91

Βία γάρ ἤ φόβος, ἀρετῆς οὐκ ἄν ποτε γένοιτο δημιουργός. Ἐθελούσια γάρ, καί οὐκ ἀνάγκης τά καλά.

Τό ἑκούσιον λυπηρόν, τοῦ ἀκουσίου τερπνοῦ τιμιώτερον. Θεολόγου. Τό μέν γάρ ἑκούσιον, μονιμώτερόν τε καί ἀσφαλέστερον· καί τοῦ

μέν τοῦ βιασαμένου, τό δέ ἡμέτερον· καί τό μέν ἐπιεικείας Θεοῦ, τό δέ τυραννικῶς ἐξουσίας.

(15Ε_396> Φιλεῖ τό βίᾳ κρατούμενον ἐλευθεριάζειν καιροῦ λαβόμενον. Ποιμήν ἀμέλγει, εἰ θέλει, καί τούς τράγους, Ἀλλ᾿ ἀντί γάλακτος, αἱμάτων πηγάς οἴσει. Χρυσοστ. Οὐ τούς ἀνάγκῃ τῆς κακίας ἀπεχομένους, ἀλλά τούς προαιρέσει,

στεφανοῖ ὁ θεός. Οὐκ ἀνάγκῃ καί βίᾳ, ἀλλά βουλήσει καί γνώμῃ προσάγεται ἡμᾶς ὁ Θεός. Οὐδείς καρπός ἀνάγκης, ἀλλά πᾶς μισθός προαιρέσεως. Οὐ λογίζεται ὁ Θεός

τά ἐξ ἀνάγκης, ἀλλά τά ἐκ προαιρέσεως κατορθούμενα. 965 Ὥσπερ τῷ στρουθῷ τῶν πτερῶν ὄφελος οὐδέν, ὑπό τῆς παγίδος

ἀλόντι, ἀλλ᾿ εἰκῆ καί μάτην πτερύσσεται· οὕτω καί σοί τῶν λογισμῶν οὐδέν ὄφελος, ἐάν κατακράτος ὑπό τῆς πονηρᾶς ἐπιθυμίας ἁλῶς.

∆ιονυσίου. Οὐκ ἠναγκασμένην ζωήν ἔχομεν οἱ ἄνθρωποι. Οὔτε γάρ διά τήν τῶν προνοουμένων αὐτεξουσιότητα τά θεῖα φῶτα τῆς προνοητικῆς ἐλλάμψεως ἀπαμβλύνεται.

∆ιδύμου. Τά μέν ἀκούσια ἁμαρτήματα καί νόμος συγχωρεῖ, καί Θεός παρορᾷ φιλάνθρωπος ὤν, καί οὐκ ἀπηνής καί τῶν ἑκουσίων.

Φίλων. Οὐχ ὡς τό ἑκουσίως ἁμαρτάνειν ἐστίν ἄδικον, οὕτω καί ἀκουσίως καί κατά ἄγνοιαν, εὐθύς δίκαιον· ἀλλά τάχα που μεθόριον ἀμφοῖν, δικαίου καί ἀδίκου, τό ὑπό τινων καλούμενον ἀδιάφορον. Ἁμάρτημα γάρ οὐδέν ἔργον δικαιοσύνης.

Κλήμεντος. Μάλιστα πάντων Χριστιανοῖς οὐκ ἐφίεται τό πρός βίαν ἐπανορθοῦν τά τῶν ἁμαρτημάτων πταίσματα. Οὐ γάρ τούς ἀνάγκῃ τῆς κακίας ἀπεχομένους, ἀλλά τούς προαιρέσει στεφανοῖ ὁ Θεός.

Οὐ δυνατόν τινα ἀγαθόν εἶναι βεβαίως, εἰ μή κατά προαίρεσιν οἰκείαν. Ὁ γάρ ὑφ᾿ ἑτέρου ἀνάγκης ἀγαθός γινόμενος, (15Ε_398> οὐκ ἀγαθός· ὅτι μή ἰδίᾳ προαιρέσει ἐστίν ὅ ἔστιν. Τό γάρ ἑκάστου ἐλεύθερον, ἀποτελεῖ τό ὄντως ἀγαθόν, καί δεικνύει τό ὄντως κακόν. Ὅθεν διά τῶν ὑποθέσεων τούτων ἐμηχανήσατο ὁ Θεός φανερῶσαι τήν ἑκάστου διάθεσιν.

Χορικίου. Τό ἐκ φύσεως καλόν, ἀδόκιμον· τό δέ ἐκ προαιρέσεως, ἐπαινετόν. Ἐπικτήτου. Εἰ βούλει ἀταράχως καί εὐαρέστως ζῇν, πειρῶ τούς συνοικοῦντάς

σοι σύμπαντας ἀγαθούς ἔχειν. Ἕξεις δέ ἀγαθούς, εἰ τούς μή ἑκόντας παιδεύεις, τούς δέ ἄκοντας [ἔπειτα κεχειρωμένους] ἀπολύεις. Συμφεύξεται γάρ τοῖς φεύγουσιν ἡ μοχθηρία ἅμα καί ἡ δουλεία· συναπολειφθήσεται δέ τοῖς συμβαίνουσί σοι ἡ χρηστότης καί ἡ ἐλευθερία.

Σωκράτ. Ὁ μέν ἑκουσίως ταλαιπωρῶν, ἐπ᾿ ἀγαθῇ ἐλπίδι πονῶν εὐφραίνεται· αἱ δέ ῥᾳδιουργίαι καί ἐκ τοῦ παραχρῆμα ἡδοναί, οὔτε σώματος εὐεξίαν ἱκαναί εἰσίν ἐργάζεσθαι, οὔτε ψυχῆς ἐπιστήμην ἀξιόλογον οὐδεμίαν ἐμποιοῦσιν.

Θεαγοῦς Πυθαγορείου. Τό μέν ἀκούσιον, οὐκ ἄνευ λύπης καί φόβου· τό δέ ἑκούσιον, οὐκ ἄνευ ἡδονῆς καί φιλοφροσύνης.

968 Ἐκ τῶν Νικολάου ἐθῶν. Θύνοι τούς ναυαγούς φιλανθρώπως δεχόμενοι φίλους ποιοῦνται· τῶν δέ ξένων, τούς μέν ἑκουσίως ἐλθόντας, σφόδρα τιμῶσι· τούς δέ ἀκουσίως, κολάζουσιν.