Lectio 2

Iam destructionem posuit, in parte ista ponit quod veniet consummatio: et ponit quaedam praeambula. Et primo ponit prophetiam; secundo admonitionem, ibi tunc qui in Iudaea sunt, fugiant ad montes; tertio rationem admonitionis, ibi erit enim tunc tribulatio magna.

Ita dixit veniet consummatio, cum ergo videritis abominationem desolationis etc.. Quid est quod vocat abominationem? potest dici quod abominatio dicitur exercitus Romanorum, et dicuntur abominationes desolationis, quia fuerunt desolatores terrae. Vel per abominationes idola: et de duplici idolo potest dici. Legitur quod Pilatus introduxit aquilam in templum, quod erat signum Romanorum, quod Iudaei abominationem dicebant. Unde tunc cum videritis idolum positum in loco sancto, tunc potestis cognoscere impletionem prophetiae Danielis de destructione ierusalem. Vel potest dici quod ierusalem destructa fuit dupliciter. Primo a tito et vespasiano, et tunc combustum fuit templum, et tunc adhuc dimissi fuerunt aliqui.

Postmodum adhuc aliqui rebellaverunt, et tunc Adrianus, qui successit traiano, destruxit penitus, et dedit legem quod nullus Iudaeus ibi de caetero habitaret, et vocavit civitatem nomine suo; item posuit in sacro loco idolum. Unde illud idolum, quod posuit Adrianus, potest dici abominatio; unde cum hoc videritis etc.. De hac deiectione satis habetur Thren. II.

Qui legit intelligat. Et quare hoc dicit? quia in illa prophetia Danielis multa dicuntur de passione christi. Sunt enim haec verba observanda; unde ibi dicitur: occidetur christus,... Et erit in templo abominatio desolationis, et usque ad consummationem et finem perseverabit desolatio.

Unde qui videt, intelligat quod talia acciderunt.

Tunc qui in Iudaea sunt fugiant ad montes. Ponit admonitionem utilem.

Et primo ponit eam; secundo excludit impedimenta fugae.

Quaedam enim sunt impedimenta evitabilia, quaedam inevitabilia.

Dicit tunc qui in Iudaea sunt, fugiant ad montes. Tunc, scilicet in tempore vespasiani. Tunc temporis quidam dictus Agrippa dominabatur in montibus, et iste obediebat Romanis, nec rebellabat eis: unde cum aliae gentes haberent guerram, iste et gens sua in pace erat. Unde ex dei providentia admoniti fuerunt fideles qui erant in Iudaea quod recederent et irent ad regnum istius Agrippae, et sic fecerunt: unde tunc qui in Iudaea sunt, scilicet fideles, fugiant in montes; Zach. II, 6: fugite a terra Aquilonis etc..

Tunc removet impedimenta fugae.

Et quia quaedam impedimenta sunt evitabilia, quaedam non, ideo primo ponit pericula evitabilia; secundo inevitabilia, ibi vae praegnantibus etc..

Quae sunt vitabilia, sunt negotia terrenorum: et istorum quaedam accidunt in civitate, quaedam extra; ideo utrumque ponit. Secundum ibi et qui in agro, non revertatur tollere tunicam suam.

Dicit ergo et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de domo sua; idest quicumque habitat in civitate, etiam si in domo, non revertatur tollere etc.. Item et qui in agro non revertatur, in domum, tollere tunicam suam, scilicet quaecumque sint necessaria, quia cuncta quae habet homo, dabit pro anima sua. Et quare hoc dicit? quia imminente festo Paschae convenerunt multi in ierusalem: quod sciens titus obsedit civitatem, cum ita essent congregati. Unde vult dicere: ita cito accidet istud malum, quod non poterit aliquis sibi cavere.

Item ponit impedimenta inevitabilia.

Et quia erant quaedam inevitabilia virtute hominum et simpliciter, quaedam licet inevitabilia, tamen virtute dei vitabilia; ideo primo de primo; secundo de secundo, ibi orate etc..

Illud quod cum est, nullo modo vitari potest, est onus filiorum. Quamvis enim posset alicui dici: salva animam tuam, posset dicere: quomodo possum dimittere filium? ideo hoc exponit: vae praegnantibus et nutrientibus, quia tales non poterant fugere, quia nec illis erat dicendum quod abortum procurarent, nec nutrientibus ut filios occiderent; et sic impletur quod dicitur Lc. XXIII V. 29: beata ubera quae non lactaverunt.

Item alia sunt impedimenta ubi non potest homo ponere remedium nisi per deum. Aliquod enim tempus est ineptum vel per naturam, vel per legem: per naturam, ut tempus hiemale, quia tunc impeditur homo fugere propter asperitatem temporis. Item propter legem, ut si accidat in sabbato, quia deus praecepit quod non irent ultra unum milliare. Et quia istud non est in potestate nostra, sed dei, ideo orate ne fiat fuga vestra in hieme, vel sabbato, quia in talibus ad deum solum est recurrendum. Unde Osee VI, V. 1: venite et revertamur ad dominum, quia ipse cepit et salvabit nos. Orate quod non fiat in hieme, quia impedit fugam naturaliter propter discrimen viae; nec sabbato, quia impedit secundum legem dei.

