CAPUT XIV.

Qualiter per intellectum intelligentia causa est eorum quae sub se sunt, et qualiter figitur in esse per bonitatem divinam quae est in ipsa ?

Habito quid est intelligentia secundum substantiam, et qualiter scit superiora et inferiora, investigandum, est qualiter est causa inferiorum quarum est causa per bonitatem suam quam recipit a superiori. Dicimus ergo, quod omnis intelligentiae permanentia in essse intelligentiae et substantia, est per bonitatem puram quae est a causa prima. Primum enim et purius in genere formarum, quod procedit a causa prima, quae est intellectus universaliter agens, lumen est intellectuale, in quo manente in puritate sua constituitur in esse intelligentia, sicut per habita saepius probatum est, et illud collectum et in se reductum in hypostasi intelligentiae, quae est id quod est intelligentia, intelligentia primi ordinis constituit in specie et natura intellectualis substantiae, quae intelligentia dicitur. Et illa bonitas pura, nulli impuritati admixta diffusa in eo quod intelligentia est, est esse intelligentiae et substantia. Id autem quod est, permixtum est potentiae et privationi secundum id quod est. Potentiae dico, quia ipsum est in potentia ad causam constituentem : sic enim non est necesse esse. Permixtum est etiam privationi in quantum ex nihilo est : et hoc modo secundum id quod ipsum est, nihil est : totum ergo esse secundum actum quod habet intellectibilis substantia, a pura bonitate est, quae fluit a causa prima : quod in quantum a causa prima est et in causa prima est, nihil impuritatis habere potest : sed secundum quod distat, et secundum id quod est, sic datur ei hypostasis quae etiam a causa prima est. Sed secundum ordinem naturae non causatur, nec producitur esse, nisi sub potentialitate et privatione secundi distantis a primo : et hoc modo in se constituto diffunditur esse aeque immediate secundum naturae ordinem et ponitur esse omne id quod est, et forma et materia, sicut in libro primo scientiae hujus ostensum est. Patet ergo, quod esse et essentia substantiae intellectualis per bonitatem primam et puram in esse et substantia constituitur, quae in causa prima accepta, prima est, et in ratione causae formaliter efficiens est et per creationem. Accepta autem ut a primo principio est, non ut secundum vel distans ab ipso est, forma est prima, quae dat esse ei cujus est forma, et tunc est pura bonitas. Diximus enim in ante habitis, quod omne illud bonitas est, quod ad esse pertinet, et ad naturam, et non ad actum. Sic ergo in genere intellectualis substantia constituitur per bonitatem puram.

Permanentia autem est, quam quidam fixionem vocant, per continuam reductionem ipsius in principium. Nihil enim eorum permanet quae sunt, nisi per continuam reductionem ejus in actum principii constituentis, sicut nihil corrumpitur nisi per distantiam ab actu principiorum constituentium : permanentia ergo est in intelligentia per continuam receptionem influentiae bonitatis primae : prima enim bonitas pura fons est bonitatis, cujus

haustus ad pulchritudinem capacitatis ejus quod constituitur, est causa esse. Continuus autem haustus, est causa permanentiae. Propter quod Avicenna dicit, quod omnium est continuum fieri. Cujus simile est in luce in solis, quae hausta in iove luminare constituit, quod Jupiter est, et continuo fluxu iovem tenet in esse luminaris. In luna autem propter diversum respectum lunae ad solem, continuis successibus haurit partem ac partem. Et quando perpendiculariter sol lumen influit, totam lunam in esse luminaris constituit. Et recessus a perpendiculari oppositione, secundum quantitatem recessus deficere facit ab esse luminaris : patet ergo, quod intelligentia secundum genus suum hoc modo a prima bonitate et pura efficienter et formaliter sui esse habet et constitutionem et permanentiam. Si autem esset bonitas fluens a primo et secundo, licet primum sit in secundo, et constituens et virtutem tribuens ad operandum, sicut prima causa est et operatur in omnibus quae sunt : tamen impossibile est quod tantae impuritatis sit in primo sicut in secundo, et sic quod constituitur tertio loco, licet a forma intcllectibiJi non occumbat, tamen necesse est, quod minoris puritatis sit in tertio quam in secundo, et sic deinceps est usque ad intelligentiam ultimi ordinis. In omnibus enim generaliter est hoc, quod nulla bonitas fluit nisi per bonitatem divinam quae in ipsa est, et quod nulla habet esse nisi per bonitatem illam secundum quod a primo est, sive sit illa, bonitas a primo immediate, sive sit a primo operante in alio : et quod illud quod est in omnibus, est suppositum productum secundum ordinem naturae sub secundo, in quantum id in potentia est et a primo distans est : quae primo impossibile est ab uno et eodem simplici duo esse secundum ordinem naturae. Talis est ergo constitutio intelligentiae et permanentia sive fixio.