abba, Pater. Dando ergo Filium naturalem, totam dedit Trinitatem; et ideo omne quod fuit . Unde nos ditavit, secundum illud Iacobi primo : Omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est, descendens a Patre luminum etc. Nos etiam deificavit, secundum illud Ioannis primo : Dedit eis potestatem filios Dei fieri.

Dedit etiam Filium aequalem, secundum quod ipse Filius Dei dicit Patri: Mea omnia tua sunt, et tua mea sunt; et etiam dicit nobis: Omnia mihi tradita sunt a Patre meo; et ideo dedit nobis omne quod habuit, secundum illud ad Romanos octavo : Qui proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum, quomodo non etiam cum illo omnia nobis donavit? Immo vere omnia , quia qui habet aliquem habet omnia, quae sunt eius. Si ergo Pater diligit Filium et omnia dedit in manu eius , nihil sibi reservans; cum dat nobis Filium, omnia quae habuit nobis dedit in illo et in hoc mirabiliter nos ditavit, secundum illud Tobiae duodecimo : Bonis omnibus per eum repleti sumus.

Dedit etiam Filium singularem, secundum quod ipse de eo dicit, Matthaei tertio : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui etc. Hic discretive tenetur, et ideo dando nobis eundem dedit omne quod potuit, quia Unigenitus erat, et alium Filium non poterat generare; Ioannis tertio : Sic Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret. Mirabile donum, quod dat Unigenitum pro servo ! Immo nimium videtur et est. Sed non est mirum, si fuit excessus in dando, cum excessus fuerit in amando; sic enim dilexit, ut daret; et quia nimium dilexit, ideo nimium dedit; ad Ephesios secundo : Deus, qui dives est in misericordia, propter nimiam caritatem suam, qua dilexit nos; et cum essemus mortui peccatis, convivificavit nos in Christo etc.

Mira igitur largitas dantis, quia dedit omne, quod fuit , omne, quod habuit , et omne, quod potuit. Quid igitur retribuemus Domino pro omnibus, quae retribuit nobis ? Quale servitium, cum bonorum nostrorum non egeat?

Retribuamus igitur sibi saltem amoris donum Sicut enim dicit Hugo : " Quod ex amore datum est nullo modo potest melius quam amando rependi ".

Admiror etiam tertio dati utilitatem . Vere hoc est datum optimum, et hoc est donum perfectum, quod descendit a Patre luminum , quod omnem nostram relevet necessitatem et multiplicem indigentiam, ad quam tollendam parvulus natus est nobis, et Filius datus est . Anima enim merito primae praevaricationis infirmata est amissione potentiae, secundum quod dicitur in Psalmo : Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum. Excaecata etiam fuit amissione sapientiae, propter quod in Psalmo plangit: Dereliquit me virtus mea, et lumen oculorum meorum, et ipsum non est mecum. Captivata etiam fuit amissione iustitia , quia, Domino relinquente, diabolus eam invasit; Threnorum primo : Propter multitudinem iniquitatum eius, parvuli eius ducti sunt in captivitatem ante faciem tribulantis.

Animae igitur infirmatae datus est Parvulus noster in virtutem; Isaiae quadragesimo : Dat lasso virtutem, et his qui non sunt, fortitudinem et robur multiplicat. Lassus iste est genus humanum infirmatum et debilitatum; virtus ei datur , quando Virtus Dei et Sapientia incarnatur.

Sed nunquid non erat fortitudo nostra, etiamsi non incarnaretur? Erat utique, sed nobis improportionabilis omnino, et ideo congruum fuit, fortitudinem infirmari, et Deum fortissimum fieri infantulum. Ante enim erat cibus solidus Angelorum, sed sugens Matris ubera panis effectus est parvulorum et sustentaculum infirmorum. Unde datus est in sustentamentum; unde Ioannis sexto: Pater meus dat vobis panem de caelo verum. Vere iste panis confirmat; unde: Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in aeternum. Hunc panem fortificantem semper debemus desiderare, secundum quod Iudaei dixerunt: Domine, semper da nobis panem hunc. Maxime tamen debent desiderare Religiosi et sacerdotes, qui tota die petunt: Panem nostrum quotidianum da nobis hodie; et mane et sero et nocte et die petimus, quia semper esurire debemus, secundum illud Ecclesiastici vigesimo quarto : Qui edunt me adhuc esurient etc.

