96

ἀπόδειξιν ἀλλά συλλογιστικήν ἀπόδειξιν, ἀνά χεῖρας λάβε τήν ∆ογματικήν πανοπλίαν˙ ἐκεῖ γάρ ὄψει ταύτην ἐπιγεγραμμένην πολλαχοῦ καί τόν λόγον ὑπαναγνούς ὅς ἐνέχει τουτί τοὐπίγραμμα συλλογισμόν εὑρήσεις ἁπανταχοῦ ἐκεῖ καί συλλογιστικήν ἀποδειξιν ὅτι εἷς ἐστι Θεός ἀκούσῃ καί παύσῃ καταιτιώμενος ἡμᾶς εἰπόντας, εἰ μή ἄρα σύν αὐτοῖς, καίτοι τό «εἷς ἐστι Θεός» παντός (σελ. 482) μᾶλλον θεοπαράδοτός ἐστιν ἀπόφανσις, «Κύριος γάρ», ὁ Θεός σου, Κύριος εἷς ἐστιν»˙ εἰ γοῦν βουλομένοις ἦν αὐτοῖς τάς ἀποφάνσεις ἁπλῶς λέγειν ἀποδείξεις, τούτῳ ἄν τήν ἀπόδειξιν ἐπέγραφον, οὐ τοῖς ἐξ ὧν αὐτό συλλογιστικῶς συνήγαγον.

Ἐκεῖ τοίνυν μηδέ γάρ ἐπιτίθεσθαί σοι προθυμούμενος, καίτοι πολλαῖς ἀνάγκαις ἐκκαλεσαμένῳ νῦν εἰς τοῦτο πρός τό παιδαγωγεῖον τῶν πατέρων ἀναβιβάσαι σε διενοήθην˙ ἐκεῖ τοιγαροῦν εἴσῃ καί πῶς καί τίνα τά περί Θεόν καί τίνι τρόπῳ μή πάντα λέγειν θείας οὐσίας βιασθήσῃ, ὅ νῦν ἔπαθες, συβεβηκός ἐπί Θεοῦ ἐκφεύγειν λέγειν προαιρούμενος καί τήν τῆς ἀποφυγῆς ὁδόν μή ἐπιστάμενος˙ ἐκεῖ καί πίστιν εὑρήσεις διαφέρουσαν ἐπιστήμης καί γνῶσιν πίστεως ἕτερον τρόπον˙ ἐκεῖ καί γνωστόν γνώσῃ Θεοῦ ἥκιστ᾿ ἐπί πίστεως ἐκλαμβανόμενον, ὡς καί Παῦλος ὁ μέγας καί τοῖς ἐκτός πίστεως πεφανερῶσθαι λέγει «τό γνωστόν τοῦ Θεοῦ», ὅ λεγόντων ἡμῶν, σύ τό πιστεύειν λέγειν ᾠήθης ἐπίστασθαι. Ταῖς οὖν ἐκεῖ συνειλεγμέναις τῶν προτέρων φωναῖς οὐκ ἀνήσω καί φρονῶν καί λέγων συνῳδά˙ λέγουσι δ᾿ αὗται λίαν ἐνεργῶς ἐν τοῖς ἐπιγράμμασιν, ὡς ἔφημεν, εἰ μή ἄρα μετά προσδιορισμοῦ τινος οὐ τήν ἀπόφανσιν ὡς αὐτόπιστον ἀπόδειξιν, ἀλλά τόν συλλελογισμένως προαγόμενον λόγον, ὡς ἔχοντός τι τοῦ συλλογισμοῦ καί πρός τήν ἀπόδειξιν οἰκειότερον˙ εἰ γάρ μή τοῦτ᾿ ἦν, καί πᾶσαν ἀπόφανσιν ἀπόδειξιν ἄν ἐπέγραφον˙ ἀμεταπείστως γάρ καί πρός αὐτάς ἔχομεν οἱ τοῖς πατράσιν ἑπόμενοι.

