Lectio 3

Ecce ego. In parte ista ponit crudelitatem eorum, et addit poenam temporalem. Et primo primum facit; secundo poenam addit.

Et primo ponit beneficium; secundo culpam; tertio magnitudinem poenae.

Unde dicit ecce ego mitto ad vos prophetas, et sapientes et Scribas etc..

Et potest referri ad illud quod immediate sequitur, vel ad illud totum quod sequitur. Si ad totum, sic planiorem habet sensum. Ita dico quod estis impleturi, et quod estis serpentes etc.. Unde mitto ad vos prophetas, et sapientes, et Scribas, et ex illis occidetis, quia tales estis qui occidere consuevistis.

Vel aliter, ita quod ad totum referatur.

Dominus vult quod iudicium non solum sit iustum, sed quod appareat iustum, ut exempla alii accipiant. Unde si aliquis habeat bonum propositum, dominus remunerat eum de bono proposito, et inde dat voluntatem exercendi opus bonum; sic e contrario cum aliquis habeat propositum malum, et sit plenus mala voluntate, secundum quod dicitur Osee II, 6: sepiam viam spinis, excitat iram dei, et ex ira dei est ut manifestetur malitia sua. Ideo mitto ad vos prophetas, et sapientes, et Scribas; et vos occidetis. Et dicit ecce, quia in promptu est, quia misit apostolos; unde Act. I, 8: et eritis mihi testes in ierusalem, et in omni Iudaea et Samaria, et usque ad ultimum terrae.

Sed notate quod in hoc quod dicit mitto ad vos prophetas, et sapientes, et Scribas, diversa dona spiritus sancti significat.

Alii datur donum sapientiae, alii genera linguarum etc.. I Cor. XII, 10. Omnia ista dona habuerunt apostoli. Habuerunt donum prophetiae in dicendo futura; ioel II, V. 28: effundam de spiritu meo super omnes gentes, et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae. Item sapientiae, quia omnia cognoscebant; Lc. XXI, 15: dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere omnes adversarii vestri. Item fuerunt Scribae, quia intellectum Scripturae habuerunt; Lc. Ult., 45: aperuit eis sensum ut intelligerent Scripturas.

Et quare hoc praedicit? ut discipuli cogitantes quod audierunt, facilius sustineant.

Item ad convincendam malitiam eorum, quia sicut patres eorum prophetas occiderunt, sic isti apostolos; unde ex illis occidetis, ut habetur Act. XII, 2, quia Herodes occidit Iacobum fratrem ioannis gladio, videns quia placeret Iudaeis. Alii fuerunt crucifixi; unde et crucifigetis. Haec enim erat mors vilissima, ideo hac morte occiderunt christum, secundum illud Sap. II, 20: morte turpissima condemnemus eum. Et flagellabitis.

Act. V, 40 dicitur quod caesis denuntiaverunt ne omnino loquerentur in nomine iesu. Et persequemini. Istud manifestum est quomodo Paulum persecuti sunt. Et supra c. X, 23: si persecuti fuerint vos in una civitate, fugite in aliam.

Ulterius ponitur poena, quae, quia videbatur gravis, ideo confirmat: amen dico vobis, venient haec omnia super generationem istam.

Dicit ut veniat super vos omnis sanguis iustus, a sanguine Abel iusti usque ad sanguinem zachariae filium barachiae. Quis sit iste Abel notum est, quia iste occisus est a cain fratre suo. Sed iste zacharias, quis fuerit, non habetur. Legitur quod tres fuerint zachariae. Quidam filius barachiae, qui fuit undecimus inter prophetas. Sed de isto non potest intelligi, quia non erat adhuc altare.

Alius pater ioannis, et cuius fuerit filius non invenitur; sed dicit chrysostomus quod fuit occisus propter christum, quia in templo erat locus virginum, et cum sederet virgo maria in loco virginum, expellere voluerunt eam Iudaei a loco; quod prohibuit zacharias eam defendens, et propter hoc occisus fuit. Alius dicitur filius ioiadae, quem occidit ioas in atrio templi, ideo inter templum et altare; unde concordat locus, sed nomen dissonat.

Sed tamen dicit Hieronymus quod interpretatur benedictus domini, et designatur sanctitas patris eius ioiadae sacerdotis. Et dicit quod ipse vidit evangelium Nazarenorum, et ibi continebatur, filius ioiadae.

Sed quare sub isto zacharia incipit, potest esse quaestio litteralis. Ratio autem videtur esse, quia etsi praecedentia magis frequentia, ista tamen inveniebantur in Scriptura. Vel aliter, quod Abel pastor, ioiades sacerdos; ideo per istos duos significantur laici et clerici. Unde omnis poena pro occisione hominum veniet super vos. Vel aliter, quia quidam activi, quidam contemplativi; unde utrique signantur per istos.