Sed quia pauci esuriunt, ideo pauci delectantur , et ideo pauci fortificatur. Ideo inter Religioso s multi infirmi et imbecilles, et dormiunt multi . Magna prorsus miseria non appetere hunc

panem continentem in se omne delectamentum et omnis saporis suavitatem .

Animae excaecatae datus est in lucem, secundum illud Isaiae quadragesimo nono : Dedi te in lucem gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terrae. Ideo dicit gentium, quia gentes caecatae erant et ignorabant Deum. Unde et ipse dicebat, Ioannis duodecimo : Ego lux in mundum veni.

Sed nunquid non ante incarnationem erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum? Erat utique, sed inaccessibilis propter sui incomprehensibilitatem. Et ideo necesse fuit, carne obumbrari. ut homines possent videre et imitari. Unde ipse Dominus, ut alii possent eum imitari, super omnia exemplum humilitatis et vilitatis dedit. Unde Matthaei undecimo : Discite a me, quia mitis sum et humilis corde. Hoc exemplum etiam reliquit ante mortem omnibus, cum lavit pelles discipulorum suorum, cum dixit: Exemplum dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis ; et certe in hoc maxime Religiosis, qui sunt servi Christi et discipuli Christi; et sicut ipse Dominus dicit: Vocalis me Magister et Domine, et bene dicitis, sum etenim; vos servos meos et discipulos. Si ergo non est discipulus super magistrum , vos debetis alter alterius lavare pedes, id est humiliari sub pedibus.

Sed timendum, ne inter Religiosos inveniantur qui magis velint lavari quam lavare, ministrari quam ministrare, dominari quam servire, imperare quam obedire; (ales non sunt Christi servi, sed domini; non sunt discipuli Christi, sed magistri. Unde Bernardus : " Quoties hominibus praeesse desidero, toties Deum meum praeire contendo".

Animae vero captivatae dalus est in salutem , ut scilicet, reconciliando animam Deo, liberaret a potestate diaboli. Unde Isaiae quadragesimo nono : Dedi te i n foedus populi, ut suscitares terram, et possideres hereditates dissipatas, reconciliando animam Deo, et revocando in possessionem Dei, ut diceres his, qui vincti sunt: Exile, liberando de carcere diaboli.

Sed nunquid non poterat nos Dei Filius reconciliare Patri, etiam si carnem dod assumeret? Non limite potentiam Dei, sed addo congruentiam . Qui enim debet duos reconciliare debet manum suam ponere in ambobus et mediator esse et cum utroque convenire; et ideo nec purus Deus nec purus homo , sed Deus et homo; et sic mediator de necessitate ligans extremos, quia, ex quo

Deus erat homo, aut necesse erat, quod Deus amaret hominem, aut quod Deus odiret Deum . Et iste fidelissimus mediator, ut posset pacem perfectam facere, primo dedit se totum homini in nativitate, et postmodum obtulit et dedit se totum Deo pro homine in passione; ad Titum secundo : Dedit semetipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate etc. Unde Apostolus: Vere empti estis pretio magno et liberati de laqueis diaboli.

Sed cavendum omnibus , ut non revertantur ad dominium Pharaonis, quia voluntarie peccantibus nobis post receptam notitiam veritatis, iam non relinquitur pro peccatis hostia . Cavendum Religiosis, non solum, ut retrocedant ad peccatum, sed etiam, ne retro aspiciant ad mundum, ne cum uxore Loth in statuam salis vertantur .

II. Post appetitum apparentiae sive donationis sequitur appetitus praesentiae sive inventionis Christi, cum subdit: Ut inveniam te foris. In hac inventione tria consideranda occurrunt: primo, quis inventionis locus; secundo, quis inventionis modus; tertio, quis de inventione fructus. Locus, in quo Christus invenitur spiritualiter, datur nobis intelligi per locum, in quo inventus est corporaliter. Inventus namque est in stabulo, in domo et in templo. Per haec tria signatur status Religionis quia stabulum est locus abiectionis, domus requietionis et templum orationis.

