ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΛΟΓΟΙ ΑΠΟ∆ΕΙΚΤΙΚΟΙ ∆ΥΟ ΠΕΡΙ ΕΚΠΟΡΕΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
διάνοιαν, καί ἐκ ἄλλου του ἐκπορεύεσθαι τό Πνεῦμα διά τήν σήν περί τοῦ μόνου ἄγνοιαν
τόν λόγον προήγαγεν. Ὅ δέ φησιν ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Πρός αὐτόν Εὐνόμιον, ὡς «ἔστι τάξεως εἶδος οὐ κατά
λέγεται καί οὐκ ἐξ ἐκείνου, ἀλλά σύν ἐκείνῳ, γεννηθέντι ἐκ τοῦ Πατρός, καί τό Πνεῦμα ἐκπορεύεται.
κατά μέρος ἐλλάμποντας Ἀλλ᾿ ὑπέρ οὗ νῦν ὁ λόγος, ἴδωμεν τήν ἐπαγγελίαν˙ τό δ᾿ «οὐ μετά πολλάς ταύτας
αὐτοῦ. Μετ᾿ αὐτόν τό ἅγιον πεφανέρωται Πνεῦμα, τό αὐτά τῆς αὐτῆς φύσεως αὐχήματα καί
Πνεῦμα τό ἅγιον. Οἱ δέ συνείροντες ἤ προφασιζόμενοι τό πρῶτον ἀνασκευάζουσιν ἑκάτερον,
Ἐπιγραφή ἕκτη. Ἐπειδή εἰσί τινες λέγοντες διαφέρειν ἀλλήλων τό 'πρόεισι' καί τό 'προχεῖται' καί τό
Ἀντεπιγραφή ὀγδόη Αἱ συνειλεγμέναι παροῦσαι γραφικαί χρήσεις καί διά παραδειγμάτων τό πρός τόν
ΕΠΙΣΤΟΛΗ Α' ΠΡΟΣ ΑΚΙΝ∆ΥΝΟΝ (σελ.398)
φρονοῦντες Ταῦτα μέν δή ταύτῃ. Συλλογίζεσθαι δέ ἐπί τοῖς τοιούτοις ἔργῳ ὑπό τῶν πατέρων
πάντων ὑπεξῃρῆσθαι τά θεῖα καί ἀποδείξεως τελέως ὑπεξῃρῆσθαι λέγομεν, μᾶλλον μέν οὖν λέγομεν μέν, ἀλλ᾿ οὐ ταύτης ἥν σύ, καίτοι θέλων ἐς τά μάλιστα ἀποσεμνύνειν, ὅμως ἐπί τοσοῦτο λέγεις εὐπερίτρεπτον ὡς ὑφ᾿ ἑνός καί τοῦ τυχόντος ἀντιλεγομένην ἀνίστασθαι καί μηκέτ᾿ ἀπόδειξιν εἶναι δύνασθαι.
Ὁ γάρ ἀποδεικτικός, καθάπερ αὐτός φῄς, συλλογισμός «πᾶσιν ἁπλῶς δοκεῖ εἶναι ἀληθής καί ἀμφισβήτησις περί αὐτοῦ οὐδεμία συνίσταται». Καί οὐδ᾿ ἐκεῖνο ἐνεθυμήθης, ὡς, εἰ μηδέν ἄλλο, διά γοῦν τάς πυρωνείους ἐποχάς, ἀπόδειξις λοιπόν τοιαύτη παντάπασιν οὐκ ἔσται, καί δι᾿ ὧν καταδησάμενος τήν λογιστικήν ἁρμονικήν καί ἀστρῴαν ἐπιστήμην φέρεις, αἱ γεωμετρικαί ἀνάγκαι δηλαδή τῶν ἀραχνίων νημάτων ἀδρανέστεραι γενήσονται καί διαπεσοῦνταί σου λυθεῖσαι τῆς σῆς ἀποδεικτικωτάτης διανοίας˙ πῶς γάρ ἄν καί φύσει γνωρίμους σχοίης τάς προτάσεις, ἐπεί καί Σέξτῳ καί Πύρωναι καί τοῖς κατ᾿ ἐκείνους οὐκ ἔνι συνδοκεῖν;
