CAPUT I.

Maria terra.

Terra, solum, tellus, humus, arida, limus, et argil, id est, argilla, Area, campus, ager, mons, collis, concava vallis, id est, vallis, et convallis, Desertum, solitudo, petra, pascua, pratum.

Terra. Haec est terra de qua formatus est homo , scilicet novus Adam de limo terrae, id est, argilla, quae est tenax, tractabilis et firma, super quam secure fundantur opera lapidea. Similiter Maria tenax et firma fuit in proposito conservandae virginitatis, et per obedientiam tractabilis. Unde dixit: Ecce ancilla Domini . Quasi diceret : Quidquid ei placuerit, faciat de ancilla sua. Ecce tractabilitas. Quae precibus suis et meritis sustinet et supportat aedificium Ecclesiae militantis. Tractabilis etiam ad vota nostra implenda si digne fuerit exorata.

Item, Haec est terra, de qua dictum est, Genes.II, 5 et 6, quod homo non erat qui operaretur terram. Nullus enim homo operatus est in ea terra virgine, de qua formatus est Christus, qui factus est ex semine David secundum carnem, , id est, tamquam de limo terrae secundum hominem. Sed fons ascendebat e terra, irrigans universam superficiem terrae. Superficies terrae, id est, dignitas terrae Virgo Maria picturata omnium florum speciositate, id est, virtutum. Quam irritavit Spiritus sanctus, qui est fons aquae vivae, ut quasi de limo tali fieret homo ille qui constitutus est in paradiso, ut operaretur ibi et custodiret illum, id est, in voluntate Patris, ut eam adimpleret. In paradiso etiam, id est, utero beatae Mariae Virginis positus est Christus in incarnatione, quando mulier circumdedit virum , ut operaretur in ea

foecunditatem, et custodiret illaesam virginitatem.

Et nota, quod beata Virgo ante Filii conceptionem erat quasi terra sicca ab omni humore nocivo. Accessit gratia Spiritus sancti tamquam fons irrigans, et ex tali conjunctione factus est linius, de quo formatus est Christus.

Item, Haec est terra Hevilath , quod interpretatur dolens, vel parturiens, quae duo bene conveniunt beatae Virgini, habito respectu ad Filii passionem, quando doluit super partu suo. In hac terra nascitur aurum optimum , id est, caro Christi, ut fiat comparatio. Bona enim fuit,caro Adae, quae potuit non mori. Melior erit nostra post resurrectionem, quae de caetero non poterit mori. Optima caro Christi, quae non sensit corruptionem in sepulcro, et per quam mortua poterit resuscitari et resuscitata glorificari. In hac etiam terra invenitur bdellium, et lapis onychinus . Bdellium secundum Plinium est arbor aromatica et valde odorifera, et signat animam Christi, quae totum mundum universis virtutum et exemplorum odoribus respersit. Lapis onychinus, qui pretiosus est valde, colore candens et humani unguis similitudinem exprimens., signat deitatem Christi, quae cum sit candor lucis aeternae et specuculum sine macula, splendor gloriae et figura Patris , nihilominus tamen ad humani unguis similitudinem humanae carni in incarnatione supersedit et ei personaliter inhaesit. Maria ergo terra est Hevilath in qua et ex qua et per quam Deum et hominem habuimus.

Et nota, quod dicitur, quod ibi nascitur aurum optimum, id est, caro Christi, quae de ea nata est et formata : et ibi invenitur bdellium et lapis onychinus, id est, anima Christi et deitas. Nota bene.

Item, Haec est terra Geraris , in qua

seminavit Isaac, et invenitipso anno centuplum. Geraris interpretatur advenae propinquantes : quia illi qui prius advenae erant a Deo, per orationes etexempia Mariae appropinquant ei. Qui enim seminaverint in hac terra, expendentes ad honorem ejus sua temporalia, inveniunt etiam ipso anno, id est, in praesenti vita, multam retributionem quae notatur per centuplum. Convertit enim quosdam ab errore viae suae, quosdam pacificat Filio, quibusdam dat gratiam continendi, quosdam humiles, quosdam largos, quosdam misericordes, quosdam facit pacificos, quibusdam largitur vestimenta virtutum, quosdam prophetas, id est, sapientes constituit, sicut dicitur, Sapient.VII , 27, et hujusmodi. Ecce centuplicatio eorum quae seminaveris in hac terra.

Haec est terra fluens melle virginitatis, et lacte foecunditate, de qua legitur, Numer. xiii et XIV passim : et de qua Dominus dicit, loquens de Judaeis, Ezechiel. xx, 15 : Dedi eis terram fluentem lacte et melle, praecipuam terrarum omnium.

Haec est terra promissionis, promissa Judaeis, reddita Christianis, cujus fructus ficus, uva et malogranatum. Per ficum dulcedo Mariae, per uvam dilectio ejus laetificans ineffabiliter cor sibi devotum. Vel, virtus orationum ejus quae Christum inebriant et faciunt oblivisci peccatorum nostrorum. Malogranatum notat diversitatem gratiarum, quibus facit nos socialiter et charitative conversari. Vel, hoc triplici fructu figuratur ipse Christus fructus uteri virginalis.

