86

Εἰ μέν γάρ ἐφιέμενός τε καί ἀγωνιζόμενος μή μέγα δεῖξαι ὄν ἁμάρτημα τήν τῆς ἀρχῆς διπλόην, εἶτ᾿ οὐκ ἔχων τῶν κατ᾿ ἐπιθυμίαν ἀπορεῖν, καθ᾿ ἡμῶν ἐγείροι τόν θυμόν καί τούς ὁμογενεῖς ὑποκρινόμενος ἀντιλέγειν τοῖς ἡμετέροις ἐγχειροίη καί τήν καθ᾿ ἡμᾶς ἀπόδειξιν δεινῶς καί διά μακρῶν κακίζοι λόγων καί ἑαυτόν ἐξαίροι λίαν, ὡς ἐξευρόμενον καί ἐξειπόντα τό κατ᾿ Ἀριστοτέλην ὑπέρ ἀπόδειξιν ἐπί Θεοῦ, μηδέπω καί τήμερον ἐκπεφασμένον, εἰ μέχρι τούτων ἐξέβαινεν αὐτῷ ὁ λόγος, οὐκ ἄν ἠξιώθη παρ᾿ ἡμῶν ἀπολογίας˙ νῦν δ᾿ οὐκ οἶδ᾿ ὅ,τι παθών, τούς τε (σελ. 440) θεοφόρους πατέρας λεληθότως διασύρει καί τούς κατά Σωκράτην τε καί Πλάτωνα θεότας καί πεφωτισμένους ἀναγράφει, προβαλλόμενος καί ρητά ἅττα τούτων, δι᾿ ὧν οὗτοι τοιοῦτοι μαρτυροῦνται. Τοῦτο τοίνυν πάντων μᾶλλον οὐκ ἀφῆκέ με πεδῆσαι τήν γλῶτταν σιωπῇ καί καταπροδοῦναι τούς κοινούς προστάτας καί ἀντεισοικίσασθαι τούς ἐκ παλαιοῦ ἐκβεβλημένους ὡς βεβηλωμένους˙ ἐπεί δ᾿ ἐπῆν ἀντειπεῖν ἀνάγκη, προαπολύσασθαι τῶν ἀκολούθων ἦν καί τά δι᾿ ἀπόδειξιν ἐγκλήματα καί πρό τούτων δεῖξαι ὡς οὐδέν προσεκρούσαμεν τῷ συκαοφαντικῶς ἐπιθεμένῳ, πρός δέ τούτοις καί τά νῦν αὖθις ἐν τοῖς ἐκείνου λόγοις ἥκιστα συμβαίνοντα τῇ τῆς εὐσεβείας ἀκριβείᾳ πεπαρρησιασμένως ἐπελέγξαι˙ φιλίας γάρ ἤ δέους ἕνεκα τά τοιαῦτα σιωπᾶν οὐκ ἄμεινον.

Ἀλλά καί τά Λατίνων ἐν τῷ ὑποκρινομένῳ τἀκείνων ἀνελεῖν τῶν ἀναγκαιοτάτων ὄν εὐφυῶς ἐνήρμοσται τοῖς λόγοις˙ οὕτω γάρ καί τἀμά πρός ἐκείνους πρότερα διαδείκνυται ἀνώτερα τοῦ ἐπηρεάζειν ἐγχειροῦντος˙ οὐδέ γάρ τούς Λατίνους αὐτούς ἠλπίκαμεν τά παρ᾿ ἡμῶν οἴσειν σιωπῇ, ἀλλά προσδόκιμοι μέν ἡμῖν ἦσαν ἀντιλέξοντες, εὐπερίτρεπτα δ᾿ ὅμως, οἵα καί ὁ τούτους ὑποκρινόμενος αὐτός ἀρτίως, ᾧ δή καί χάριν ἴσμεν, ἅ δή ποτ᾿ ἔμελλον ἐκεῖνοι λέξειν, ἀφορμήν ἐν τούτῳ σχόντες ἀνατρέψαι νῦν. Ὡς μέν οὖν ἕκαστα ἐξείργασται, ὁ λόγος σε διδάξει.

Προκείσθω δέ μή πᾶσιν, εἰ μή καί τἀκείνου (κατ᾿ ἐκείνου γάρ φερόμενος, εἰ καί ἀναγκαίως˙ ἀλλά πίστευσον ὡς οὐ μετρίως παρά τοῦτο μ᾿ ἀνιᾷ), τοῖς φιλοῦσι δ᾿ ὅμως, καί μάλισθ᾿ ὅσοι κρίνειν διανοίας ἱκανῶς γε ἔχουσιν, ὡς οὐκ ἄν ὁ λόγος πάνυ τοι μεμπτέος εἴη, τάχα δέ οὐδέ πρός ὅν ἐστι˙ κοινά γάρ σχεδόν ταῦτα τοῖς περί λόγους ἄγαν φιλοτιμουμένοις τά προσκόμματα˙ δεῖ μέντοι πρός ἐπανόρθωσιν (σελ. 442) ἀεί συμβάλλεσθαί τι τούς τήν περί αὐτῶν φιλοτιμίαν καταλύσαντας. Τοῖς οὖν ταῦτα κρίνειν ἱκανοῖς πᾶσι πίστευσον τό σύγγραμμα˙ πολυειδοῦς γάρ πλάνης ἔλεγχός ἐστι σαφής καί κοινή τις εἰ χρή λέγειν ἀνακάθαρσις ἤ προφυλακή, τοῖς μέν ἔτι περί λόγους φιλοτίμως διατρίβουσι τῆς ἐκ λόγων παραλόγου δόξης προσγινομένης τῇ ψυχῇ, τοῖς δέ πρός τήν τοῦ λόγου κρείττω σπουδήν δι᾿ ἡσυχίας ἀποδυσαμένοις προτροπή τε καί ὀχύρωμα καί δεῖγμα τῆς ἀπατηλῆς εἰσόδου τοῦ πλανᾶν ἀεί ἐπιχειροῦντος. Πρός δέ τούτῳ, καί ὅθεν ἄν ἐγγένοιτο τό ἁπλανές δι᾿ ὀλίγων διαρκῶς ἐνδείκνυται καί μικροῦ διά βραχέων τούς ἑλληνικούς καί σατανικούς ὄγκους κατασπᾷ, τήν τε καθ᾿ Ἕλληνας ἀπόδειξιν καί τό κατ᾿ αὐτήν ὑπέρ ἀπόδειξιν ἠχρειωμένον ἐξελέγχει καί ἀνακαλύπτει τό βαρύ καί βαθύ σκότος τῶν νοερῶν κατ᾿ εἰκείνους φωτισμῶν.

Α' ΠΡΟΣ ΒΑΡΛΑΑΜ (σελ. 444)

ΠΕΡΙ ∆ΥΟ ΑΡΧΩΝ Η ΚΑΘ᾿ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΟΨΙΑΣ