Lectio 3

Beda. Audiverat quidam a domino, tantum eos qui parvulorum volunt esse similes, dignos esse introitu regni caelorum, atque ideo poscit sibi exponi non parabolis, sed aperte, quibus operum meritis vitam aeternam consequi possit; unde dicitur et cum egressus esset in viam, procurrens quidam genu flexo ante eum, rogabat eum, dicens: magister bone, quid faciam ut vitam aeternam percipiam? theophylactus.

Miror de hoc iuvene, qui omnibus aliis pro infirmitatibus ad christum accedentibus, hic vitae aeternae possessionem postulat, cum maligna sit passio avaritiae, propter quam postmodum contristatus est. Chrysostomus in Matth..

Quia vero accesserat ad christum, tamquam ad hominem, et ad unum Iudaicorum doctorum, christus tamquam homo respondit eidem; unde sequitur iesus autem dixit ei: quid me dicis bonum? nemo bonus nisi unus deus. Haec autem dicens non excludit homines a bonitate, sed a comparatione bonitatis divinae.

Beda. Unus autem bonus, non pater solus intelligendus est, sed et filius, qui dicit: ego sum pastor bonus; sed et spiritus sanctus, quia dicitur: pater de caelis dabit spiritum bonum petentibus se. Ipsa enim una et individua trinitas, pater et filius et spiritus sanctus, solus et unus deus bonus est. Non igitur dominus se bonum negat, sed esse deum significat; non se magistrum bonum non esse, sed magistrum absque deo nullum bonum esse testatur. Theophylactus. Voluit igitur dominus per haec verba mentem iuvenis facere altiorem, ut ipsum cognosceret tamquam deum. Sed et aliud quidem innuit in his verbis: ut quando debes conferre cum aliquo, non adulando cum eo conferas, sed respicias radicem bonitatis et fontem deum, et ei praestes honorem.

Beda. Notandum autem, quod iustitia legis suo tempore custodita, non solum bona terrae, verum etiam suis electoribus vitam conferebat: unde dominus de vita aeterna quaerenti consequenter dixit praecepta nosti: ne adulteres, ne occidas, etc.. Haec est enim puerilis innocentia, quae nobis imitanda proponitur, si regnum dei volumus intrare; unde sequitur at ille respondens ait: magister, haec omnia observavi a iuventute mea. Non est putandus homo iste vel voto tentantis, ut quidam putaverunt, dominum interrogasse, vel de sua vita esse mentitus, sed simpliciter ut vixerat esse confessus: quod patet ex hoc quod subditur iesus autem intuitus eum, dilexit eum, et dixit ei.

Si autem aut mendacii aut simulationis noxa reus teneretur, nequaquam intuitus arcana cordis eius diligere diceretur iesus. Origenes super matthaeum.

In hoc enim quo dilexit eum vel osculatus est eum, videtur affirmasse professionem eius, qui dixit se omnia ista implesse. Intendens enim mente in eum, vidit hominem ex bona conscientia confitentem.

Chrysostomus. Dignum tamen est inquirere qualiter hunc dilexit, qui eum non erat secutus. Est autem hoc dicere, quoniam quantum ad priora dignus erat amore, quae legis sunt observans a iuventute; circa finem vero neque diminutionem prioris dilectionis consecutus est, sicut neque perfectionem suscepit. Etsi enim non excesserat mensuram humanam, christi perfectionem non sequens, nullo tamen crimine existebat reus, iuxta possibilitatem hominis legem observans; et in hac observatione christus eum dilexit.

Beda. Diligit enim dominus eos qui mandata legis, quamvis minora, custodiunt; sed nihilominus quae in lege minus fuerat his qui perfecti esse desiderant ostendit: quia non venit solvere legem, sed adimplere; unde sequitur et dixit: unum tibi deest: vade, quaecumque habes vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in caelo, et veni, sequere me.

Quicumque enim perfectus esse voluerit, debet vendere quae habet, non ex parte, sicut Ananias fecit et Saphira, sed totum.

Theophylactus. Et cum vendiderit, dare pauperibus, non histrionibus et luxuriosis.

Chrysostomus in Matth.. Bene autem non fecit aeternae vitae mentionem, sed thesauri, dicens et habebis thesauros in caelo. Quia enim de pecuniis erat sermo et de abrenuntiatione omnium, ostendit quod reddit plura his quae praecepit relinquere, quanto maius est caelum quam terra.