Haec est terra de qua legitur, Deuter. viii, 7-9: Dominus Deus tuus introducet te in terram bonam, terram rivorum aquarumque et fontium, in cujus cam-pis et montibus erumpunt fluviorum abyssi: terram frumenti, hordei, ac vinearum , in quo ficus, ei malo granata, et oliveta nascuntur : terram olei ac mellis : ubi absque ulla penuria comedes panem tuum, et rerum omnium abundantia perfrueris : cujus lapides ferrum sunt, et de montibus ejus aeris metalla fodiuntur. Terra optima ubi ad saturitatem comeditur. Siquidem. Maria terra est rivorum, aquarum, fontium, et fluviorum, per quae omnia figurantur dona et charismata, gratiae, et virtutes, quae per eam habuit mundus.

Ipsa etiam terra frumenti: quia nobis peperit Christum, qui se dicit granum frumenti . Terra est etiam frumenti, id est , Scripturae sacrae horreum, qua velut frumento pascuntur animae sanctae. Ipsa terra hordei, quod est frigidae naturae, et inde fit potus febricitantibus ad caloris refrigerium : quia infirmantibus per peccatum attulit medicinam. Eccli.XXXVIII, 4 : Altissimus creavit de terra, etc. Ipsa terra vinearum : quia ab ipsa potamur vino multiplici, sicut dictum est, sig. duodecimo horti conclusi

Item, Deuter. XI, 11 et 12 : Terra montuosa et campestris, de caelo exspectans p luvias, quam Dominus semper invisit , et oculi illius in ea sunt. Item, Deuter, xxxiii, 28 : Oculus Jacob in terra frumenti et vini. Jacob luctator contra vitia, qui ad adjutorium Mariae semper debet adspirare.

Haec est terra appensa super nihilum per humilitatem . Vera enim humilitas quae soli Deo innititur, intra se non videt nisi nihilum, id est, defectus proprios et mundi vanitatem. Unde dicitur, Thren. III, 1 : Ego vir videns paupertatem meam, id est, ideo virilis, quia cognoscens meos defectus, sicut terra, quae ideo firma, quia super nihilum appensa. Jerem.IV, 28 : Adspexi terram, et ecce vacua erat,ei nihili. Item, Job, xxviii, 5 : Terra de qua oriebatur punis, etc.

De hac terra legitur in Psalmo lxxxiv, 1 : Benedixisti, Domine, terram tuam,

etc. In his versibus notantur quatuor. Primum, Virginis sanctificatio. Unde dicitur: Benedixisti, id est, sanctificasti. Et haec benedictio consistit in tribus : quia Dominus primo benedixit eam in utero matris sanctificando. Secundo, in ea fomitem exstinguendo. Tertio, generandi potentiam eidem tribuendo. Ideo dicta est benedicta in mulieribus : quia concepit salvo flore, portavit sine labore, peperit sine dolore, quod nulla alia. De primo, scilicet de sanctificatione: Fluminis impetus laetificat civitatem Dei . De secundo, scilicet de fomitis exstinctione : Virtus Altissimi obumbrabit iibi . De tertio, scilicet de collata potentia generandi. Jerem.XXXI, 22: Creavit Dominus novum super terram, etc. Dicitur ergo : Benedixisti, Domine, terram tuam, id est, Mariam, quae tota fuit tua. Et hanc terram solus Deus inhabitavit, solus eam excoluit, et ipsum solum haec terra fructificavit.

Secundum quod hic notatur, captivitatis nostrae liberatio et reductio. Unde sequitur, Psal. lxxxiv, 2 : Avertisti captivitatem Jacob, Siquidem antequam Maria nasceretur, captivabat diabolus et depraedabatur totum genus humanum, sed per partum ejus reducta est captivitas et excussa est praeda, sicut praedixerat, Isa. xlix, 24: Numquid tolletur a forti praeda ? aut quod, captum fuerit a robusto, salvum esse poterit? Capit enim diabolus et captivat peccatorem, quando mortali peccato consentit vel mortaliter peccare desiderat. Contra quod orat Psalmista, Psal. cxxxix, 9, dicens: Ne tradas me, Domine, a desiderio meo peccatori. Est autem duplex captivitas, peccati et inferni. Et de utraque dicitur,

Isa. xlvi, 2 : Anima eorum in captivitatem ibit. Et contra primam orat Psalmista, Psal. cxxv , 4 : Converte, Domine, captivitatem nostram sicut torrens, qui frigore Aquilonis congelatus, flante ab Austro convertitur in fluxum. De captivitate inferni dicitur, ad Ephes.IV, 8 : Ascendens Christus in alium, captivam duxit captivitatem. A captivitate inferni re- ductisuntper partum Mariae et Filii passionem, qui ibi antea detinebantur. A captivitate peccati multi quotidie per Mariam ad statum gratiae reducuntur. Et propter hoc sequitur in auctoritate Isaiae, xlix, 25 : Equidem, et captivitas a forti tolletur, id est, a diabolo : vel, a forti, id est, per fortem mulierem, scilicet Mariam. Non tamen omnium, sed illorum qui sunt Jacob, id est, qui contra vitia reluctantur, non pigritantium. Vel illorum de quibus dicitur, Thren.I, 6 : Abierunt absque fortitudine ante faciem subsequentis.

