CAPUT IV.

De solutione paralogismorum secundum ignorantiam elenchi.

Hos vero paralogismos qui fiunt secundum diffinitionem elenchi, hoc est, ignorantiam diffinitionis vel omissionem alicujus positorum in vera elenchi diffinitione, solvendum per considerationem conclusionis et comparationem ad veram contradictionem, quemadmodum scriptum est prius in hujus scientiae libro priori, ubi scriptum est quod quatuor specialiter considerantur in vera contradictionis diffinitione, et per illam solventem oportet obviare fallaciae decipienti in paralogismis ignorantiae elenchi, considerando scilicet et conferendo conclusionem ad veram contradictionem: hoc autem sic ut contradictio vera sit circa idem et ad idem et secundum idem et similiter et in eodem tempore : et ideo non est haec solutio eadem cum ea quae datur ad paralogismos fallaciae secundum quid ad simpliciter : quia diversis causis decipiendi diversas necesse est adaptare solutiones falsitatem manifestantes : ibi enim contradictio conclusionis aptatur et confertur praemisso ut diximus. Haec autem contradictio apparens (quae est in conclusione) confertur ad veram contradictionem et non ad praemissam, ut videatur quae conditio verae contradictionis deficit in apparente contradictione, quae est in conclusione paralogismorum ignorantiae elenchi. Sed in hac fallacia respondenti cautela habenda est : si enim opponens in principio interrogat ea ex quibus videtur sequi contradictio respondenti, non statim fatendum est sive concedendum, ne redargui videatur : et non est fatendum quod impossibile sit idem esse duplum et non duplum : sed post orationem factam dicendum est respondenti, quod non sic in vera contradictione conclusit ut erat concessum vere redarguere : sed ignoravit aliquid eorum quae pertinent ad veram redargutionem. Haec autem generalis solutio omnibus orationibus ignorantiae elenchi aptabilis est.

Sunt hic hae orationes secundum ignorantiam elenchi. Prima quidem haec, ut interrogatur primum sic : putasne qui scit singulum per propria, novit rem ut rem : et qui ignorat similiter, hoc est, qui ignorat singulum quoniam singulum, utrum vere ignorat rem ? et dicente respondente et concedente, quod sic, obviat opponens : et dicit quod sciens quis Coriscus, quoniam Coriscus in singulari, ignorat eumdem vel ignorare potest quoniam est musicus, et etiam quod sit singulariter : et concludit, ergo scit idem in singulari, et ignorat sive scit et non scit. Et patet quod deficit a vera contradictione illa quae est secundum idem et in eodem tempore.

Alia autem oratio talis est : quaeratur primo, putasne tetracubitum tricubito est majus ? et concedente respondente, obviet opponens dicens quod ex tricubito fiat tetracubitum secundum longitudinem tricubiti : sed omne majus minori

majus est : ergo hoc tetracubitum quod factum ex tricubito, minus est eo quod est pars ejus : et concludat, ergo idem est majus et minus eodem et secundum idem, vel idem majus et non majus. Et patet quod deficit a vera contradictione, quia non est in eodem tempore.

Notandum autem, quod isti paralogismi non possunt solvi per interemptionem, cum omnes praemissae sint verae, nec per divisionem quae sit distinctio multiplicis : quia nec dictio nec oratio est multiplex in eis nec per divisionem conclusionis de praemissis, quia de necessitate concludunt : sed oportet quod solvantur per divisionem apparentis contradictionis quae est in conclusione a vera contradictione : et considerando defectum contradictionis in eis : quia peccant contra dictionem, et non principaliter contra syllogismum.