Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo sic : " In Domino confido : " non diffido de eo, sicut vos haeretici creditis : nec mirum, concurrunt enim omnia propter quae confidendum. Misericors enim est, Psal. CX, 4 : Misericors et miserator Dominus. Potens est, Psal. cxiii, 3 : Omnia quaecumque voluit Dominus fecit. Ad Rom. VIII, 31 : Si Deus pro nobis, quis contra nos ? Verax est, Psal. CXLIV, 13 : Fidelis Dominus in omnibus verbis suis. Deuter. XXXII, 4 : Deus fidelis, et absque ulla iniquitate. Consolator in tribulatione, II ad Corinth. I, 4 : Qui consolatur nos in omni tribulatione nostra. Et tandem liberator, Psal. XXXIII, 20 : Multae tribulationes justorum: et de omnibus his liberabit eos Dominus. Propter hoc " confido. " Scio enim quod scriptum est Jerem. XVII, 7 : Benedictus vir, qui confidit in Domino : et erit Dominus fiducia ejus. Unde non poteritis hinc pervertere. Sap. III, 9 : Qui confidunt in Domino, intelligent veritatem. Dan. III, 40 : Non est confusio confidentibus in te." Quomodo. " Quasi diceret : Sic confido," quomodo ergo dicitis animae meae,) id est, mihi animam meam intendentes decipere : " Transmigra " de fide et unitate Ecclesiae in qua tu es, " in montem, " id est, in Christum, qui apud nos, velut m vitae altitudinem et scientiae, quae apud nos est. " Sicut passer. " Quasi diceret: Quod faciendo ero sicut passer, levis et instabilis. Haeretici enim suadent simplicibus transire ad suam sectam, quam dicunt montem. Et mons est ille de quo Isa. XIII, 2 : Super montem caliginosum levate signum. Jerem. XIII, 16 : Antequam offendant pedes vestri ad montes caliginosos. Qui sic transmigrat, levis est sicut avis. Osee, XI, 11 : Ephraim... avolabit quasi avis : dimittit enim nidum suum, Ecclesiae scilicet unitatem in qua fovetur et nutritur. Isa. XVI, 2 : Et erit sicut avis fugiens, et pulli de nido avolantes. Vel potest intelligi, ut sit verbum haereticorum adulantium illi quem volunt decipere. Quasi dicerent: Tu qui es pas-

ser, transmigra pennatus virtutibus et praeceptis divinis. Ad Roman. XVI, 18 : Per dulces sermones, et benedictiones, seducunt corda innocentium. Passerem autem dicunt justum, et bene dicunt, quamvis mala intentione. Passer laborem paenitentiae notat: dicitur enim a patiendo. Levit. XIV, 6 : Tinget in sanguine passeris immolati infirmum leprosum. Item, in quo notatur humilitas. Matth. X, 29 : Nonne duo passeres asse veneunt : et unus ex illis non cadet super terram sine Patre vestro ? Item, pullificat, in quo notatur faecunditas, Psal. LXXXIII, 4: Passer invenit sibi domum, et turtur nidum sibi, ubi ponat pullos suos. Item, solitarius est, in quo notatur quies mentis. Psal. CI, 8 : Sicut passer solitarius in tecto.

" Quoniam ecce peccatores. " Hic secundum est, in quo posita increpatione haereticorum, ostenditur quod vere increpandi. Et est in hoc etiam fidelium instructio, et dicuntur duo. Primo, bonorum subversio quantum possunt. Secundo, probatio quod ita est, ibi, " Quoniam quae tu perfecisti. "

In prima tria. Primo, conversio Scripturarum ad sensum suum. Secundo,deliberatio perversa, ibi, " Paraverunt. " Et tertio, finis et intentio, ibi, " Ut sagittent. "

