82 EX S. C. CONCILII

sum exprimentia de praesenti ; nam surdi et muti pos- sunt quidem contrahere matrimonium, per consensum mu- tuum sine verbis. Pontifex igitur hoc decreto decernit, quod surdi et muti possunt certe sine verbis exprimere con- sensum, at non ita qui loquela auditoque donantur. Idcirco hi in facie Ecclesiae non reputantur coniuges, nisi certo constiterit, verba consensum exprimentia protulisse, vel saltem signa ab iis edita, adeo evidentem ac certam con- nexionem habeant cum interiori consensu, ut quaevis pru- dens dubitatio procul pellatur. Quum itaque Ioanna, nec surda nec vero muta extiterit, non equidem capitis incli- natione sed apertissimis verbis, ut moris est, interiorem animi consensum exprimere debuisset. Quod cum non fe- cerit, nec aliunde probari potest, quod verecundia aut ru- bore suffusa, sic consenserit ; concludendum est, quod in casu consensus per simplicem capitis inclinationem, non fuerit idoneus nec sufficienter expressus, proindeque actus ille externus, omnibus sedulo perpensis, sincerum Ioannae assensum haud promebat. Unde videtur omnino tenendum, quod Ioanna ad ita agendum fuerit compulsa, morali qua- dam necessitate, studioque sese ab iniusta Matris vexatione redimendi. Idque evidenter confirmatur, ex eo quod aegre admodum, contractum matrimonialem subscripsit. « J'ai si- gné mais à contre-cœur ». Porro, contractum contra reniten- tem voluntatem initum atque firmatum, nemo (quoad sciam) audet proclamare nec etiam imperfecte voluntarium, latque in foro conscientiae validum.

Obiectio. - Ast hic oboritur difficultas minime sper- nenda. Ex actibus processualibus constat, quod coniuges sex saltem mensibus una vixerunt et coniugium opere comple- verunt. Ergo Ioanna ratum firmumque habuit suum matri- monium.

Resp. - Verum illatio ista nullatenus tenet. Siquidem ex eo quod per aliquod temporis spatium, individuam vitae consuetudinem cum marito egerit, coitumque exercuerit, haud iure recteque infertur, quod matrimonium iam nullum,.