Lectio 5

Chrysostomus in matthaeum.

Praemissa commendatione ioannis, magnum Pharisaeorum et legisperitorum prodidit crimen, qui nec post publicanos baptisma ioannis acceperunt; unde dicitur et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt deum, baptizati baptismo ioannis. Ambrosius in Lucam.

Iustificatur deus per baptismum, dum se homines peccata propria confitendo iustificant: qui enim peccat, et confitetur deo peccatum, iustificat deum: cedens ei vincenti, ab eoque gratiam sperans.

In baptismate igitur iustificatur deus, in quo est et confessio, et venia peccatorum.

Eusebius in Lucam. Quia etiam crediderunt, iustificaverunt deum: apparuit enim eis iustus in omnibus quae fecit. Pharisaei autem repellendo ioannem, tamquam inobedientes, non consonabant prophetae dicenti: ut iustificeris in sermonibus tuis; unde sequitur Pharisaei autem et legisperiti consilium dei spreverunt in semetipsis, non baptizati ab eo. Beda. Haec verba sive ex persona evangelistae, sive ex persona salvatoris, ut quibusdam placet, dicta sunt.

Quod autem dicit in semetipsis, vel contra semetipsos, significat quia qui gratiam dei respuit, contra semetipsum facit.

Vel ad semetipsos missum dei consilium stulti et ingrati vituperantur noluisse recipere.

Consilium ergo est dei, quod per passionem et mortem christi salvare decrevit: quod Pharisaei et legisperiti spreverunt.

Ambrosius. Non condemnamus ergo, sicut Pharisaei, consilium dei quod est in ioannis baptismate: hoc est consilium quod magni consilii Angelus reperit.

Ioannis consilium nemo contemnit, dei consilium quis refutet? Cyrillus.

Erat autem quidam modus ludendi talis consuetus apud filios Iudaeorum: bipartiebatur puerorum caterva, qui rerum praesentis vitae deridentes repentinam transmutationem, hi quidem canebant, hi vero moerebant; sed nec gaudentibus congaudebant moerentes, nec qui gaudebant confirmabant se flentibus; deinde arguebant se invicem improperantes incompassionis malitiam.

Tale quid passam fuisse Iudaeorum plebem una cum principibus christus innuebat; unde ex persona christi subditur cui ergo similis dicam homines generationis huius, et cui similes sunt? similes sunt pueris sedentibus in foro, et loquentibus ad invicem, et dicentibus: cantavimus vobis tibiis, et non saltastis; lamentavimus, et non plorastis. Beda. Generatio Iudaeorum comparatur pueris, quia doctores olim prophetas habebant, de quibus dicitur ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem. Ambrosius.

Cantaverunt autem prophetae spiritualibus modulis publicae salutis oracula resultantes, fleverunt threnis flebilibus Iudaeorum dura corda mulcentes. Hoc canticum non in foro, non in plateis canebatur, sed in ierusalem: ipsa est enim dominicum forum, in quo praeceptorum caelestium iura conduntur. Gregorius Nyssenus.

Canticum autem et lamentatio nil aliud est quam excessus, hoc quidem gaudii, illud vero moeroris. Resonat autem quaedam consona melodia ex organo musico, secundum quam dum homo pede et motu consono corporis commovetur, intrinsecam dispositionem manifestat; et ideo dicit lamentavimus, et non plorastis.

Augustinus de quaest. Evang..

Haec autem pertinent ad ioannem et christum. Quod enim dicit lamentavimus, et non plorastis, ad ioannem pertinet, cuius abstinentia a cibis et potu luctum poenitentiae significabat; unde exponendo subdit venit enim ioannes baptista neque manducans panem, neque bibens vinum; et dicitis: Daemonium habet.

Cyrillus. Praesumunt criminari virum qualibet admiratione dignum: Daemonium habere dicunt mortificantem legem peccati, quae latet in membris. Augustinus de quaest. Evang.. Quod autem dixerat cantavimus tibiis, et non saltastis, ad ipsum dominum pertinet, qui utendo cum ceteris cibo et potu, laetitiam regni significabat; unde sequitur venit filius hominis manducans et bibens; et dicitis: ecce homo devorator et bibens vinum.

Titus. Noluit enim christus abstinere ab huiusmodi cibis, ne occasionem daret haereticis, qui dicunt creaturas esse malas, et vituperant carnes et vinum. Cyrillus.

Ubi autem potuerunt ostendere dominum voratorem? invenitur enim christus ubique reprimere immoderantiam, et ad modestiam ducere. Conversabatur autem cum publicanis et peccatoribus; unde contra eum dicebant amicus publicanorum et peccatorum; cum tamen nullatenus ipse posset in peccatum incidere, sed e contra fiebat eis causa salutis: non enim coinquinatur sol radians super totam terram, et frequenter superveniens immundis corporibus; nec sol iustitiae laedetur conversando cum pravis. Nemo autem conetur comparare propriam mensuram dignitatibus christi: sed quilibet propriam fragilitatem considerans vitet consortia talium: prava namque colloquia mores corrumpunt bonos.

Sequitur et iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis. Ambrosius. Sapientia dei filius est per naturam, non per profectum: quae iustificatur per baptisma, in eo quod non per contumaciam refutatur, sed per iustitiam dei munus agnoscitur. In eo ergo iustificatio dei est, si non ad indignos et obnoxios, sed ad innocentes, per ablutionem sanctos et iustos, videatur sua munera transtulisse.

Chrysostomus. Filios autem sapientiae dicit sapientes: consuevit enim Scriptura malos magis ex peccato quam ex nomine indicare, bonos autem filios appellare informantis eos virtutis. Ambrosius. Bene autem dicit ab omnibus: quia circa omnes iustitia reservatur, ut susceptio fiat fidelium et eiectio perfidorum. Augustinus de quaest. Evang.. Vel quod dicit iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis, ostendit filios sapientiae intelligere, nec in abstinendo, nec in manducando esse iustitiam, sed in aequanimitate tolerandi inopiam: non enim usus, sed concupiscentia reprehendenda est, dummodo congruas in generibus alimentorum his cum quibus tibi vivendum est.