Ait ergo : Sic increpo haereticos, et digni sunt. " Quoniam ecce, " in aperto est, " peccatores, " haeretici, qui peccatores dicuntur antonomastice, " intenderunt arcum, " id est, sacram Scripturam exposuerunt. Sic quod contra se, quod est intendere.Hic est arcus de quo supra, Psal.VII,13: Arcum suum tetendit, et paravit illum. Sed illi contra se, quia cum Scripturas perverse exponunt, seipsos primo interficiunt. Osee, VII, 16 : Facti sunt quasi arcus dolosus, qui percutit ipsum qui ex ipso jacit. i a Paraverunt sagittas suas, " id est, paraverunt et congregaverunt mortiferas sententias, " in pharetra, " in ipso corde et intelligentia sua, vel magis in lingua. Unde promptius eas extrahere potuerunt. Jerem. IX, 8 : Sagitta vulnerans lingua eorum, dolium locuta est. Jerem. V, 10 : Pharetra ejus quasi sepulcrum patens.

" Ut sagittent. " Ecce finis, " rectos corde, " amatores Dei. Cant. 1, 3 : Recti diligunt te. " In obscuro, " in dubiis scilicet et obscuris sententiis. Proverb. VII, 9 et 10 : In obscuro, advesperascente die, tunc occurrit mulier juveni ut decipiat. Mulier illa haeresis fallax et blanda. Vel " in obscura luna " secundum aliam litteram, id est, obscurata militante Ecclesia. Cant. VI, 9 : Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens, pulchra ut luna ? Habac. III, 11: Sol, Christus,et luna, Ecclesia, steterunt in habitaculo suo. Haec obscuratur quando terrena cupiditas, scilicet terrenorum, interponit se inter ipsam, et ipsum solem verum. Isa. LIX,2 : Iniquitates vestrae diviserunt inter vos et Deum vestrum. Et nota, quod est sagitta bona, infirmitas a Deo immissa de arcu justitiae. Job, VI, 4: Sagittae Domini in me sunt, quarum indignatio ebibit spiritum meum. Melior, divinae Scripturae sententia a Deo de arcu sacrae Scripturae immissa. Supra in Psal. VII, 14 : Sagittas suas ardentibus effecit. Sed optima, consolatio divina immissa de arcu misericordiae. Psal. CXIX, 4 : Sagittae potentis acutae, cum carbonibius desolatoriis. Sagitta autem mala perversa sententia emissa de arcu haereticae fraudulentiae, de qua hic.

" Quoniam quae perfecisti destruxerunt. " Hic secundum, manifestatio quod vere pervertunt, et est quasi expositio praecedentis. Quasi sic diceret : Dixi, quod intenderunt arcum ut rectos sagittent. Et vere : quoniam o tu Domine, ipsi " destruxerunt, " perverse exponendo, " quae tu perfecisti, " Scripturas scilicet, quas perfecte tradi fecisti. Fuerunt enim Scripturae quasi initiatae in Moyse, profecerunt in Prophetis, consummatae vero sunt et perfectae in Christo et Apostolis. Matth. V, 17 : Nan veni solveregem,... sed adimplere.lsa.X,23 : Consummationem et abbreviationem Dominus Deus exercituum faciet in medio omnis terrae. Vel, " quae perfecisti," opere adimplendo, Act. I, 1 : Caepit Jesus facere, et d ocercMatth. VII, 28: Etfactum est: cum consummasset Jesusverba haec. Vel " perfecisti",idest, ad perficiendum hominem edidisti. II ad Timoth.III, 16 et 17 : Omnis Scriptura divinitus inspirata utilis est ad docendum, ad arguendum, ad corripiendum,ad erudiendum injustitia: utperfectus sit homo Dei, ad omne opus bonum instructus. Judith, VII, 6 : Holophernes... incidi praecepit aquaeductum qui Bethuliam influebat. Vel, " quae per fecisti destruxerunt, " homines scilicet, quasi perfectos invita destruxerunt ex perversa doctrina. Eccli. XXVIII, 16 : Lingua tertia multos commovit,scilicet lingua haeretica, et dispersit illos de gente in gentem.

" Justus autem quid fecit ? " Hic est secunda pars totius Psalmi, in quo agitur de liberatione fidelium ab impugnatione haereticorum, et dicuntur duo. Primo, interrogatio quid facturus sit Christus contra tales : secundo, solvit quod quaesivit, ibi, " Dominus in templo. "