Item notate quod dicit sabbato, in quo designat, quod in die festo fuerunt debite interfecti.

Unde necessitas fugiendi? ex magnitudine tribulationis. Unde primo ponit tribulationem et magnitudinem tribulationis; secundo ponit causam, ibi et nisi breviati fuissent dies illi etc..

Dicit ergo erit enim tunc tribulatio magna qualis non fuit ab initio mundi.

Et hoc satis potest perpendere qui legit historiam iosephi, quod multi fame mortui sunt. Item erant seditiones in civitate, ita quod ipsi se invicem interficiebant: unde cum titus, qui erat mitissimus, vellet eis parcere, ipsi nolebant. Item erant latrones inter eos qui interficiebant multos. Et quaedam mulier comedit filium suum. Unde fuit talis tribulatio, qualis numquam visa est. Et hoc dicit Lucas XXI, 23 s.: erit tribulatio et cadent in ore gladii.

Sed numquid erit maior in tempore Antichristi? sic; sed non erit inter Iudaeos. Et quaerit chrysostomus propter quod peccatum accidit, quia nec poena sodomorum fuit tanta, unde non esset poena gravior nisi peccatum gravius.

Et quia possent dicere quod ista acciderant eis propter peccata christianorum, ideo dicit quod non; unde nisi breviati fuissent dies illi, non fieret salva omnis caro.

Augustinus dicit quod quidam sic exposuerunt, quod dies tunc facti sunt breviores, sicut tempore iosue longior. Sed contra dicit Ps. Cxviii, 91: ordinatione tua perseverant dies: ideo dupliciter potest dici. Primo quod dies tribulationis sunt breviati primo in numero. Unde si durasset tempus illud, omnes essent interfecti, quia nullus remansisset.

Et quare? quia Romani dominabantur per totum orbem, et iam Iudaei dispersi sunt per universum mundum; ideo si durasset tempus illud, interfecti fuissent ubique terrarum.

Vel dicuntur dies breviati, quando mala breviantur. Et quare breviantur? propter electos: non quod exciderit verbum dei. Multi enim conversi erant de populo illo, et rogabant pro populo ut relinqueretur semen; Is. I, V. 9: nisi dominus reliquisset semen, quasi sodoma essemus etc..

Tunc ponit chrysostomus duas considerationes, quare hoc dicatur, quia ibi erant aliqui discipuli, item ioannes adhuc ultra vixit. Ideo dicit quod ioannes non fecit mentionem de hoc in evangelio suo, quia scripsit post hoc factum: unde dixisset praeterita; sed matthaeus et Lucas, qui ante scripserunt, fecerunt mentionem, quia tunc erat futurum. Ideo dicit quod manifestum fuit miraculum cum Romani impugnarent Iudaeos, et quasi tota gens Iudaeorum pateretur excidium, quod tam pauci Iudaei poterant ire per universum orbem ad convertendum quasi totum mundum, et haec fuit mirabilis virtus christi.

Hilarius exponit quod referuntur haec verba ad finem mundi. Cum videritis abominationem hanc, nominat Antichristum.

II ad Thess. II, 2: nec terreamini nec per spiritum, nec per sermonem, quasi instet dies domini, ne quis vos seducat ullo modo.

Et tunc qui in Iudaea sunt fugiant ad montes; quia Iudaei deficient, unde fugient terram Iudaeorum, et convertentur ad montes christianitatis. Et qui in tecto non descendat tollere aliquid de domo sua. Vult dicere quod perfecti non moveantur a sua perfectione. Unde tangit contemplativam vitam, quae signatur per tectum; unde tales a sua contemplatione non debent recedere. Item qui in agro, tangit vitam activam. Tales non revertantur ad pristinam vitam, sed maneant in suo proposito.

Et quid per praegnantes? homines graves peccatis. Homines nutrientes sunt homines imperfecti. Unde vult dicere, quod vae hominibus oneratis peccatis, et non confirmatis.

Secundum Augustinum praegnantes sunt qui concipiunt male agere; nutrientes, qui iam opere complent.

Et quid dicit hieme et sabbato? per hiemem signatur tristitia, per sabbatum laetitia.

Unde ne fiat in hieme per tristitiam absorbentem, vel sabbato per laetitiam animum elevantem.

Vel per sabbatum otium bonae operationis, per hiemem refrigerationem caritatis.

Et nisi breviati fuissent dies illi; quia parum durabit, et si duraret non salva fieret omnis caro, idest omnis carnalis.

Item possunt referri ad adventum christi per ecclesiam; et sic dicit Origenes quod sicut verbum evangelii divulgatum est adveniente ipso, sic falsa doctrina divulgabitur adveniente Antichristo; et sicut christus habuit suos prophetas, sic et Antichristus.

Tunc qui in civitate fugiant ad montes, perfectae iustitiae. Praegnantes dicuntur, qui adhuc percurrunt verbum salutis; nutrientes qui aliquid iam fecerunt. Orate ergo ut non impediantur per desidiam et torporem.

Erit tunc tribulatio magna, quia erit perversio doctrinae christianae per falsam doctrinam.

Et nisi essent dies breviati, scilicet documento doctrinae, per additamenta verae doctrinae, non fieret salva omnis caro, idest omnes converterentur ad falsam doctrinam.