101

ἀνατυπώσεις δή τινας καί μελέτας πρό τῶν ἔργων ἐν διανοίᾳ, οὔτε ἄνευ πάθους οὔσας καί πρεπούσας ἀνθρώποις μᾶλλον οἰκοδομοῦσι, δεδιόσι τήν ἐξ ἀπερισκέπτου τούτοις ἔσθ᾿ ὅτε προσγινομένην ἀποτυχίαν, ἤ τῷ Θεῷ, οὗπερ ἔργον καί τό ἐννόημα; Εἰ δ᾿ ἔργον καί τό ἐννόημα, καί πρό τούτου δεήσει παραδειγμάτων τε καί ἀνατυπώσεων ἄλλων, οὐκοῦν καί τῶν ἰδεῶν ἔσονται ἰδέαι, καί τοῦτο ἐπ᾿ ἄπειρον, εἰ μή τι καί πλέον ἐκεῖνος νέμει ταῖς εἰρημέναις ἰδέαις, καί πλέον κακῶς.

Ἀλλά τοῦτο μέν ἀφῶμεν˙ ἐγώ δ᾿ ἄν σοι προσθείην εἰπών ὡς 'βάλλε μή τάς ἰδέας μόνον, ἀλλά καί τάς θεωρίας καί τά ψευδώνυμα τούτου φῶτα, δι᾿ ὧν ἐκεῖνος τοῖς ἀπατηλοῖς δαίμοσι συνεζύγη καί δι᾿ ὧν ἐμυήθη, μή ὅτι κακούς ἀλλά καί ἀγαθούς εἶναι δαίμονας, καί ψυχήν αἰθέρος καί ψυχῶν περιόδους καί τούς ἐπ᾿ αὐτάς διά τῶν καλῶν σωμάτων οὐ καλούς ἔρωτας'. Τί δ᾿ οἱ πρῶτοι θεοί καί δεύτεροι καί τούτων ἔτι μείους τήν φύσιν τε καί τήν δύναμιν, ὧν οἱ μέν τό κυρτόν τῆς οὐρανίου σφαίρας ἐπιπορεύονται, οἱ δ᾿ ὑπό τό κοῖλον περινοστοῦσιν, οἱ δ᾿ ἔγγειοι καί ὑπόγειοι, μηκέθ᾿ οὗτοι θνητῶν, ἀλλά τεθνηκότων αὐτοκράτορες ὄντες; Τριχθά γάρ πάντα δέδασται κατ᾿ αὐτούς φάναι, τούς καί ποιητάς καί κληροδότας τῶν οἰκείων θεῶν. Τί δ᾿ αἱ (σελ. 504) περίεργοι θυσίαι, ψυχαγωγίαι τε καί θεαγωγίαι καί θεουργίαι καί ὁ τῶν μαινομένων ἔπαινος καί, τό σύμπαν εἰπεῖν, ὁ περί τά τοιαῦτα πλατύς λῆρος καί σαφής μᾶλλον ἤ μυστικός; Ταῦτ᾿ ἄρα περί τῶν διαπεπτωκότων ἄνωθεν καί τῶν ἀπό τούτων ἐλλαμπομένων, τουτέστι σκοτιζομένων τό τῆς ψυχῆς νοερόν, καί ἀπό τῆς κάτωθεν θέας παραγεγενημένης, ἤ περί τῶν ὑπέρ ἡμᾶς καί ἀπό τῆς ἄνωθεν.

