In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Unde djcit: " Ecce venio, " id est, in brevi et evidenti venio, supple, juvare pugnantes, liberare captivos, coronare victores. Et dicit : " Venio, " ut laetificentur pugnantes, vel incarcerati : multum enim gaudent tales liberandi adventu Domini. Et dicit : " Cito, " ne possent moram causari, vel ne succumbant .in paenis.
Sed quomodo dicit : " Venio cito, " cum ipse semper nobiscum sit ? Matth. XXVIII, 20 : Ecce ego vobiscum sum, etc. Responsio. Semper est nobiscum in esse conversando, sed non semper liberando, aut confortando. Tunc ergo dicitur venire, quando liberat, vel confortat: non ubi prius non erat, sed quomodo prius non erat.
" Tene quod habes, " id est, caelestis vitae conversationem et fidem, per quam accipies regni decorem. Vel,"tene " fidem, spem, et charitatem: " tene, "inquam, perseverantiam. II ad Thessal. II, 7 : Qui tenet nunc, teneat.
" Ut nemo accipiat coronam tuam. "
Hic opponitur : Aut ille erat praescitus, aut praedestinatus : si praescitus, non habebit coronam, nec ei debetur, nec eam potest amittere : si praedestinatus, sed nullus talium perit: ergo nullus eorum potest coronam amittere. Unde Augustinus in libro de Praedestinatione Sanctorum : " istorum nemo perit : ergo quisquis ex eis est, omnino non perit. "
Responsio. Hoc verbum potest intelligi de corona gratiae in praesenti, prout gratia ordinatur ad gloriam in gradu aliquo semper enim cadenti a tali statu, subrogalur aliquis in eadem gratia, secundum quod est ordinata ad certum gloriae gradum. Unde Glossa hic :" Cum certus sit numerus suorum, si quis labitur, alius ejus numero subinducitur. " Vel, potest intelligi de corona gloriae, et tunc est sensus : " Ut nemo accipiat coronam tuam, "id est, incipiat possidere gloriam tibi debitam, si perseveraveris : soli enim perseveranti debetur corona. Matth.X, 22: Qui perseveraverit usque in finem, etc.
Nota : Poenitentibus datur in praesenti . corona spinea. Matth.XXVII, 29 : Plectentes coronam de spinis, posuerunt super caput ejus. Activis corona lapidea. Psal. XX, 4 : Posuisti super caput ejus coronam de lapide pretioso. Praedicatoribus corona aurea. Eccli. xlv, 14: Corona aurea supra mitram ejus. Contemplativis corona stellarum duodecim, quae est triumphantium. infra, XII, 1 : Et in capite ejus corona stellarum duodecim.
" Qui vicerit, faciam illum columnam in templo Dei mei, et foras non egredietur amplius : et scribam super eum nomen Dei mei, et nomen civitatis Dei mei, novae Jerusalem, quae descendit de caelo a Deo meo, et nomen meum novum.
Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis. "
Haec est tertia pars Epistolae, in qua ponitur conclusio.
Et dicuntur duo. Primo ponitur allicitivum affectus, ibi, " Qui vicerit. " Secundo, ponitur excitativum intellectus, ibi, v. 13 : " Qui habet aurem, etc. "
In primo ponitur allicitivum affectus, scilicet, praemium quod promittitur vincenti. Et promittuntur quinque. Primum est in se firmitas et stabilitas : " Faciam illum columnam. " Secundum est Sanctorum societas : " Et foras non egredietur. " Tertium est nominis Patris perpetuitas : " Et scribam super eum nomen Dei mei. " Quartum, vetustatis depositio, et gratiae novitas : " Et nomen civitatis. " Quintum, regalis et sacerdotalis dignitas: " Et nomen meum novum. "