388 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale

rationes resarciendi » percipiamus.215 Saepius avi pignora virtutum maiorum

nepotibus praestant et « multi confiteri possunt se initiationem christianam

suam avis adscribere ».216 Verba, blanditiae vel etiam eorum tantum praesen-

tia adiuvant, ut pueri animadvertant historiam a se non incohari atque se

heredes esse longi itineris, necnon superiora esse servanda. Quisquis nexus

cum historia exsolvit a firmis consuetudinibus instituendis atque a rerum

se non potiri agnoscendo laborabit. Igitur, « senum cura humani civilisque

cultus cuiusvis demonstrat qualitatem. Consulitne senibus humanus cultus

civilisque? Patetne senibus locus? Humanus hic cultus tantum progredietur

quantum prudentiae senumque sapientiae servare valebit ».217

193. Nostra quidem societas historiae memoria prorsus caret. Praepo-

stera est mens illius, "iam transivit". Cognoscere et consilium de praeteritis

capere una est facultas prudentis futuri exstruendi. Non datur educatio

nisi memoria suffulta: « Rememoramini autem pristinos dies » ( Heb 10, 32).

Narrationes senum bene faciunt pueris iuvenibusque, cum eos historiae sive

a familia sive a vico sive ab ipsa urbe actae coniungant. Familia avos asper-

nens vel neglegens, qui eiusdem viva sunt memoria, est disiecta; familia

autem memoriam colens posteritatem secum fert. Itaque, « si humanus ci-

vilisque adest cultus, qui senes non complectitur aut eos abicit, quippe qui

difficultates afferant, haec societas mortiferum venenum secum gerit »,218

quia « seipsam a suis evellit radicibus ».219 Eo quod orbitate quadam hodierni

animi afficiuntur, quae intermissionem, et amissas certitudines, familiam

fingentes, id studium in nos concitat ut familias nostras efficiamus locum,

ubi communis historiae fundamento pueri inniti valeant.

Fratres esse

194. Consuetudo inter fratres progrediente tempore altior fit et « fra-

ternitatis vinculum, quo in familia filii devinciuntur, si sub signo urbanae

humanitatis erga proximum constituitur, libertatis pacisque summa insti-

tuitur schola. Intra familiam humanus convictus inter fratres discitur […]

Quod autem non semper nobis consciis evenit, sed revera familia ipsa fra-

215 Allocutio ad participantes Conventum Internationalem de Tertia Aetate (5 Septembris 1980), n. 5: Insegnamenti III, 2 (1980), 539.

216 Rel Fin 2015, 18. 217 Catechesis (4 Martii 2015): L'Osservatore Romano, 5 Martii 2015, p. 8. 218 Ibid. 219 Allocutio ad senes (28 Septembris 2014): L'Osservatore Romano, 29-30 Septembris 2014, p. 7.