VENETEN. 94

Scotus in 4, dist. 29 q. un. De secundo, D. Bonaventura in 4, dist. 29 q. un. n. 5, ac praesertim D. Thomas pariter in 4, dist. q. un. art. 3, et inter canonistas Reiffenstuel, De iis quae vi etc., num. 47 et seqq. cum alii? non paucis.

Sed nil refert in praxi utrum humano an potius divino iure sit irritus huiusmodi* consensus; dummodo admittatur sponsalitiam fidem coactione, et metus causa datam, nullam, inanem ac irritam per se et ab initio existere. Quo posito nil etiam refert inquirere an persona, metum passa, ore lo- quuta sit, corde tamen non consenserit. Imo supponitur con- sensisse, et in hac hypothesi ad irreparabilem ab ea iactu- ram avertendam, et in iustissimae libertatis tutelam provi- da lex constituit, ut huiusmodi consensus sub metu omissus nullus et inanis ab initio habeatur, ac sit.

Imo, observat patronus, cum per matrimonium non res ali- qua, sed ipsum corpus, et individui libertas alteri tradatur, hinc maior libertas in matrimonio contrahendo requiritur, quam in ceteris contractibus. Ita uno ore DI)., quos inter Sánchez lib. 4 disp. O num. 2, Consci lib. 1 cap. 8 num. 38; iuncto iure in cap. Cum locum, De spons.

Attamen ad matrimonialem consensum irritandum requi- ritur, ut metus sit gravis, ab externo, iniuste et directe ad consensum extorquendum incussus. Porro in themate metum fuisse ab externo, iniuste et directe ad consensum extor- quendum illatum, id extra controversiam esse, ex ipsa fa- cti specie facile evincitur, ait orator.

Gravem autem fuisse non difficulter probatur. Sane in- ter diversa criteria a iurisperitis tradita ad metum gravem dignoscendum, Reiffenstuel cit. tit. num. 18 cum Scoto aliis- que tradit, « ad metum gravem duas has conditiones re- quiri, ad quas ceterae omnes reducuntur. Prima est quod malum quod timetur sit grave in se, et non solum in vana aestimatione metuentis. Secunda conditio.... quod eiusmodi grave malum certo immineat, ut non levi aestimatione, sed certitudine morali, seu sufficienti in actibus humanis, iudi- cetur eventurum. »