Tertium est per preces Mariae, nostrarum iniquitatum remissio. Unde sequitur, Psal. lxxxiv, 3 I Remisisti, id est, retro misisti, scilicet post tergum tuum, iniquitatem , id est, peccatorum congeriem, plebis tuae. Unde, Isa. xxxviii, 17 : Projecisti post tergum tuum omnia peccata mea. Sed nota, quod dicit plebis tuae, id est, humilium, illorum scilicet qui se humiliant sub potenti manu Dei. Et in hoc signatur nostra absolutio.

Quartum est peccatorum . nostrorum opertio. Unde sequitur, Psal. lxxxiv, 3: Operuisti omnia peccata eorum. Ne videret.ea homo in praesenti ad imitandum. Vel, ne ea videret in judicio ipse peccator ad erubescendum, diabolus ad deridendum et accusandum, Angeli et sancti ad testificandum. Job, x, 17 : Instauras testes tuos contra me. Ipse Deus ad puniendum, qui erit judex et testis . Operuisti, inquam, pallio carnis qua Maria te vestivit extenso in cruce, de quo prae- dixeras animae peccatrici, Ezechiel.XVI , 8 : Expandi amictum meum super te, ne scilicet appareret turpitudo tua. Vel, operuisti pallio charitatis, quae te fecit incarnari, de qua, Proverb. x, 12 : Universa delicta operit charitas. Item, I Petri, IV, 8 : Charitas operit multitudinem peccatorum. Operuisti etiam a facie solis, id est, ab ira Patris per interpositionem nebulae, id est, carnis tuae, sicut praedixeras, Eccli. XXIV, 8 : Sicut nebula texi omnem carnem. Propter hanc opertionem dicitur in Psalmo xxxiv, 1 : Beati quorum remissae sunt iniquitates, ei quorum lecta sunt peccata. Quae remittuntur in contritione, operiuntur in confessione et satisfactione. De confessione vel proposito confitendi dicitur, ibidem, v. 5 : Dixi : Confitebor adversum me injustitiam meam Domino : et tu remisisti, etc. De satisfactione : Universa delicia operit charitas , id est, opera paenitentiae, et misericordia facta in charitate.

Moraliter : Si vis a Domino benedici, oportet ut sis terra Domini, ei tamquam Domino referens dignos fructus. Habent enim daemones terram suam, de qua dicitur, Isa. XXVI, 19 : Terram gigantum, id est daemonum, detrahes, id est, deorsum trahes, scilicet ad terram miseriae et tenebrarum, etc, in ruinam. Terra horum gigantum, illi qui daemonibus fructificant opera tenebrarum. (Paulo infra quaere bonas proprietates terrae, quae competunt viris justis).

Item, De hac terra dicitur in Psalmo lxiv, 10 : Visitasti terram, et inebriasti eam: multiplicasti locupletare eam. Sermo de Incarnatione Dominica. " David eximius Prophetarum, cui specialiter de Christo facta est repromissio. Unde : De fructu ventris tui ponam sedem tuam . De conceptu Virginis disserens et quasi gratias agens, quod exaudita sit

illa ejus oratio : Visita nos, Domine, in salutari tuo . Dicit: Visitasti, o Domine, terram, id est, Mariam visitasti. Nota verbum frequentativum : frequenter enim visitaverat eam Deus per Angelos suos officiales, sed in propria persona visitavit eam, quando dictum est Mariae : Dominus tecum . Et tunc meritis ipsius visitavit nos oriens ex alto . "

Sequitur : Et inebriasti ea?n, id est, gratia replesti, quae est vinum optimum. Unde tunc dicta est gratia plena. Inebriasti eam. Pigmentis omnium gratiarum. Raspato humilitatis. Vino albo virginitatis. Vino rubeo charitatis. Vino plano mansuetudinis vel paupertatis. Ferrato constantiae et fortitudinis. Musto forti et calido divinae dilectionis. Gariofilato laetitiae spiritualis. Sementato contemplationis quae surgit ex diversis. Figmento interioris consolationis. Figmentum enim dicitur quasi pius gustus mentis. Rosato aromatico perfectae dilectionis, qua cupiebat dissolvi et esse cum Christo . Clareto sapidissimo aeternae beatitudinis. (Quid haec omnia significent, quaere titulo de horto, sig. 12.) Haec ebrietas fecit eam oblivisci populum suum et domum patris sui. Laetificavit gaudio Ineffabili. Unde dixit : Exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo . Audaciam subministravit ex securitate conscientiae. Unde dicebat de Patre : Osculetur me osculo oris sui . Fortitudinem praebuit. Unde: Quoniam virum non cognosco . Quasi cancellare fecit quando electa In matrem Dei per humilitatem respondit: Ecce ancilla Domini , Appetitum ejus excitavit, quando oravit: Fiat mihi secundum verbum tuum . Insensibilem reddidit in bono sensu in passione Filii. Unde visa est dixisse tunc Illud Proverbiorum, xxiii, 35, per virtutem patientiae : Verberaverunt me, scilicet in Filio, sed non dolui. Largissimam et liberalissimam eam fecit, et totius misericordiae genitricem.