Theophylactus. Sed quia multi sunt pauperes non humiles, sed ebrii, aut aliquam aliam habentes malitiam, propter hoc dicit et veni, sequere me. Beda. Sequitur enim dominum qui imitator eius est, et per vestigia eius graditur.

Sequitur qui contristatus in verbo abiit moerens. Chrysostomus in Matth..

Et causam tristitiae subdit evangelista dicens erat enim possessiones habens multas. Non enim eodem modo afficiuntur qui pauca habent, et qui multa.

Adiectio enim acquisitarum divitiarum maiorem flammam cupiditatis accendit.

Sequitur et circumspiciens iesus, ait discipulis suis: quam difficile qui pecuniam habent, in regnum dei introibunt. Theophylactus.

Non hoc dicit quod divitiae malae sint, sed habentes ipsas ut custodiant: decet enim non ipsas habere, idest retinere et custodire, sed eis in necessariis uti, et in servitio hominis esse. Chrysostomus in Matth.. Dixit autem hoc dominus discipulis pauperibus existentibus et nihil possidentibus, instruens eos inopiam non erubescere; et quasi excusando eis respondens, pro eo quod nihil eos habere concesserat.

Sequitur discipuli autem obstupuerunt in verbis eius. Manifestum est enim quoniam inopes existentes pro aliorum salute dolebant. Beda. Sed quia inter pecunias habere et amare multa distantia est: unde et Salomon non ait: qui habet, sed: qui amat divitias, fructum non capit ex eis, ideo dominus obstupescentibus discipulis verba praemissae sententiae exponit; unde sequitur at iesus rursus respondens ait illis: filioli, quam difficile est confidentes in pecuniis in regnum dei introire. Ubi notandum est, quod non ait: quam impossibile est; sed quam difficile est: quod enim impossibile est, omnino fieri non potest; quod difficile, cum labore potest. Chrysostomus in Matth..

Vel dicens difficile, ostendit esse impossibile, et non simpliciter, sed cum quadam intentione; et hoc ostendit exemplo, dicens facilius est camelum per foramen acus transire quam divitem intrare in regnum dei. Theophylactus. Camelum siquidem oportet intelligere aut ipsum animal, aut funem illum crassum, quo naves magnae utuntur. Beda. Quomodo ergo vel in evangelio matthaeus et ioseph, vel in veteri testamento quamplurimi divites intraverunt in regnum dei, nisi forte, quia divitias vel pro nihilo habere vel ex toto relinquere, domino inspirante, didicerunt? altiore autem sensu, facilius est christum pati pro dilectoribus suis, quam dilectores saeculi ad christum posse converti. Cameli enim nomine se intelligi voluit, quia infirmitatis nostrae onera sustulit; per acum autem significat punctiones, idest dolores in passione susceptos. Foramen ergo acus dicit angustias passionis, qua scissa nostrae quasi vestimenta naturae quodammodo resarcire dignatus est.

Sequitur qui magis admirabantur, dicentes ad semetipsos: et quis potest salvus fieri? cum incomparabiliter maior sit turba pauperum, quae divitibus perditis potest salvari; intellexerunt tamen cunctos qui divitias amant, etiam si adipisci nequeant, in divitum numero deputari.

Sequitur et intuens eos iesus ait: apud homines impossibile est; sed non apud deum. Quod non ita intelligendum est quasi cupidi et superbi in regnum caelorum sint intraturi cum cupiditate et superbia; sed possibile est deo ut a cupiditate et superbia ad caritatem et humilitatem convertantur. Chrysostomus in Matth.. Ideo autem hoc opus dei esse dixit, ut ostenderet quod multa opus est illi gratia qui ad hoc a deo dirigitur: unde monstratur quod non parva merces est divitibus volentibus christi philosophiam sequi. Theophylactus. Vel intelligendum est quod dicit apud homines impossibile est, sed non apud deum, quia cum deum audimus, hoc fit possibile; cum vero humana sapimus, impossibile.

Sequitur omnia enim possibilia sunt apud deum. Cum omnia dicit, entia subintelligas; peccatum non est ens: est enim res absque essentia et hypostasi peccatum.

Vel aliter. Peccatum non virtutis, sed infirmitatis est; et ideo peccatum sicut et infirmitas impossibile est apud deum. Sed numquid deus facere potest ut id quod factum est, non sit factum? ad quod dicitur, quod deus est summa veritas; facere autem quod factum est, ut non sit factum, falsum est. Qualiter ergo veritas faciet falsum? prius igitur destruet propriam naturam, ut quidam dicunt: numquid potest deus non esse deus? hoc enim ridiculum est.