Lectio 4

Cyrillus. Sequestratus a populis dominus et seorsum positus vacabat orationibus; unde dicitur et factum est cum solus esset orans, erant cum illo et discipuli. Formam enim in hoc seipsum constituebat, docens discipulos artem facilem doctrinalium dogmatum: reor enim oportere populorum antistites etiam meritis praeesse subditis suis, in rebus necessariis iugiter conversantes, et illa tractantes quibus deus placatur. Beda.

Aderant autem discipuli domino; sed ipse patrem solus oravit: quia possunt sancti domino fidei amorisque societate coniungi. Ubique solus obsecrat, quia dei consilium humana vota non capiunt, nec quisquam potest interiorum particeps esse cum christo. Cyrillus. Poterat autem orationis negotium turbare discipulos: videbant enim humanitus orare quem olim viderant auctoritate divina peragentem miracula.

Ut igitur huiusmodi propelleret turbationem, eos interrogat, non quia nesciret ab exterioribus sibi collata praeconia, sed ut eos a plurium opinione auferret, et rectam fidem eis insereret; unde sequitur et interrogavit illos dicens: quem me dicunt esse turbae? beda. Pulchre dominus fidem discipulorum exploraturus, prius turbarum sententiam interrogat, ne illorum confessio, non veritatis agnitione probata, sed vulgi videatur opinione formata; nec comperta credere, sed instar Herodis de auditis haesitare putentur. Augustinus de cons. Evang..

Potest autem illud movere quod Lucas dominum interrogasse discipulos suos, quem illum dicerent homines, tunc dixit cum esset solus orans, et adessent etiam ipsi: porro autem marcus in via dicit illos hoc ab eodem interrogatos.

Sed hoc eum movet, quia nunquam oravit in via.

Ambrosius. Non est autem otiosa turbae opinio quam discipuli respondent, cum subditur at illi responderunt, et dixerunt: alii ioannem baptistam, quem decollatum sciebant; alii autem eliam, quem venturum putabant; alii autem, quia propheta unus de prioribus surrexit. Sed hoc quaerere alterius prudentiae est: nam si Paulo apostolo satis est nihil scire nisi christum iesum, et hunc crucifixum, quid amplius mihi desiderandum est scire quam christum? Cyrillus. Vide autem in interrogationibus elegantiam. Dirigit enim prius eos ad extrinsecas laudes, ut eis evulsis veram opinionem generet. Unde cum dixissent discipuli plebis opinionem, eorum sententiam interrogat, cum subditur dicit autem illis: vos autem quem me esse dicitis? o quam praecipuum illud vos. Excipit eos ab aliis, ut eorum vitent opiniones; quasi dicat: vos, qui censura mea vocati estis ad apostolatum, testes miraculorum meorum, quem me esse dicitis? praevenit autem Petrus ceteros, fitque os totius collegii, eructatque divini amoris eloquia, profertque fidei confessionem, cum dicitur respondens autem Petrus dixit: christum dei. Non ait simpliciter eum esse christum dei, sed magis cum articulo christum illum dei: unde in Graeco habetur ton christon. Nam plures divinitus uncti, diversimode vocati sunt christi. Quidam enim uncti fuerunt in reges, quidam in prophetas; nos autem per christum sancto peruncti spiritu, nomen obtinuimus christi; sed unus solus est qui est christus dei et patris, quasi ipso solo proprium habente patrem, qui in caelis est: et sic Lucas concordat quidem in sententiis cum matthaeo, qui narravit Petrum dixisse: tu es christus filius dei vivi; sed utens breviloquio, ait eum dixisse christum dei. Ambrosius. In uno enim hoc nomine et divinitatis et incarnationis expressio, et fides est passionis.

Complexus est itaque omnia qui et naturam et nomen expressit, in quo summa virtutum est. Cyrillus. Sed notandum, quod unum confessus est esse christum prudentissimus Petrus contra praesumentes emmanuelem in duos christos dividere.

Neque enim sciscitatus est eos, dicens quem dicunt homines esse divinum verbum, sed filium hominis? quem Petrus confessus est esse filium dei. In hoc ergo admirandus est, et dignus factus tam praecipuis honoribus, quia quem admiratus est in forma nostra, hunc credidit esse christum patris, scilicet hominem factum verbum, quod processit de patris substantia.

Ambrosius. Dominus autem iesus christus praedicari se primo noluit, ne ullus strepitus nasceretur; unde sequitur at ille increpans eos, praecepit ne cui dicerent. Multis ex causis iubet tacere discipulos: ut fallat principem mundi, ut declinet iactantiam, doceat humilitatem.

Ergo christus noluit gloriari; et tu, qui ignobilis natus es, gloriaris? simul ne rudes et imperfecti adhuc discipuli maximae praedicationis molibus opprimantur.

Prohibentur ergo evangelizare eum dei filium, ut evangelizarent postea crucifixum. Chrysostomus in matthaeum.

Opportune etiam dominus tunc vetuit nulli dicere quod ipse esset christus, quatenus sublatis de medio scandalis, et crucis consummato patibulo, habitualiter imprimeretur audientium menti conveniens de eo opinio; nam radicatum semel, et postmodum evulsum, vix unquam denuo insitum retinebitur; quod autem semel insitum perseverat immobile, de facili concrescit. Nam si Petrus ex solo auditu scandalizatus est, quid quamplures paterentur, cum audissent filium dei esse, viderent autem crucifixum et consputum? Cyrillus. Oportebat ergo discipulos eum ubique terrarum praedicare (hoc enim erat opus electorum ab eo ad apostolatus officium): sed, ut sacra Scriptura testatur, tempus est unicuique rei. Decebat enim ut crux et resurrectio impleretur, et sic sequeretur apostolorum praedicatio; unde sequitur dicens, quia oportet filium hominis multa pati, et reprobari a senioribus, et principibus sacerdotum et Scribis, et occidi, et tertia die resurgere. Ambrosius. Fortasse, quia sciebat dominus difficile passionis et resurrectionis mysterium etiam discipulos credituros, ipse voluit esse suae passionis et resurrectionis assertor.