Sequitur : Multiplicasti locupletare eam, id. est, multipliciter locupletasti eam. Et tunc in ea impletum est illud Proverbiorum, XXXI, 29: Multae filiae congregaverunt divitias, etc.

Item, Multiplicasti locupletare eam, tribuens ei et nobis per eam tuam divinitatem, et ex ea assumens nostram humanitatem. Vel, multiplicasti locupletare eam. Sicut videlicet dantur quaedam gaudiola et ludicra matribus in ortu puerorum. Prima pars hujus locupletationis, quod concepit salvo flore, portavit absque onere, peperit sine dolore, post partum virgo permansit, sola virgo lac habuit, nutrientem se nutrivit, portantem se In brachiis et manibus gestavit, lucis aeternae candorem panniculis involvit eum in quem desiderant Angeli prospicere , ad placitum suum deosculari licuit, ipsum regem Angelorum sibi plenarie subditum vidit, et caetera hujusmodi. Secunda pars hujus locupletationis consistit in duodecim praerogativis, de quibus supra dictam est. Ad litteram, tres illi beati M.agi venientes ad cunabula Filii, dicuntur in Apochrypho Immensis muneribus munerasse Mariam, qui apertis thesauris suis, non solum marsupiis, Filio Dei pretiosa munera obtulerunt .

Visitasti terram, etc. Nota, quod ante incarnationem quasi morabatur ex toto caelestis Archiepiscopus in sua dioecesi, hoc est, in caelo, et clamabat provincia, id est, mundus ad Patrem : Visita nos, Domine, in salutari tuo . Quo impetrato dicit Zacharias, Luc. I, 78, 79 : Visitavit nos oriens ex alto. Illuminare his, etc.

Ideo Filius ad hoc missus a Patre, dicitur legatus in Abdia, ubi de Patre dicitur : Legatum misit ad Gentes . Et ad quid ? Ad sanandos languidos, non ad evacuandas crumenas, aut replenda marsupia. Propter hoc dicitur de isto legato, Proverb. xiii, 17 : Legatus fidelis sanitas, sed legatus infidelis infirmitas.In sua igitur incarnatione visitavit Christus terram, id est, mundum, vel hominem. Inebriavit in sua praedicatione : quod apparuit in conversis fidelibus, ut ostensum est in Maria. Vel in passione quando torculatus est ille botrus in palo beatae crucis, ut sanguinem uvae meracissimum biberent homines in sacramento, Multiplicavit locupletare in Spiritus sancti missione et omnium collatione charismatum, sed ineffabiliter locupletarit in generali resurrectione.

Item, De hac terra dicitur, in Psalmo lxxxiv, 12 : Dominus dabit benignitatem, vel suavitatem, id est, affectum bonum : quod fuit quando Virgini beatae votum vel desiderium perpetuae virginitatis inspiravit. Aliter enim non fuisset digna concipere Filium Dei. Moraliter : Affectus bonus, quod est quando delectat hominem bene agere, habetur a solo Deo.

Sequitur : Et terra nostra dabit fructum suum. Et alibi : Terra dedit fructum suum . Terra nostra, beata Virgo, quae ex dono Dei facta est nostra. Unde, Ezechiel. xx, 15 : Dedi eis terram fluentem lacte et melle, praecipuam terrarum omnium. Si ergo terra haec nostra est, ergo fructus ejus noster, quem ipsa videtur tenere in manibus suis in sua imagine, quasi omnibus offerens illum, sed ab illis solis recipitur, qui auferunt a se iniquitatem quae erat in manu sua . Et notabiliter dicitur, dabit, vel dedit. Terra enim humano semine seminata non dicitur proprie dare, sed magis reddere fru-

ctum sibi commissum. Sed Maria quae concepit non ex virili semine, sed mystico spiramine, id est, Spiritus sancli operatione, proprie dedit fructum suum : et bene suum, quia nec terra alia digna exstitit portare talem fructum, nec talis fructus terrae alii competebat. Ideo dicitur fructum suum, id est, sibi congruum : quia soli Virgini congruebat parere Filium Dei, et soli Deo matrem habere Virginem. Vel, suum, id est, benedicta benedictum, sicut terra maledicta in opere Adam fructus dedit maledictos , videlicet spinas ettribulos. Vel, fructum suum, scilicet totum suum, non communem sibi et viro : quia formatum de sola carne Virginis opere Spiritus sancti. Unde Filius dicit de Patre, Isa. xlix, 5 : Formans me ex utero servum sibi, ut reducam Jacob ad eum. Non dicit formans me, ex lumbis viri scilicet. Nec dicit ex umbilico, ubi mulieribus sedes est luxuriae. Sed, ex utero virginali sine opere virili et concupiscentia muliebri.

