Cap. V.

De concomitantibus iudicium, sicut est resurrectio corporum.

De resurrectione autem corporum hoc tenendum est, quod omnium corpora hominum in generali resurrectione resurgent, nulla in eis existente distantia quantum ad ordinem temporis, sed magna quantum ad ordinem dignitatis. - Nam mali surgent cum suis deformitatibus et poenalitatibus, miseriis et defectibus , quos habuerunt in statu viae. In bonis autem " natura servabitur, et vitia detrahentur " , et omnes resurgent integro corpore et plena aetate et debita mensura membrorum ; ut sic omnes Sancti occurrant in virum perfectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi.

Surgent autem tam in bonis quam in malis corpora eadem numero, quae prius et ex eisdem partibus constituta, salva totius veritate naturae non solum quantum ad membra principalia et humiditatem radicalem, verum etiam salvis capillis et ceteris membris, quae faciunt ad decentiam corporis ;ita quod "in quascumque auras vel sinus naturae pulvis humani corporis cedat, ad eam animam redibit, quae ipsum primitus, ut viveret et cresceret, animavit".

Ratio autem ad intelligentiam praedictorum haec est: quia primum principium, eo ipso quod primum et summum, est universalissimum et sufficientissimum, ac per hoc principium est naturarum, gratiarum et praemiorum, principium etiam potentissimum, clementissimum et iustissimum; et licet secundum quandam appropriationem sit potentissimum in constitutione naturarum et clementissimum in collatione gratiarum et iustissimum in retributione stipendiorum: tamen singula sunt in singulis, quia summa potentia, clementia et iustitia nullatenus possunt ab invicem separari. Et ideo in opere retributionis necesse est quod ipsa fiat, secundum quod exigit rectitudo iustitiae et reformatio gratiae et completio naturae. Quoniam ergo iustitia necessario requirit, ut homo, qui meruit vel demeruit non in anima solum nec in corpore solum, sed in anima simul et corpore, puniatur vel praemietur in utroque ; reformatio etiam gratiae requirit, ut totum corpus assimiletur Christo capiti, cuius corpus mortuum necessarium fuit resurgere, cum unitum esset inseparabiliter Divinitati ; completio vero naturae requirit, ut homo constet simul ex corpore et anima tanquam ex materia et forma, quae mutuum habent appetitum et inclinationem mutuam : necesse est resurrectionem esse futuram, exigente hoc constitutione naturae, infusione gratiae et retributione iu -slitiae, secundum quas tota universitas habet regi. Et ideo ex his tribus omnia clamant hominem resuscitandum , ut omnis tollatur excusatio illis qui contra hanc veritatem fidei obsurdescunt, et merito contra tales universus pugnet orbis terrarum .

Primo igitur, quoniam resurrectio debet esse secundum exigentiam ordinis divinae iustitiae: et divina iustitia reddit unicuique quod suum est pro loco et tempore; et omnis anima corpori semel et ad punctum temporis unita vel habet in eo culpam, vel gratiam : necesse est, quod omnes resurgant. -Et quia distinctus debet esse status retributionis a statu viae, et resurrectio spectat ad statum retributionis ; ut non confundatur ordo universi, et ut fides habeat meritum, quae credit quod non videt, et ut certius et clarius appareat aequitas divinae iustitiae, et ut simul fiat consummatio et retributio finalis in Angelis et hominibus: requirit hoc divina iustitia, ut omnes resurgant simul, quantum est de lege communi. Quod dico propter Christum et eius beatissimam matrem, gloriosam Virginem Mariam.

Quia vero malis debetur poena et miseria et bonis gloria: ideo, etsi simul resurgant in tempore, valde tamen dissimiles erunt in conditione. Nam quia malis resurrectio non est ad vitam, sed ad supplicium ; necesse est, quod ipsi cum infirmitatibus, deformitatibus et defectibus suscitentur.

Rursus, quia resurrectio debet esse secundum exigentiam consummationis gratiae ; et perfecta gratia facit nos conformes Christo, capiti nostro, in quo nullus fuit defectus membrorum, sed perfecta aetas et statura debita et effigies formosa: opportunum est, quod boni suscitentur in optimis conditionibus; ac per hoc necesse est, quod in eis vitia detrahantur, et natura servetur. - Opportunum etiam est, ut, si aliquod membrum deerat, suppleatur: si aliqua erat superfluitas, auferatur ; si aliqua membrorum deordinatio, corrigatur ; si parvulus erat, ad quantitatem aetatis Christi, quam habebat in resurrectione, licet " non in mole ", divina virtute deducatur; si decrepitus, ad eandem aetatem reducatur: si gigas, si nanus, ad mensuram congruam limitetur; ut sic omnes integri et perfecti occurrant in virum perfectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi.

Postremo, quia resurrectio debet esse secundum exigentiam perfectionis naturae; et natura spiritus rationalis exigit, quod vivificet corpus proprium, quia "proprius actus in propria materia habet fieri ": necesse est, quod idem corpus numero resurgat, alioquin non esset resurrectio vera. Requirit etiam natura animae rationalis et immortalis, quod sicut habet esse perpetuum, sic corpus habeat, cui perpetuo influat vitam: ac per hoc corpus, quod animae unitur, ex ipsa unione ordinationem habet ad incorruptionem perpetuam, ita tamen, quod illud, in quo consistit substantia totius corporis, sicut sunt membra principalia et etiam humiditas radicalis et caro secundum speciem, habeat ordinationem ne-cessariam: alia vero, scilicet caro secundum materiam et paries, quae sunt de bene esse corporis, habeant ordinationem de congruo: et ideo primae partes sunt ordinatae ad resurrectionem secundum ordinem necessitans, aliae vero omnes secundum ordinem congruitatis. Quem quidem ordinem quia Deus impressit naturae; et natura non potest perficere, quia non potest mortuum suscitare: et ipsa divina providentia nihil debuit facere frustra : necesse est, quod ipsius virtute reparetur corpus idem numero et immortale et ex omnibus partibus constitutum, et salva tota veritate naturae.

Cum autem haec natura non habeat in potestate, sed solum in appetitu, quia nec idem corpus numero destructum reparare potest, cum non possit in totam rei substantiam, nec corpus immortale possit efficere, cum omne per naturam generabile sit corruptibile , nec dispersa colligere: necesse est, quod resurrectio non seminalibus nec naturalibus causis, sed primordialibus attribuatur, ut fiat secundum cursum mirabilem et supernaturalem et divinae imperium voluntatis.