TRANEN. 9i

tudinem introducebant, alium morem fuisse secutos. Nam aliter interrupta consuetudo pro nihilo habetur.

Denique illud constet oportet, pergit patronus, eos ipsos, qui incommodo afficiebantur, consuetudinem hac mente non tulisse, ut amicis gratificarentur, sed se tolerantia sua obli- gare voluisse. « Ad hoc autem ut consuetudo obliget, re- quiritur, quod sit introducta cum animo saltem interpreta- tivo se obligandi, seu introducendi consuetudinem obligato- riam » (Ferraris bibl. canonica voc. consuet. § 5). Hinc effatum in iure pervulgatissimum, actus illos vel ad con- suetudinem vel etiam ad praescriptionem inducendam haud- quaquam sufficere, qui facultativi parum latine nuncupantur. Qui enim sua sponte facit, et legi se subiicere recusat : quod hodie libenter elargitur, haud immerito cras negare potest. « In facultati vis non intrat praescriptio » (De Luca theat. verit. et inst. de regul. lib. XIV, p. 1, disc. 2 § 20). « Facultativa non inducunt consuetudinem in iis quae sunt liberae potestatis » (Rota coram Arguelles in Fanen. prae- cedentiae 1 Iul. 1648, p. X, n. 256, § 20 recent.). « Con- suetudo immemorabilis non potest considerari in facultativis » (Rota coram Rojas in Forosempronien, bonorum, 4 Mar- tii 1641, p. IX, t. I. dec. 10, § 19 rec.) « ex facultativis etiam per mille actus possessio non acquiritur » (Rota co- ram Pirovano in Calaritan. 13 Febr. 1617, p. 4, t. 1, dec. 400, § 3 rec). Tunc tantummodo facultativos actus consuetudinem inducere tum romani, tum nostri iuris scri- ptores tradunt : quum is, cui est lucro consuetudo, illos ipsos, qui sua sponte agebant, a constituto more recedere prohibeat : hic autem prohibentium voluntati aequo animo obsecundent. Id enim sufficit pro inducenda consuetudine : quod iurisconsultorum sententia, pro usucapione libertatis in servitute satis erat (lib. 6 et 32 D. de serv.praed. urb. 8, 2): « praevia prohibitione, seu respective coactione ac subsequuta acquiescientia per tempus habile » (De Luca Theat. ver. et iust. de benef. lib. XII, p. I, disc. 58, § 7).

Haec tria in consuetudine requiruntur : quorum nullum