Aliter : Dedit fructum suum, non vendidit : quia non habebamus pretium. Ideo de fructu suo dicit mater, Isa. lv, 1 : Qui non habetis argentum, properate, emite, et comedite , etc. Dedit, inquam, fructum suum in tempore suo, id est, in tempore gratiae. Nec solum semel dedit haec terra fructum suum, sed jugiter fructificat peccatoribus remedium. Christus dicitur fructus a fruor, frueris : quia in praesenti nostra est refectio, sed in caelis Angelorum et hominum fruitio.

Item, De hac terra dicitur in Psalmo lxxiii, 12 : Deus rex noster ante saecula, operatus est salutem in medio terrae, id est, in utero Virginis, qui mirabili proprietate terrae medium appellatur, utpote centrum medium circumferentiae. Beatus Bernardus : " Sicut punctum in medio figitur, a quo linea inchoata in longum, protenditur, sic Maria in tribubus Israel

minima ad exemplum totius mundi quasi protensa proponitur. Ad ipsam enim sicut ad medium, sicut ad arcana Dei, sicut ad rerum causam, sicut ad negotium saeculorum respiciunt, et qui in caelo habitant, et qui in inferno, et qui nos praecesserunt, et nos qui sumus, et qui sequentur, et nati natorum, et qui nascentur ab ipsis. Qui sunt in caelo, id est, Angeli, ut resarciuntur. Qui in inferno, id est, patres antiqui, ut eripiantur. Qui. praecesserunt, ut Prophetae fideles inveniantur. Qui sequuntur, ut convertantur a peccato, et per eam glorificentur, " Item, in dicto circulo punctum modicum humilitas Mariae. Circumferentia, continentia totius creaturae, et maxime salvandorum. Unde dicit, Eccli.XXIV, 8 : Gyrum caeli, scilicet Ecclesiam, circuivi sola. Vel ideo Maria centrum mundi, quia ex omni parte mundi omnes habent ad eami recurrere in omnibus suis necessitatibus, sicut omnes circumferentiae recurrunt ad. centrum.

Aliter : Deus rex noster, qui est ante saecula : quia in principio erat Verbum . Operatus est salutem humani generis, incarnando, praedicando, patiendo. Ideo dictus est Jesus, id. est, salvator. In medio terrae, id. est, in communi, vel in Jerusalem, quae dicitur umbilicus terrae .

In his verbis quadruplex haeresis elicitur. Quod dicit Psalmista : Deus, est contra Nestorium, qui dixit Christum puram creaturam. Quod dicit : Rex noster, contra Judaeum qui dixit : Non habemus regem nisi Caesarem . Quod dicit : Ante saecula, contra Arium. Quod dicit : Operatus est, contra Manichaeum.

Haec est terra de qua dicitur in Psalmo xxiii, 1 : Domini est terra, illius scilicet propria, ut supra : et plenitudo ejus, scilicet virtutes et dona gratiarum. Unde ipsa dicit, I ad Corinth. xv, 10 : Gratia Dei sum id quod sum.

Haec est terra de qua orta est veritas, scilicet humanae carnis, quam sibi Christus univit dante Deo benignitatem nostrae, redemptionis. Moraliter : Veritas de terra oritur, quando terrenus peccator peccata sua veraciter confitetur.

Haec est terra desiderabilis. Unde de servis Mariae : Pro nihilo, id est, pro brevi et minimo servitio, habuerunt terram desiderabilem , id est, Mariam, cui dicit, Isa.XXVI, 9 : Anima mea desideravit te in nocte, scilicet praesentis miseriae. Ibidem, v. 8 : Nomen tuum et memoriale tuum in desiderio animae.

Haec est terra deserta, invia, et inaquosa , sicut exponit Hieronymus, in qua Dominus in sancto apparuit, ut videret, id est, videri faceret et cognosci virtutem et gloriam Virginis gloriosae. De quo sancto dicitur, Luc. I, 35 : Quod nascetur ex te sanctum, etc Expone tria adjectiva.

Haec est terra quam debemus inhabitare per dilectionem veram, et juge servitium. Unde Mariae dicitur : Sicut laetantium omnium habit citio est in te : et hoc ut pascamur in divitiis ejus. Psal. xxxvi, 3 : Inhabita terram, et pasceris in divitiis ejus, vel deliciis.