Οὐ ταύτης οὖν ὑπερτέρα τά θεῖα, (οὐδέ γάρ τόν ἥλιον ἐρεῖ τις φανότερον πυγολαμπίδος), ἀλλά καί τῆς πατροπαραδότου, καί οὐδέ τοῦτ᾿ ἀπό τῆς ἐκείνων γνώμης, (σελ. 512) προσάγομεν δ᾿ ὅμως χρείας καλούσης τήν δυνατήν, καί ταύτης ἀρχήν ἔχοντες τήν πνευματοκίνητον δύναμιν, καθ᾿ ἥν ὑπέρ νοῦν τοῖς ὑπέρ νοῦν ὡμιληκότες οἱ θεόσοφοι θεολόγοι θεοχαρίστως τε ἐδιδάχθησαν καί θεομιμήτως ἡμᾶς ἐδίδαξαν. Ὡς γάρ, εἰ καί πάντων ὑπεξῄρηται τά θεῖα καί λόγου παντός, ὕμνου τε καί δόξης ἡστινοσοῦν, ἀλλά καί λόγον λαλοῦμεν περί Θεοῦ καί ὑμνοῦμεν καί δοξάζομεν κατά τό ἐγχωροῦν αὐτόν ἔργοις τε καί λόγοις καί πάθεσι, καί δόξαν Θεοῦ καλοῦμεν, καί ὕμνον Θεοῦ τήν παρ᾿ ἡμῶν αὐτῶν δοξολογίαν ἀναφερομένην λέγομεν, οὕτω καί συλλογιζόμεθα καί ἀποδείκνυμεν καί τόν ἐπί τά θεῖα συλλογισμόν ἀπόδειξιν καλοῦμεν, κἄν εἰς ὦτα ἀκουόντων λέγωμεν κἄν μή, ἐπεί μηδέ πᾶσα διάλεξις καί διαλεκτική˙ κἀκ τοῦ σεμνοτέρου δεῖν οἰόμεθα καλεῖν αὐτόν, οὐ τούς οἰκείους λόγους, ὡς ἄν τις οἰηθείη, σεμνύνοντες, ἀλλ᾿ ὅτι περί Θεοῦ σεμνοτέρως προσαγορεύοντες καί ταῖς τῶν πατέρων συνῳδά φωναῖς καί κατ᾿ οὐδέν ἀπό τρόπου τῶν θεοπαραδότων λογίων.
Εἷεν˙ ἐκεῖνό γε μήν ἀρτίως καταξίωσον ἐπί νοῦν λαβεῖν ὡς ἀπό τῶν αὐτῶν καί κατά σέ διελεξάμην πρός σέ, κἄν τι μή λίαν εὔφημον ἀγαπᾶν ὡς σόν˙ «ἑόν γάρ» φασι «κακόν, ἀγαπητόν». Μή δή πρός ἡμᾶς ἀπαχθῶς σχοίης, μηδ᾿ ἀνῇς φιλῶν ἤ πρότερον, καθάπερ δή καί ἡμεῖς˙ οὕτω γάρ, εἰ καί τά τῶν λόγων ἡμῖν οὕτω συμβάν ἀντιτέτακται, ἀλλ᾿ ἐν τῷ φιλοῦντι τῆς ψυχῆς ἀδιαλώβητον ἕξομεν τό τῆς εἰρήνης καλόν˙ εἴη σοφώτατε ἀνδρῶν, οὐκ ὀκνήσαιμι δ᾿ ἄν εἰπεῖν καί φιλούντων τε καί φιλουμένων ἄριστε, καί ἰδεῖν ἠμᾶς ἀλλήλους καί περιχυθῆναι ἀλλήλοις καί δι᾿ ἀλλήλων ἀσπασμόν ἡμῖν γενέσθαι τόν αὐτόν ἐν ἁγίῳ φιλήματι.
Β' ΠΡΟΣ ΒΑΡΛΑΑΜ (Σελ. 514)
ΟΤΙ ΕΣΤΙΝ ΕΦ' ΩΝ ΑΠΟ∆ΕΙΞΙΣ ΤΩΝ ΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΟΤΙ ΚΥΡΙΩΣ ΑΠΟ∆ΕΙΞΙΣ ΑΥΤΗ Τά μέν τῆς δυαρχίας ἐκ μέσου γέγονεν˙ ἐξεκόπη γάρ τῶν λόγων τοῦ φιλοσόφου καί
καρπόν ἤνεγκεν ὁ ἡμέτερος λόγος τῷ τῆς μοναρχίας εὐσεβεῖ κηρύγματι συνιστάμενος˙ τό δέ κατ᾿ Ἀριστοτέλην ὑπέρ ἀπόδειξιν ἐπί τῶν θείων οὐκ ἐθέλει πω γενέσθω τῷ λόγῳ καταπειθές. Ὑπόθεσις οὐκοῦν ἡμῖν αὖθις λόγου τοῦτο γενέσθαι τόν φιλόσοφον. Πρῶτον μέν οὖν τοῦτο δεικτέον ὡς μάτην ἔγκειται τοῖς Πρός Λατίνους αὐτῷ λόγοις ὡς