CAPUT III.

De alteratione plantarum secundum fructus.

Post haec loquendum nobis videtur de alteratione plantarum secundum sapores. Dicamus igitur, quod cum nos superius dixerimus sapores et causas saporum, non oportet nos hic ostendere nisi qualiter alterantur plantae secundum illos sapores : fructus enim erit amarus, eo quod calor digerens et humor qui digeritur, non sunt completa in digestione facienda. Dico autem saporem amarum hoc etiam acutum : completionem enim digestionis prohibent frigus materiae et siccitas terrestris ipsius : propter quod fructus ad amaritudinem convertuntur ex prima ipsorum ponticitate, eo quod calor non commiscuit adhuc humidum cum terrestri, neque decoxit : sed aliquae partes ferreae sunt incensae : et ideo amaritudo in tali materia generatur : facile enim incenduntur terrestria quae non sunt commixta aqueis a quibus exstinguuntur.

Signum autem hujus quod diximus, est quod fructus amari frequenter ad ignem positi, digestione quae est epsesis vel optesis ad dulcedinem convertuntur : quod non fit nisi incompleta digestio debilis caloris et humoris in arbore com- plementum fructuum impedisset. Arbores alitem quae nascuntur in aqua arida sive acetosa, fructus frequenter faciunt dulces, quoniam completi sunt per dige stionem : licet enim primus tractus radicum sit acetosus, eo quod ipsa acetositas radicum cum calore solis attrahit id quod est suae qualitatis, suae qualitatis autem est frigus et siccitas acuta in actione, sicut ante determinatum est : tamen aquae dulces in fine digestionis apparentintrinsecus in fructibus. Calefit enim venter arboris, quando solis radius calidus perseveraverit super eam : et tunc a principio ante digestionem in fruitione et gustu erit sapor acidus in fructu : et quando plus digestus fuit humor, paulatim dissolvetur acetositas, et subtiliatur humor, et digeretur et commiscebitur, donec consummatur in fine digestionis tota acetositas. Tunc manifestabitur gustui dulcedo, et tunc erit fructus dulcis. Folia autem et extremitates ramusculorum coctilidonum, eo quod minus obediunt digestioni propter causam quae saepe est dicta, remanebunt acida. Contingit autem quod aliquando dulcis ille sit factus, et post erit amarus : postquam enim perfecta erit maturitas, agit calor ultra hoc, et tunc consumit humidum et incendit comburendo terreum : et tunc fructus erit amarus.

Amplius autem nuclei fructuum ut in pluribus fiunt pyramidales. Cum enim calor acuat humorem superius, reprimetur confringens frigiditas inferius, et constringit materiam nucleorum : et tunc dilatatur nucleus inferius in medio, et refundatur inferius, et acuitur superius, et efficiuntur amari, sicut fit in nucleis persicorum et pyrorum et fere in omnibus nucleis praeter nuces quasdam et amygdala dulcia.

Haec tamen de qua diximus maturitas, quae variat saporem, acceleratur in terris temperatis, ita quod aliquando praevenit dies vernales aut aestivos, praecipue in locis quae non sunt majoris latitudinis ab aequinoctiali quam est quar-

tum elima. Cum enim calor aeris loci fuerit prope temperantiam, quamvis non omnino adhuc accesserit ad calorem vernum vel aestivum, et cum fuerit humor attractus in arborem, et quando fuerit aura lenis suavis et tranquilla et non pruinosa et frigidarurn tempestatum, non indiget fructus in maturitate sua majori calore vernali vel aestivo ad digestionem sui : et tunc festinat maturatio, et praevenit dies vernos et aestivos : et hac arte utuntur illi qui ligando ramos rosarum, retinent in eis succum fere digestum, et post aestatem diebus temperatis et claris solvunt : et tunc ad solem temperatum egrediuntur. Dixit autem Hermes, quod si plantae sicut rosae in terra limata et humectata sanguine hominis, et retentus fuerit in eis succus praedicto modo, quod egreditur ad lentum ignem in hyeme. Hoc non probatum est a nobis per experimentum : primum autem est expertum.

Oportet autem scire, quod omnibus arboribus cum primum plantatae fuerint, dominatur amaritudo et ante eam ponticitas. Causa autem hujus procul dubio est, quod cum humor attractus fuerit in extremitatibus earum, et digestus, et complete deseruerit loca quae sunt in medio arborum de quibus sumantur materiae humiditatum attractarum ad extremitates : tunc provenit siccitas per fortitudinem caloris et dispositionem humorum, quae non restauratur ex medio ventre arboris : et tunc ex calore comburente fit humor digestus primo acidus, vel amarus, vel ante hoc ponticus, vel frigus dominans in terrestreitate succi. Causa autem hujus est, quod numquam fit digestio bona, nisi cum calore bene determinante, et humore bene crernabili. Cum autem humor aut siccitas excedunt calorem, erit fructus non proportionaliter digestus extra saporem dulcedinis : et haec est causa, quod fructus a principio digestionis, quando non est bene crematum humidum, ut frequentius sunt extra dulcedinem.