Haec est terra de qua dicitur Deo Patri : Qui fundasti terram, id est, Mariam, super stabilitatem suam , fidem scilicet, vel humilitatem. De qua dicit Pater, Isa. xlviii, 13 : Manus mea fundavit terram, etc. Non inclinabitur, scilicet ad. peccandum. Vel, non inclinabitur : quia numquam titubavit diffidendo de Angelica promissione, vel desperando de Filii resurrectione, sicut fecerunt Apostoli dicentes, Luc. XXIV, 21. Nos autem sperabamus, etc. Item, non inclinabitur. Num- quam enim inclinavit se ad dexteram per prospera, vel ad sinistram per adversa, vel deorsum per aliqua diaboli tentamenta : quia virtus est habitus in medietate consistens. Vel hoc ideo dicitur, quia fuit mulier timens Deum : et timor firmamentum est animae. Unde : Posuisti firmamentum ejus formidinem .

Dicitur autem de hac terra, Eccle. I, 4 : Generatio praeterii. Hoc impletum est in passione, quando Petrus Christum negavit, et dispersae sunt oves percusso pastore. Unde Filius Patri : Elongasti a me amicum ei proximum, .

Et generatio advenit. Hoc fuit, quando latro credidit et paenituit, cui promissum est : Hodie mecum eris in paradiso .

Terra autem, id est, Maria, in aeternum stat. I n verbo standi notatur perseverantia in fide. Ideo notabiliter dicit Joannes, XIX, 25, quod stabat juxta crucem Jesu. Ideo dixerat Dominus, Isa. lxiii, 3 : Torcular calcavi solus, et de gentibus non est vir mecum. Non dicit mulier. Torcular mors, quae sicut torcular vinum ab uvis, sic exprimit animas a corporibus humanis. Sed Dominus pressus in hoc torculari, pressit ipsum torcular : quia mortem devicit, et de se uva nobis expressit calicem vint, vel sanguinis meracissimi, quem bibimus in altari. Et tunc vere potuit dicere : Non est vir mecum, per firmam credulitatem. Sed sola haec mulier cum eo mansit per fidem. Ideo dicit: Calcavi solus. Et illud: Singulariter sum ego donec transeam . Ideo etiam tunc dixit Patri, Matth. xxvii, 46 : Eli, Eli, lamma sabacthani ? hoc est: Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me ?

Aliter : Terra in aeternum, stat , et inter caetera elementa, sola est immobilis et solida. Mariae stabilis solidatas, ipsius humilitas, Vel propositi firmitas, quae num- quam vacillat. In parte siquidem per aliquid accidens potest terra moveri, sicut fit in terrae motu, sed universaliter non. Unde nullum aedificium firmum est nisi a terra habeat firmitatem. Sic nec Maria umquam mota est per consensum peccati, imo in ejus constantia nos labiles firmitatem accipimus per exempla ejus et orationes, sine cujus auxilio impossibile est esse firmum.

Item, De hac terra dicitur, Isa. lx,

12 : Quis appendit tribus digitis molem terrae ? Moles immobilis hujus terrae pondus humilitatis, vel firmitas propositi. Pondus enim est impetus rei conantis ad locum suum. Quasi enim duplicem locum habet humilitas : suo judicio inferiorem, unde humilitas quasi humi latens : Dei judicio superiorem, unde vero humili dicetur in judicio : Amice, ascende superius . Sed superbo tunc dicetur quod dictum est Lucifero, Isa. XIV, 13 et 15 : Qui dicebas, o Lucifer, in corde tuo : In caelum conscendam : et ego dicam tibi : Verumtamen ad infernum detraheris in profundum laci. Imitantur autem illum qui sunt ex parte illius .

Item, De hac terra, Isa. xl., 12 : Quis appendit tribus digitis molem terrae ? Tres digiti, quia digitus est de manu quae signat operationem, signant operationem Trinitatis, Primus pollex, qui fortis est valde, potentia Patris. Secundus, qui dicitur index ab indicando, sapientia Filii. Tertius qui dicitur magister, magisterium Spiritus sancti, cujus unctio docet de omnibus .

Et nota, quod res appensa illi soli rei innititur, a qua appenditur, sicut patet in lampade. Sic et Maria innitebatur soli adjutorio divino. Unde, Cautio, viii, 5, de-0 scribitur innixa super dilectum, etc.

Haec est terra sitiens de qua, Isa. liii, 2 : Ascendet sicut virgultum coram eo, et sicut radix de terra sitienti. Terra sitiens dicitur terra arida et non compluta, quae licet exterius humorem non recipiat, unde concipiat, et aliquam radicem pariat, quae postmodum in arborem vel herbam prodeat, tamen quandoque Deo operante in seipsa et non aliunde radicem aliquam concipit, quae prosilit in herbam vel arborem. Sic beata Virgo non accipiens humorem ab extrinseco unde intus conciperet, operante in se divina gratia concepit Filium ex seipsa. Unde dictum est ei, tue. I , 31 : Ecce concipies in utero, id est, ex utero. Qui conceptus hoc modo prodiit ex utero verus homo. Ideo dictus est ascendisse de terra sitienti sicut radix.