Invenitur itaque in loco abiectionis, utpote in stabulo, ubi consueverunt bestiae morari; Lucae secundo : Hoc vobis signum: Invenietis infantem pannis involutum et positum in praesepio etc

Invenietis infantem vili loco contentum, pannis in volutum, paupere vestimento coopertum, et positum in praesepio, in vili loco et duro lecto. Stab ulum illud recte Religio est propter vilitatem; ad hoc enim inventa est Religio, ut homo faciat ibi sibi arctam vitam et paenitentiam et paenitentia fit in cinere et cilicio, hoc est in vilitate et asperitate. Quodsi vilitas in Religione deficit, iam non est stabulum, sed palatium; si asperitas, non est praesepium, sed lectus; et tunc ibi non invenitur Christus; Canticorum tertio : In lectulo meo per noctes quaesivi q uem diligit anima mea, quaesivi illum et non inveni. Credo, quod lectus ille nec vilis nec durus est, et ideo non invenitur ibi Christus; Iob vigesimo octavo : ''Non invenitur in terra suaviter viventium.

''Timendum, carissimi ne multi expellant Christum. Illi expellunt, qui in saeculo viles, in Religione volunt esse honorabiles; qui in saeculo mendici, in Religione volunt esse delicati, sicut dicit Bernardus .

Invenitur etiam in loco requietionis, utpote in domo. In pace enim factus est locus eius . Matthaei secundo: Intrantes domum invenerunt puerum cum Maria Matre eius etc.; ubi scilicet cum Matre quietus stabat, non circumvallatus multitudine assistentium. Domus ista est Religio, ubi quies est propter habitantium concordiam; Psalmus : Deus , qui inhabitare facit unius moris in domo; alia translatio : unanimes; quia non tantum debet esse exterius conformitas morum, sed etiam intus concordia animorum, ut, sicut concordat habitus corporis, ita et affectus mentis; ad Philippenses secundo : Implete gaudium meum, ut idem sapiatis, eandem caritatem habentes, unanimes, idipsum sentientes etc. Tunc vere illud gaudium impletur, quia ecce, quam bonum et quam iucundum habitare fratres in unum.

Item, ibi Dominus reperitur, quia haec requies eius in saeculum saeculi, hic habitabit, quoniam elegit eam.

Sed tamen cavendum , ne domus fiat monumentum, quia ibi non invenitur. Lucae ultimo dicitur, quod mulieres ingressae in monumentum non invenerunt corpus Domini Iesu. Monumentum est locus requietionis carnis tantum, spiritu recedente. Tunc igitur domus Religionis convertitur in monumentum, quando ibi non quaeritur requies conscientiae, sed requies carnis; et tunc non invenitur Iesus, quia, sicut raro in monumento requiem non habet, sed putrescit, sic ipsa requies carnis facit hominem foetidum et abominabilem Deo. Mulieres igitur, quae ingrediuntur in monumentum et Christum non inveniunt, sunt illae animae molles et fragiles, quae ideo intrant Religionem, ut ibi habeant quietem carnis et consolationem, ut multi. Non sic debet esse, sed in continuo labore et dolore carnis est permanendum, ut spiritus sit quietus, ut dicitur: Labores manuum tuarum quia manducabis .

Invenitur etiam in loco orationis, utpote in templo; Lucae secundo : Factum est , post triduum invenerunt illum in templo sedentem in medio doctorum. Templum illud, ad quod divertit Dominus Iesus solus sine patre et Matre et consanguineis, quia non est inventus inter cognatos et notos, est Religio, in quam homo ingreditur, ut oret et offerat se Deo hostiam immaculatam, relictis parentibus et amicis. In hoc ergo loco invenitur Dominus Iesus, quia ipse tales quaerit, qui adorent eum in spiritu et verit ate . Unde in Psalmo: Ecce, audivimus eam in Ephrata, invenimus eam in campis silva s. Introibimus in tabernaculum eius, adorabimus in loco, ubi steterunt pedes eius.

