CAPUT I.

De opinionibus Antiquorum et Pythagoricorum, qui dixerunt in circuitu locali, et non in medio, in quo etiam est distinctio medii.

Quoniam autem coeli et stellae omnes moventur circa convexum terrae, et ipsam terram quietam esse supposuimus ubi probavimus coelum moveri et non stellas, ideo nos nunc oportet inquirere de natura terrae, et utrum motus ejus naturalis sit circularis : aliter enim de natura ejus non habemus hic loqui, sed in sequentibus. Dicamus ergo de dispositione naturae ejus secundum quod diximus, et perscrutemur de ea et de loco ejus, et utrum sit quiescens aut mota semper secundum circulum. Incipientes autem dicimus, quod Antiqui valde diversa opinati sunt de terrae loco : omnes enim qui coelum finitum esse dicebant, eo quod est circumferentiam continens totum, dicunt terram esse in medio quod est centrum, et dicunt in hoc verum. Py-

thagorici autem et Italici philosophantes omnibus aliis contradicunt in loco terrae. Est enim illorum positio esse in genere in medio centri, et quod terra est extra medium in horizonte, est et una stellarum, eo quod stellas universaliter dicebant esse opacas : quia lunam tenebrosam in se esse contemplabantur. Dicebant etiam quod movetur circulariter circa centrum in quo est ignis, et revolvitur secundum motum diurnum : et facit noctem et diem quando motu suo movetur supra solem et sub sole. Attribuebant enim motum diurnum terrae, et stellis aliis motum dabant tarde, qui est ab Occidente in Orientem : et per diametrum in eodem circulo in quo movetur terra nostra, dixerunt esse aliam terram oppositam diametraliter huic terrae in qua nos habitamus, quam vocaverunt Antigion : et ejus causa fuerunt eclipses solis et lunae, quas ex opacitate illius terrae motae ante solem et lunam dixerunt provenire, et eclipses quae proveniunt habitantibus in Antigion, dixerunt provenire ex motu terrae nostrae. Dixerunt autem sermones hos, et tales opiniones acceperunt ideo quia non quaerebant scire de qualibet re secundum rei ipsius naturam. Si enim naturam terrae quaererent, ea quae videmus oporiet confiteri : videmus autem terram a circumferentia terrae ad medium moveri, et non in horizonte consistere : sed illi experta per visum dimittunt et pertranseunt dicentes sensus judicium frequenter esse erroneum, et

non oportere sequi ipsum, et confitentur ea quae volunt. Inductis autem positionibus volitis, student illas affirmare et probare per sophisticas rationes non veras, sed re secundum placiti potius assertionem sectantes. Multi autem primorum Philosophorum secuti sunt Pythagoricos in loco terrae : quia dixerunt locum terrae non esse medium : dixerunt autem terram non esse in medio, eo quod non probabant sermones suos per judicium visus, neque probaverunt ipsos per veram rei rationem, sed potius ex auctoritatibus Antiquorum, de quorum dictis rationem dicebant non esse quaerendam : dicentes hoc sufficere, quod tanti viri tales sententias protulerint.

Antiqui autem quos isti secuti sunt, rationem habebant debilem : supponebant enim, quod etiam verum est, quod res nobilis et pretiosa secundum ordinem naturae debet esse in loco nobili : deinde subinferebant aliam etiam naturam propriam, quod scilicet ignis nobilior est in elementis, eo quod formalior est, et calor est instrumentum vitae in his quae sunt secundum naturam, cui inferebant tertiam falsam, quod scilicet status in loco sive finis nobilior est quam sit medium : extrema autem duo, scilicet circumferentia, et centrum : sed in circumferentia est principium, eo quod illa est locus non in loco existens, et finis est centrum in quo stat medium, aut est inter utraque secundum istos : et dicebant quod finis loci nobilior est omnibus aliis locis : et ex hoc sequitur quod ignis debebat esse in centro. Causa autem quare finem loci ponebant nobiliorem principio et medio erat quia in fine est consummatio, et nobilius est consummatum non consummato : et talibus ergo modis adduxe- runt rationes suas, propter quas volunt confiteri quod terra non sit in medio orbis : sed, ut inquiunt, ignis in medio orbis est locatus. Propter hanc etiam causam dixerunt Pythagorici ignem esse in medio, licet aliam ad hoc inducerent rationem : et id medium vocaverunt quod. illi finem loci sive statum loci vocaverunt : convenerunt enim cum illis supponentes ignem nobilissimum esse : et ideo maxime dixerunt hoc esse conservandum, eo quod in mundo nihil igne nobilius est.