Τί δ᾿ ἵνα πάλιν ἀπό τῆς ἀληθοῦς καί φερωνύμου καί ἱερᾶς καί γνησίας τῇ θεολογίᾳ φωνῆς τά ψευδώνυμα καί νόθα φαυλίσωμεν, «τί τοίνυν Ἀριστοτέλους ἡ μικρόλογος πρόνοια καί οἱ θνητοί περί ψυχῆς λόγοι καί τἀνθρωπικόν τῶν δογμάτων;». Ἆρα 'κατανενοηκότος τήν ὑπεροχήν τοῦ Θεοῦ˙ καί τήν ἀξίαν ἐξευρηκότος παντός μᾶλλον τῇ θείᾳ φύσει φωνήν τό ὑπέρ ἀπόδειξιν τοῦτο; Ἤ καί τοῦτο πλάνη σαφής ἀνθρωπίνης διανοίας τυγχάνον, καί ταύτης ἐσκοτισμένης καί ἀντιθέου καί θηρωμένης μέν δόξαν ὡς ἐφικνουμένης, πειρωμένης δέ διαφυγεῖν τοῦ ψεύδους τόν ἔλεγχον, ὡς ἀποδεῖξαι μή δυναμένης καί τοῖς ἄλλοις μεταδιδόναι τῆς ὑπερφυοῦς καί θαυμαστῆς ἐπιστήμης καί τῷ δοκεῖν ἐξαίρειν κατασπώσης τό ἀπερινόητον ὕψος ἐκεῖκνο καί ἀταπείνωτον; Εἰ δέ τῷ διδασκάλῳ τοῦθ᾿ ὑποκριναμένῳ μή συμβαίνειν τοῦτον τήν γνώμην δοίημεν, καίτοι τινά ἄν ἔχοι τουτί τόν λόγον, δεδόσθω δ᾿ ὅμως˙ ἀλλά θεῶν πλῆθος σαφῶς καί αὐτός πρεσβεύει καί τῷ τῶν θεῶν, ὡς αὐτός φησι, πρώτῳ τῆς κυρείας ἥκιστα τό πᾶν δίδωσι, καί τάς δυνάμεις ἐπιχειρεῖ καταλέγειν, αἵ κινοῦσι τά θεῖα δοκοῦντά οἱ σώματα, καί τό δαιμόνιον φῦλον ὑπέρ ἡμᾶς ἅπαν τίθεται, καί τό ὑπέρσεμνον καί θεοπρεπές μόνον, τό ὑπέρ ἀπόδειξιν τοῦτο, τοῖς τοιούτοις θείοις δωρεῖται, καί παρά τοῦτο ταῦθ᾿ ὑπέρ ἡμᾶς λογίζεται.

Μέγα μέντ᾿ ἄν εἴημεν πεποιηκότες καί τοῖς ἡμετέρας μοίρας ὡς κοινόν τε καί χάριεν, εἰ κατ᾿ Ἀριστοτέλην (σελ. 506) καί τόν τούτου διδάσκαλον ὑπέρ ἀπόδειξιν τό θεῖον νομίσαιμεν, ὅπερ ἡ κατ᾿ αὐτούς ἐπιστήμη τε καί θεωρία καί τοῖς δαίμοσιν ἀποδίδωσι˙ καί σέ γε αὐτός οὐκ ἄν ἄλλως φαίης, ὥσπερ οὐδ᾿ ἡμεῖς, ἕως ἄν ὑπό διδασκάλοις Ἀριστοτέλεσί τε καί Πλάτωσι προαιροίμεθα ζῆν. Ἀλλ᾿ ἡ καθ᾿ ἡμᾶς ἀπόδειξις καί τῶν καθ᾿ ἡμᾶς διδασκάλων οὐ μόνον ἔκπτωτόν τε καί ἔσχατον καί πονηρόν τό δαιμόνιον ἅπαν ἀποδείκνυσι γένος, πονηρόν μέν διά τήν ἐκ τἀγαθοῦ φυγήν καί τήν εἰς ἡμᾶς συνεργίαν πρός ἔλλειψίν τε καί ἀπολίσθησιν τήν ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἔσχατον δέ διά τό πορρωτάτω εἶναι τοῦ ἀνωτάτω, ἔκπτωτον δέ ὡς ὑπέρ ἡμᾶς ὄν