CAPUT IV.

Qualiter probatur et non de necessitate construitur genus.

Amplius ad constructionem generis adhuc considerandum est, quoniam id quod sequitur ad aliud semper et non convertitur, difficile est invenire separationem illius a ratione generis, ita quod ostendatur non esse genus : cum genus sit commune consequens a quo non convertitur consequentia, maxime si hoc praedicatum illud subjectum et accidens omne sequitur universaliter et semper et sine conversione, in quod nequaquam antecedit ad ipsum, et ita quod non sequitur ipsum omni esse, ut omnis homo est animal, sed non omne animal est homo : sicut sequitur tranquillitatem quies, et numerum sequitur divisibile esse. Est enim omnis tranquillitas quies, sed non omnis quies tranquillitas, et omnis numerus divisibilis, et non omne divisibile est numerus, nec omnis quies tranquillitas : quia tranquillitas est quies in mari tantum : et ideo quod sic est semper consequens illius, contingit opposito uti ut genere tali praedicato, quod semper et universaliter est consequens tale subjectum, cum illud praedicatum in tali consequentia non convertatur ad alterum quod est subjectum vel species. Probabile est enim quod sit genus, sed non est necessarium, cum tale praedicatum possit esse accidens : est enim omnis nix alba, sed non omne album est nix, cum tamen album non sit genus nivis : et similiter est de albo et cygno et de multis aliis. Unde ista consideratione caute est utendum, sive cum cautela, ita ut nos disputantes utamur ea pro nobis : alio autem praecedente eamdem, sive proponente eam contra nos quando sustinemus disputationem, non oportet ut illi sic obediamus, quod suscipiamus in omnibus et universaliter esse veram : babet enim instantiam, ut diximus.

Et instantia hujus considerationis est : quoniam id quod fit, generaliter ad minus in permanentibus, sequitur non esse: quia quod fit, sic non est : et non convertitur : quia quid quid non est, quod omne fiat. Sed tamen non ens non est genus propter hoc ejus quod fit, ita quod fit genus ejus simpliciter. Cujus ratio est, quia non entis nullae sunt species vel differentiae : genus autem et species et differentias oportet habere : sed tamen in problematibus hoc aliquando pro genere potest accipi, sicut dictum est : unde etiam in ante habitis saepe instantias dabamus, quibus pro nobi uti possumus. Sed quando sumus sustinentes di-

sputationem talem, contra nos non recipiamus.

Id autem quod dicitur, quod non entis non sunt species, intelligitur simpliciter de eo quod est simpliciter non ens, et non de non ente quod non est simpliciter non ens, sed ens in potentia, quod secundum quid est ens : tale autem videtur posse habere differentias et species. Sed dicendum quod tale non ens non est ens actu : hoc autem non habet species nec differentias, quia species non sunt nisi quae sunt actu, et differentiae nisi quae sunt actus.

Plurimae autem considerationes inductarum, sive sint destructiva?, sive constructivae generis, in hac generali consideratione fundantur, quod inspicienda sunt ea quae diffiniunt genus et consequentia ad illa : quia si illa omnia alicui praedicato conveniunt, illud procul dubio est genus : et si aliquod illorum dissonat, tunc sequitur illud non inesse ut genus.

Epilogatur ergo dicendo in problematum disputatione et determinatione, ubi quaeritur utrum aliquid insit ut genus, transeundum est (quemadmodum dictum est), et quoad praedicata, et quod inest ut accidens non comparatum vel comparatum, quod inest ut genus vel generale, quod est differentia, jam quantum ad praesentem spectat intentionem, sufficienter dictum est. Et etiam dictum est de praedicato quod sequitur ut genus, quamvis non sit genus secundum veritatem. Propter quod etiam in libro Divisionum dicitur, quod vere quidam Peripateticorum tale praedicatum putabant inesse ut genus, et ipso pro genere utebantur : cum tamen non sit genus secundum veritatem, etc.