Τό γοῦν θεῖον, ὦ θαυμάσιε, κρεῖττον παντός ὑπάρχον νοῦ καί λόγου, καί ὑπέρ τήν διαλεκτικήν ἐστιν, ὑπεροχικῶς γάρ ἐξῄρηται φαντασίας τε καί δόξης, κάι ὑπέρ τήν ἀποδεικτικήν˙ ἐπαφή γάρ αὐτοῦ οὐκ ἔστιν οὔτε ἐπιστήμη, καί ὅλως ὑπέρ τήν συλλογιστικήν πᾶσαν ἔφοδόν ἐστιν˙ ἀλλά συλλογίζεσθαι περί τῶν θείων ἔργῳ ὑπό τῶν πατέρων (σελ. 484) ἐδιδάχθημεν. Πῶς οὖν τούτους τούς συλλογισμούς προσαγορεύσωμεν; Ὡς οἱ διδάξαντες πάντως, εἰ μή ἐν πειθοῖς ἀνθρωπίνης σοφίας λόγοις˙ ἀλλά θειωδῶς τά θεῖα μέτιμεν ἐκ τῆς πνευματοκινήτου τῶν θεολόγων δυνάμεως˙ ἀποδεικτικούς δ᾿ ὠνόμασαν ἐκεῖνοι, καθάπερ ἀνωτέρω δέδεικται. Τί τοιγαροῦν ἔκτοπον ἐργάζομαι, φίλος, εἰ τά φίλα τοῖς πατράσι προαιρούμενος πράττειν τόν βοηθοῦντα πανταχόθεν ὡς ἐνόν ἐρανίζομαι λόγον, οὐκ ἀγνοῶν ὡς Ἀριστοτέλει καί τῷ τοῦ Ἀρίστωνος οὐ συνδοκεῖ, ἀλλά προτιθείς τά τοῖς πατράσι δόξαντα τῆς ἐκείνων λογολεσχίας καί εἰδώς ὡς ἡ ἐν ἐκείνοις γνῶσις περί τῶν θείων οὐκ ἀσφαλής, εἰ καί σοί κακῶς εὖ ἴσθι μή τοῦτο συνδοκεῖ, καίτοι μεθ᾿ ἡμῶν τεταγμένῳ καί τῆς αὐτῆς ἀντεχομένῳ πίστεως;

Ἐν γάρ τοῖς πρός ἡμᾶς σου τουτοισί λόγοις ταῦτά σοι περί αὐτῶν διεξελθεῖν ἐπῆλθε˙ θαυμάσας γάρ αὐτούς ὡς «ἀπαγορεύσαντας τήν ἀπόδειξιν ἐπί τῶν θείων» καί ὡς «τήν θείαν ὑπεροχήν κατανενοηκότας» καί ὑπεραναβιβάσας αὐτγούς «τῆς μεριστῆς καί μεταβατικῆς πάσης ἐπιστήμης καί παντός τοῦ λογιζομένου τῆς ψυχῆς» καί τῶν κατ᾿ ἐκεῖνο συνεστώτων, ταὐτόν δ᾿ εἰπεῖν παντοίου λόγων εἴδους καί φιλοσοφίας πάσης, καί ὑψοῦ που θέμενος αὐτούς ἐν τοῖς ὑπέρ πᾶσαν αἴσθησιν καί νοῦν καί λόγον, ἐφεξῆς συνείρεις τούς ἐκείνων λόγους ἔχοντας οὕτως˙ «ἐπί δέ τῶν ὑπέρ ἡμᾶς θέαν δεῖν ἄνωθεν παραγενέσθαι καί φῶς ἀναλάμψαι νοερόν, δι᾿ οὗ ἔστι τοῖς θείοις συζυγεῖν, καί κρεῖττον ἤ κατά ἀπόδειξιν τάς συνεπτυγμένας καί ἁπλᾶς