Lectio 3

Glossa. Inter salutaria monita et divina quibus consuluit credentibus, formam orandi proposuit, et orationes composuit brevibus verbis, ut sit fiducia cito annuendi, quod breviter vult rogari; unde dicit pater noster qui es in caelis. Cyprianus de orat. Domin.. Qui fecit vivere, docuit et orare: ut dum oratione quam filius docuit, apud patrem loquimur, facilius audiamur. Amica et familiaris oratio est dominum de suo rogare. Agnoscat pater filii sui verba, cum precem facimus; et cum ipsum habeamus advocatum apud patrem pro peccatis nostris, quando peccatores pro delictis nostris petimus, advocati nostri verba promamus. Glossa.

Non tamen his solis verbis oratur, sed et aliis sub eodem sensu conceptis, quibus cor nostrum accenditur. Augustinus de serm. Dom.. Cum autem in omni deprecatione benevolentia concilianda sit eius quem deprecamur, deinde dicendum quid deprecemur. Per laudem illius ad quem oratio dirigitur, solet benevolentia conciliari; et hoc in orationis principio poni solet: in quo dominus noster nihil aliud nos dicere iussit, nisi pater noster qui es in caelis. Multa quidem dicta sunt in laudem dei; nusquam tamen invenitur praeceptum populo Israel, ut dicerent pater noster; sed est eis insinuatus ut dominus tamquam servis. Sed de populo christiano apostolus dicit quod spiritum adoptionis accepit, in quo clamamus abba pater, quod non est meritorum nostrorum, sed gratiae, quam in oratione ponimus, cum dicimus pater. Quo nomine et caritas excitatur: quid enim carius debet esse filiis quam pater? et supplex affectus, cum homines dicunt deo pater noster; et quaedam impetrandi praesumptio: quid enim non det filiis petentibus, cum hoc ipsum ante dederit ut filii essent? postremo quanta cura animum tangit, ut qui dicit pater noster, tanto patre non sit indignus? admonentur etiam hinc divites, vel genere nobiles, cum facti fuerint christiani, non superbire adversus pauperes vel ignobiles, quoniam simul dicunt deo pater noster; quod non possunt pie ac vere dicere, nisi se fratres esse cognoscant.

Chrysostomus in Matth.. Quod enim nocumentum est ex inferiori cognatione, cum secundum superiorem omnes simus copulati? qui etiam patrem dixit, et peccatorum remissionem et adoptionem et hereditatem et fraternitatem, quae est ad unigenitum, et spiritus largitionem per unam hanc confessus est nuncupationem.

Non enim possibile est vocare deum patrem, nisi eum qui est omnibus istis bonis potitus. Dupliciter orantium igitur erigit sensum: et dignitate eius qui invocatur, et magnitudine beneficiorum, quibus orans potitus est. Cyprianus de orat. Domin..

Non autem dicimus pater meus, sed pater noster, quia pacis et unitatis magister noluit sigillatim et privatim precem fieri, ut qui eum precatur, pro se tantum precetur. Publica enim est nobis et communis oratio; et quando oramus, non pro uno tantum, sed pro populo toto oramus, quia totus populus unum sumus.

Sic enim unum orare pro omnibus voluit, quomodo in uno omnes ipse portavit.

Chrysostomus super Matth..

Pro se enim orare necessitas cogit, pro altero autem caritas fraternitatis hortatur. Dulcior autem est ante deum oratio non quam necessitas transmittit, sed quam caritas fraternitatis commendat.

Glossa. Dicitur etiam pater noster, quod commune est omnibus: non pater meus quod soli christo convenit, qui est filius per naturam.

Chrysostomus super Matth..

Addit autem qui es in caelis, ut sciamus nos habere patrem caelestem, et erubescant se terrenis rebus substernere qui patrem habent in caelis.

Cassianus collat.. Et ut ad illam regionem in qua patrem nostrum commorari fatemur, summo desiderio properemus.

Chrysostomus in Matth.. In caelis ergo cum dicit, non illic deum concludens, hoc ait, sed a terra abducens orantem et excelsis regionibus affigens. Augustinus de serm. Dom.. Vel dicitur esse in caelis, idest in sanctis et iustis; non enim spatio locorum continetur deus.

Sunt quidem caeli excellentia mundi corpora; et si in eis locus dei esse credatur, melioris meriti sunt aves, quarum vita est deo vicinior. Non autem est scriptum: prope est dominus excelsis hominibus, aut eis qui in montibus habitant; sed contritis corde. Sed sicut terra appellatur peccator, cui dictum est: terra es, et in terram ibis, sic caelum iustus e contrario dici potest. Recte ergo dicitur qui es in caelis: tantum enim spiritualiter interesse videtur inter iustos et peccatores, quantum corporaliter inter caelum et terram. Cuius rei significandae gratia orantes ad orientem convertimur, unde caelum surgit; non tamquam deus ibi sit, ceteras mundi deserens partes, sed ut admoneatur animus ad naturam excellentiorem se convertere, id est ad deum, cum corpus eius, quod terrenum est, ad corpus excellentius, idest ad corpus caeleste, convertatur. Convenit etiam ut omnium sensibus et parvulorum et magnorum bene sentiatur de deo; et ideo qui nondum possunt incorporeum cogitare, tolerabilior est illorum opinio, si deum in caelo potius esse credant quam in terra.