Sed cavendum, ne domus Religionis et orationis fiat domus negotiationis, secundum quod Dominus dicit Iudaeis: Nolite facere domum Patris mei domum negotiationis . Tunc de templo fit forum, quando in Religione negotiatio praefertur orationi, et negotiatores praeferuntur oratoribus et in honoribus et in dignitatibus; tunc non invenitur ibi Christus, quia non quaeritur sapientia caelestis, sed terrena; Baruch tertio : Filii Agar exquirunt prudentiam, quae de terra est, negotiatores Merrhae et Theman et fabulatores et exquisitores prudentiae et intelligentiae.

Modus inveniendi est per inquisitionem, secundum illud Matthaei septimo : Petite, et dabitur vobis; quaerite, et invenietis; pulsate, et aperietur vobis. Omnis enim, qui quaerit, invenit; et qui petit a ccipit; sed quantumcumque homo quaerat, non invenit, nisi viam quaerendi sciat et modum. Quaerendus est igitur Dominus Iesus primo pure, ut sit . simplicitas in intentione, ut non quaerat simul placere Deo et mundo; Sapientiae primo : In simplicitate cordis quaerite illum, quoniam invenitur ab his qui non tentant illum; exemplum de mercatore quaerente margaritam.

Sed econtra, qui quaerit dolose non invenit ; unde Proverbiorum duodecimo: Non inveniet fraudulentus bona, sed potius mala; quoniam enim dolose egit in conspectu eius, ut inveniatur iniquitas eius ad odium ; unde tanto magis recedit a Christo, quanto magis quaerit .

Secundo est quaerendus sollicite, ut sit caritas in affectione, quae reddit hominem ferventem et vigilantem ; Proverbiorum octavo : Qui mane vigilant ad me invenient me; et Sapientiae sexto: Qui de luce vigilaverit ad illam non laborabit; assidentem enim illam foribus suis inveniet. Amor enim et cupiditas est quae vigilare facit; Proverbiorum secundo : Si quaesieris eam quasi pecuniam, et sicut thesauros effoderis illam, tunc intelliges timorem Domini et scientiam Dei invenies etc; exemplum de avaro quaerente pecuniam.

Sed sub specie sollicitudinis et caritatis latet aliquando inquietudo curiositatis; et talis non invenit, sed magis recedit a Deo; Ecclesiastae tertio : Mundum tradidit disputationi eorum, ut non inveniat homo opus, quod operatus est Deus. Isti sunt semper discentes et n unq uam ad scientiam veritatis pervenientes.

Tertio quaerendus est continue, ut sit perseverantia in inquisitione, ut non desistat, donec inveniat, quia Dominus aliquando ad tempus se absentat, ut post se magis gratanter offerat ; Canticorum tertio : Surgam et circuibo civitatem, per vicos et plateae quaeram quem diligit anima mea etc.; et post: Paululum cum pertransissem eos, inveni quem diligit anima mea; exemplum de muliere quaerente drachmam.

Sed econtra, quidam quaerunt derisorie, qui statim desistunt, cum gravamen sentiunt, et hi non inveniunt; Proverbiorum decimo quarto : Quaerit derisor sapientiam et non invenit.

Fructus autem huius inventionis est magnus, quia terminat omnino appetitum quaerentis. Ipse enim est merces magna nimis . Qui enim laborat inquirendo non quaerit nisi requiescere, et hoc aeternaliter et feliciter; et sic Christus inventus dat nobis omnem requiem: requiem pacis; Ecclesiastici quinquagesimo primo : Modicum laboravi, et inveni mihi multam requiem; et Matthaei undecimo: Tollite iugum meum super vos etc, et i nvenietis requiem animabus vestris.

Requiem aeternitalis; Proverbiorum octavo : Qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino; et haec est vita aeternitatis. "Aeternitas est interminabilis vitae possessio " .

Requiem felicitatis; Proverbiorum tertio : Qui tenuerit eam, beatus; eam, scilicet sapientiam, quae est Christus Dominus, cui est honor et gloria in saecula saeculorum. Amen.