Sed amen dico vobis, quod omnia venient super generationem istam. Sed quomodo potest esse quod omnia veniant super generationem istam? punitur ne unus pro alio? Ez. XVIII, 20: filius non portabit iniquitatem patris. Quomodo ergo super generationem istam? Hieronymus solvit, quod consuetum est in Scriptura quod tota generatio bonorum pro una generatione sumitur, de qua in Ps. Cxi, V. 2: generatio rectorum benedicetur. De generatione malorum supra XII, 39: generatio mala signum quaerit. Chrysostomus dicit sic: aliqui peccant, sed deus non statim vindicat; unde in Ps. VII, 12: numquid irascitur per singulos dies? aliqui vero numquam cum peccant corriguntur, sed in peius mutantur; II ad Tim. III, 13: mali autem homines et seductores in peius proficient; et tunc expectat dominus donec compleatur malitia eorum.

Unde isti, in quibus complebitur malitia, portant pondus totius quantum ad temporalem poenam, tamen quantum ad aeternam quilibet suam. Unde tanta erit quod videbitur quod pro omnibus patiantur; unde Ex. XXXII, 34, dicitur quod istud peccatum servetur usque in diem ultionis. Sicut fuit plenitudo bonorum his qui credunt in christum, sic plenitudo malorum his qui occiderunt christum; ideo dicit venient omnia super generationem istam.

Sed quae est ista poena? destructio civitatis ierusalem. Et quoniam intendit loqui de excidio civitatis, ideo convertit se ad civitatem, dicens ierusalem, ierusalem. Et primo ponit delictum; secundo commemorat beneficia; tertio praenuntiat poenam.

Secunda ibi quoties volui congregare filios tuos... Et noluisti? tertia ibi ecce relinquetur vobis domus vestra deserta.

Dicit ergo ierusalem, ierusalem; et designat ista geminatio affectum miserantis; unde dicitur Lc. XIX, 41, quod videns civitatem flevit super eam. Quae occidis prophetas; Act. VII, 52: quem prophetarum non sunt persecuti patres vestri? et dicit, quae occidis, non quae occidisti, ideo adhuc in malitia perseverabant. Haec est illa ierusalem, de qua habetur Ez. V, 6: ista est ierusalem, in medio gentium posui eam, et in circuitu eius terras, et contempsit iudicia mea.

Possent se excusare: non habuimus qui diceret nobis; ideo dicit et lapidas eos qui ad te missi sunt; unde misi prophetas et multa auxilia, et non cognovistis.

Quoties volui congregare filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti? designatur in hoc perpetuitas divinitatis eius, secundum quod ipse dicit, Io. VIII, 58: antequam Abraham fieret, ego sum. Unde ipse christus misit prophetas, patriarchas et Angelos. Quandocumque misit, voluit congregare etc.. Illi congregantur qui ad dominum convertuntur, quia in eo uniuntur peccatores; disperguntur qui ab unitate separantur. Unde volui congregare quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas. Dicitur quod non est animal aliquod ita compatiens pullis sicut gallina.

Gallina defendit a milvo, et vitam exponit pro eis, et congregat sub alas. Sic christus compatitur nobis, vere languores nostros ipse tulit, Is. LIII, 4. Item milvo, idest diabolo, se exposuit; Deut. XXXI, 27: adhuc vivente me et ingrediente vobiscum, semper contentiose egistis contra dominum.

Sed contra. Dominus voluit, et isti noluerunt: ergo praevaluit mala voluntas eorum voluntati dei.

Unde dicendum: quoties volui, feci, sed te invito, feci cum feci; unde tua voluntas impedivit quod non facerem. Vel quod misit prophetas signum fuit quod voluit congregare et noluisti.

Tunc sequitur poena ecce relinquetur vobis domus vestra deserta. Totus populus honorabatur propter ierusalem, et ierusalem propter templum; ideo dicitur relinquetur domus, idest templum, vel habitatio; Ps. Lxviii, 26: fiat habitatio eorum deserta.

Vel dicitur domus deserta quando caret proprio habitatore; Ps. X, 5: dominus in templo sancto suo. Unde dicitur relinquere per habitationem; ideo non videbitis me amodo etc., quia fui vobiscum per potentiam divinitatis, et post fui corporaliter, sed recedam a vobis. Sed iam relinquetur domus vestra deserta et non me videbitis amodo, nec corporaliter, scilicet post passionem, nec spiritualiter.

Sed numquid est hoc verum quod nulli Iudaeorum viderunt eum, cum tamen multi conversi fuerint ad eum? ideo dicit donec dicatis: benedictus qui venit in nomine domini, quia quando confitebimini, tunc videbitis per fidem. Vel aliter, designat occulte secundum adventum: videbant ipsum corpore, sed istam visionem non habebant usque ad secundum adventum, in quo poteritis dicere, et recognoscetis quod ego sum benedictus qui venit in nomine domini.