Et nota, quod ad plantandam hanc radicem facta est fossa in hac terra per humilitatem, terra ejecta per paupertatis amorem, arbor terrae applicita per naturarum unionem quae est illa corrigia quam non solvit Joannes, quia non explicavit unionem Verbi cum carne, radix terrae conjuncta per Spiritus sancti operationem. Ideo dicitur, Isa, liii, 8 : Generationem ejus quis enarrabit ? Haec est terra in qua non ambulavit vir , id est, maritus suus Joseph, neque habitavit homo, purus scilicet, sed Deus homo Christus Jesus.

Item, Terra quae non seminatur, sicut dicitur ibidem .

Maria terra, quae secundum quosdam dicitur a terion, quod est statio : quia terra in aeternum stat , cum ignis et aer et aqua sint mobilia. Vel, dicitur a terendo quantum ad superiorem partem qua teritur. Vel, quia teritur aliis tribus elementis circumpositis. Tunc enim proprie potuit dici terra, quando conculcaverunt eam in Filio inimici ejus tota die passionis.

Solum, scilicet a solidate, et notat soliditatem et constantiam animi Mariae in proposito virginitatis conservandae, et stabilitatem fidei ejus in tempore Dominicae sepulturae.

Tellus, quae secundum quosdam dicitur a tollendo se in altum active vel passive : quia tollimus ei fructus suos. Vel, quia fructus ejus nos tollunt, id est, nutriunt. Vel, quia nos tollit, id est, portat. Vel, a tolerando : quia tolerat labores hominum.

Humus sic dicta proprie quando latebat sub aquis. Unde humus ab humore, et Maria humus propter humectationem omnium charismatum et gratiarum. Genes. ii, 9 : Produxit Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum visu. (Quaere titulo de ligno, ubi agitur de arboribus horti conclusi) Arida sic proprie dicta est aquis in unum collectis, Genes. I, 9 : Congregentur aquae, etc. Ibidem ,v. 10 : Vocavit Deus aridam Terram. Vocavit, id est, voluit, vel praevidit sic vocari, et talem fecit quae sic deberet vocari. Dicitur autem arida ab ariditate : quia desiccata igne Spiritus sancti et Filio suo, qui ignis consumens est , ab omni humore noxio et carnali. Nec in ea aquae terrenarum concupiscentiarum locum habuerunt : quia caelestium contemplatio terrena desideria in ea ex toto exsiccavit. Viso enim Domino emarcuit femur Jacob . Genes. I, 9 : Dixit vero Deus : Congregentur aquae quae sub caelo sunt , in locum unum, et appareat arida . Istud enim impletum est in Maria. Omnes enim aquae., id est, gratiae quae sub caelo sunt, id est, sub Deo, congregatae fuerunt in locum unum, id est, in animam beatae Virginis, quando dicta est gratia plena : et nihilominus ipsa apparuit arida dicens Angelo : Ecce ancilla, id est, inter virtutes humillima, sicut inter aquas arida. Ejus enim humilitas vere erat vorago virtutum.

Item, De hac arida dicitur in Psalmo XCIV, 5 : Aridam, id est, Mariani, fundaverunt manus ejus , id est, Christi. Manus ejus, id est, dona gratiarum, funda-

verunt in profundo humilitatis. Unde alibi dicitur Christo : Qui fundasti terram, id est, Mariani, super stabilitatem suam, quae fuit humilitas ejus. Non inclinabitur ad peccandum, in saeculum saeculi .

Limus, qui est terra tractabilis, designata per limum de quo formatus est primus homo . Erat enim beata Virgo quasi arida, id est, terra sicca ab humore nocivo, ut supra dictum est, ante Filii incarnationem, accessit gratia Spiritus sancti quasi fons irrigans designatus per illum fontem qui ascendebat e terra, irrigans universam superficiem terrae , et plene rigavit Mariam : et ex tali conjunctione iactus est limus de quo formatus est Christus. Dicitur autem limus quasi ligans humus. Beatus Bernardus : " Quid limo vilius? quid Deo sublimius? Tanta tamen dignatio facta est,ut quidquid Deus fecerit, limus fecisse dicatur, quidquid limus pertulerit, Deus pertulisse dicatur. "

Et argil, id est, argilla quae fere idem est quod limus, terra scilicet tractabilis et firma, super quam secure fundantur opera lapidea. Similiter beata Maria tenax et firma fuit in proposito conservandae virginitatis. Nec etiam ad promissum angelicum vacillavit. Fuit etiam tractabilis per obedientiam respondens : Ecce ancilla Domini. Quasi diceret : Quidquid placuerit, faciat de ancilla sua. Tractabilem etiam se exhibet per benignitatem ad vota nostra, si justa fuerint adimplenda, quae etiam precibus, meritis, et exemplis sustentat in virtute et gratia aedificium Ecclesiae militantis. Ipsa est etiam terra argillosa, in qua fundit Hiram omnia vasa templi Salomonis in campestri regione Jordanis inter Sochoth et Sarthan, sicut legitur, III Reg, VII, 46. Ipsa siquidem modulus est etexemplar omnium virtutum, et forma totius bonitatis.