Medium autem dixerunt maxime esse conservativum , sumentes rationem ex hoc quod verior est natura rei in medio quam in extremo : et ubi rarior est et fortior natura, ibi fortissime conservatur. Hoc enim videbant in minori mundo, quod est animal, in quo cor in medio pectoris est locatum, ut ibi habens munimenta ossium in circuitu optime conservetur. Cor autem in minori mundo fontem fortem esse caloris videbant : et quod est quasi fons frigoris, sicut cerebrum esse videbant in supremo capitis : et sic videbant spondiles et ossa pectoris et costarum quae terrestria sunt, quasi ambitum circumferentiae circa cor obtinere, quasi frigidum et humidum esset supra calidum et siccum, et calidum et siccum esset intra frigidum et siccum, et calidum et humidum quasi quaedam evaporatio calidi et sicci in spiritualibus praecordiorum : et ita effingebant magnum animal quod est mundus, frigidum et humidum ponentes supra coelum, et inde pluvias et nives et talia alia descendere circa ignem, et terram moveri in circuitu : et ideo optime conservari inquiunt ignem sub terra, sicut viderunt in thermis et vulcanis, de quibus in libro de Causis proprietatum elementorum faciemus tractatum. Aerem autem evaporationem ignis esse dixerunt, in nullo ab Antiquioribus differentes nisi in hoc

quod Antiquiores finem loci ratione nobilitatis igni nobilissimo attribuerunt. Pythagorici autem medium mundi nominantes quod illi finem loci vocaverunt, et hic medium mundi igni ratione conservationis ignis attribuerunt : propter quod etiam medium mundi carcerem aequaliter undique claudentem vocaverunt : et hunc locum poenarum inferni esse dixerunt, in quo custodiuntur qui custodiendi sunt sub orbe tristi poenas tuentes, ut dicit Pythagoras in Legibus suis : eo quod ibi est locus ignis in quo terminantur hi qui a Jove sunt condemnati. Causa autem quare dixerunt hunc sermonem, fuit ignorantia multiplicis intentionis nominis medii. Medium autem absolute et simpliciter acceptum in duas cadit intentiones, quarum una medietas est aequidistantiae , quae est medietas quantitatis in corporibus et magnitudinibus, quae multipliciter et ipsa dicitur, quia alia est medietas arithmetica, et alia medietas geometrica, et alia musica, sicut in scientia Arithmeticae habet determinari : omnes enim istae medietates in quadam quantitatis proportione accipiuntur. Altera autem interitio medii cadit super medium naturale et formalis substantiae, sicut diximus medium in quo naturalia fiunt et moventur : et ad modum hujus medii medium sumitur in subjectis , quod etiam variatur, eo quod aliquando est infer extrema, sicut in figura prima, et aliquando est ante ea, sive quasi supra ea, sicut in figura secunda : et aliquando est secundum ordinem naturae post extrema, sicut in figura tertia : propter quod patet quod non semper id quod naturae est in medium, inter extrema continetur : quantitatis autem medium inter extrema semper continetur : naturae autem medium accidit et inter extrema contineri , et extra etiam : ideo in animalibus cor quod naturae medium est, continetur inter extrema per modum supra determinatum. : sed quia hoc non substantiale est naturae medii, eo quod aliquando extra extrema continetur, ideo non est necesse quod aliquando in majori ita fiat ubi dicatur medium locus ignis, eo quod extrema sunt circumferentia et centrum inter quae continetur locus qui est in concavo lunae, in quo ignis exardet. Pythagorici autem errantes dixerunt, quod medium dicitur secundum unam intentionem tantum, quod est medium secundum quantitatem dictum, et huic actum naturalis medii, quo mediante natura operatur, attribuerunt. Nos autem dicimus quod non semper est idem medium animalis quod est naturale medium, et medium corporis quod est medium quantitatis : et si sunt aliquando unum substantia, hoc accidit sicut diximus. Similiter autem oportet intelligere totum coelum, quod scilicet est in eo duplex medium : propter hanc ergo duplicem distinctionem medii, non est necesse eos inducere super se medium totius, si intellectus eorum inductus sit una intentione medii quod est medium totius per aequidistantiam, quod vocant centrum et carcerem, et id conservat res: sed oporteret eos inquirere de qualitate medii secundum quam accipiamus intentionem : et tunc inquirant in quo loco est hoc medium vel illud : cum enim inveniunt quod illud quod est melius et nobilius est medium naturale, quia mediante illo facit natura totum quod est in ultimis sive in extremis, medium loci quantitatis est medium, in universo est, sicut quantitatis postremum et non primum : medium enim mundi per aequidistantiam quantitatis acceptum est determinatum omnibus virtutibus moventibus, et non acquirit bonitatem aliquam nisi quiescendo, sicut diximus in praecedenti tractatu, secundum horizontem terminans, in quo habitant omnes virtutes spirituales terminantes omne quod ad formam nobilitatis terminatur : propter quod et ipsum medium est naturale, in cujus concavo sicut in loco locatur ignis qui nobilior et formalior est inter elementa. Tanta ergo dicta sint de narratione loci terrae et figurae ejus : eo quod. fi-

gura cognoscitur per figuram sui loci secundum aliquem modum : infra tamen per se de figura ejus faciemus inquisitionem.