TRANEN. 83

rentibus irrogare possint ; atque id non generatim, sed cir- cumscripto concessit, scilicet integra consuetudine et vete- ribus usibus atque incidentibus tantummodo iis rerum ad- iunctis, quae Scavini, in libro de Eucharistia art . I. De Missae stipendio, ita explicavit: 1. Si ecclesiae paupertas interveniat, aliquid retineri potest pro necessariis missarum expensis quum perpetuae sunt. Etenim consuetum stipen- dium non minuitur quum testatores perpetuas missas insti- tuentes integro sacerdotis stipendio, omnibusque expensis pro Sacrificio peragendo necessariis consulere debuerint etc. 2. Etsi Sacrarium ecclesiae prematur inopia, nihil pro ex- pensis missarum necessariis exigi potest a sacerdotibus, qui ad eamdem ecclesiam accedunt rem divinam facturi, aut pietatis causa, aut certo nullo ducti stipendio per ecclesiae ministros etc. 3. Si sacerdos ipse celebrare in eo templo omnino postulat, de cuius paupertate constat, tunc aliquod pro expensis deposcere licet vel a presbytero vel ab eo qui collato stipendio sacrificium indixit.

Advertit autem patronus, tantam inopiam in ecclesiis haud praesumi, quia leges illud semper voluerunt, ut nullum templum publico cultui aperiretur, nisi congrua dote muni- tum, apta quidem ipsi cultui servando, iuxta Lateranensis Concilii voluntatem c. 16, quaest. II: « Nemo ecclesiam aedificet antequam praefiniat quae ad luminaria et ad cu- stodiam, et ad stipendia custodum sufficiat etc. ».

Neque vero a tali onere eximi possunt templa, quae a Sodalitiis aut Congregationibus reguntur, pergit orator. Nimirum haec habet Melagutius, Manuale parochorum : < Sodalitia , ubicumque sint erecta, tenentur manutenere ac providere eorum altaria in quacumque ecclesia instituta sint, de luminariis, fabrica, et quibuscumque necessariis, tum ad honestum religiosumque ornatum eorum, tum ad celebrationem Sacrificii Missae ; quia ex Panimolli, Decis. 15, n. 9 ; Barbosa de Officio et Potestate Epnscopi, alligata n. 64, n. 16, et Cannenses ; in praxi per earum erectiones in dictis altaribus factas, sodales censentur ac reputantur se obligasse