Maria terra. Quia diversis floribus, id est, virtutibus picturata. Unde, Genes. II, 6 : Fons ascendebat de terra, irrigans universam superficiem terrae. Superficies terrae, id est, dignitatis terrae paradisi, id est, Ecclesiae, beata Virgo picturata et ornata diversis, imo universis virtutibus velut terra floribus. Unde dicitur : Circumamicta varietatibus .

Quia diversis herbarum medicinalium generibus vestita. Nam ipsius humilitas exemplo medicinat superbiam, paupertas et largitas cupiditatem et avaritiam, virginitas luxuriam, benignitas odium et iram, et sic de aliis. Et sic in floribus intelligitur ornatus virtutum quoad ipsam, in herbis effectus virtutum quoad homines. Quia infimum elementum, et hoc per summam et profundam humilitatem juxta documentum Sapientis, Eccli.III, 20 : Quanto magnus es, humilia te in omnibus, et coram Deo invenies gratiam. Et hoc optime impletum est in Maria. Item, juxta illud Ezechielis, xxxii, 19 : Quo pulchrior es, descende.

Quia calcabile elementum : et hoc per obedientiam. Unde dicit : Ecce ancilla Domini. Ancillae enim est obedire. Quasi diceret: Quidquid ei placuerit, faciat de ancilla sua. Vel, quasi calcabilem se praebuit per summam patientiam. Unde potuit dicere: Conculcaverunt me, scilicet in Filio meo, inimici mei tota die , scilicet passionis.

Quia sitibundum elementum, et hoc per gratiae desiderium. Unde de Christo dicitur, Isa. liii, 2 : Ascendet sicut radix de terra sitienti, id est, Maria. (Quaere de hac siti, sig. 6 horti conclusi, ubi hortus dicitur sitibundus.)

Quia alicubi plana per mansuetudinem vel justitiam. (Quaere de planitie, sig. 5 horti conclusi)

Quia alicubi montuosa per summam excellentiam. Quia alicubi convallosa per duplicem humilitatem. Quia alicubi campestris. Unde de terra promissionis dicitur, Deuter.XI, 11, quod montuosa est ei campestris. (Quaere infra de proprietatibus campi.)

Quia immobilis secundum se totam. Eccle.I 4 : Terra in aeternum stat. (Hoc habes expositum paulo supra.)

Quia tractabilis, maxime ubi est argillosa. (Hoc invenies supra.)

Quia ex attritione multiplici redditur solidior. Quo enim magis impulsa est in Filii passione, eo firmius stetit. Unde, Joan. XIX,25: Stabant juxta crucem Jesu, etc. Ideo dicit ei sponsus, Cantic. VII, 7 : Statura tua assimilata est palmae. (Quaere titulo de pulchritudine ejus in fine tractatus.)

Quia omne aedificium in terra fundatur. Sic quidquid boni facere volumus, in ipsa fundare debemus per fidem incarnationis, cujus fuit ministra, et eorum quae ad ipsam pertinent. Unde ipsa dicit: In me omnis spes vitae et virtutis .

Quia cadentes suscipit, et ipsos adjuvat ad surgendum. Quoad primum dicitur de servo ejus : Cum ceciderit, non collidetur : quia Dominus supponit manum suam . Quoad secundum, Apocal. xii, 76 : Et adjuvit terra, id est, Maria, mulierem, id est, animam fidelem. Ideo sic oranda est jugiter :

Succurre cadenti, Surgere qui curat, populo.

Alioquin nisi velimus surgere, non potest ipsa succurrere. Manibus autem, id est, operibus bonis factis ad honorem ejus, et pedibus, id est, devotis affectibus debemus nos pendere huic terrae et humiliari ad eam, sicut qui se prendit terrae, inclinatur versus terram, ut sic resurgere valeamus post casum peccati.

Quia nobis interponitur et abysso : quia subtracta, sicut Core, Dathan et Abiron , statim descendimus in infernum viventes. Sic subtracto nobis adjutorio Mariae, statim labimur in peccatum et inde in infernum.

Quia fere quidquid vivit, vivit de terra. Sic et quidquid vivit per gratiam, per Mariam vivit quae genuit vitam. Ideo ipsa dicit: In me omnis spes vitae .

Quia de terra tollitur aurum et argentum, quo redimuntur captivi. Et ipsa peperit illum, qui est redemptio animarum nostrarum. Nam ipsa est terra Hevilath, ubi nascitur aurum . (Quaere supra in principio capituli.)

Quia de terra tractabili formantur quaedam vasa ad diversos usus necessaria. Et de substantia carnis ejus formatum est vas corporis Dominici, in quo vase nobis a Patre transmissum est illud electuarium, quo sanatum est genus humanum.

Quia de terra oriuntur flores et herbae aromaticae species et radices, ex quibus conficiuntur medicinae. Eccli. xxxviii, 4 : Altissimus creavit de terra medicamenta. Et de ipsa nata sunt membra Salvatoris, quibus contritis in cruce sanatum, est genus humanum.