418 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale

haec per inductionis viam est perficienda, ita ut filius pondus bonorum,

principiorum normarumque peculiarium per se detegat, potius quam ea

tamquam indubitatae veritates imponantur.

265. Ut bene agatur, "congruenter iudicare" vel plane scire quid sit

faciendum non sufficit, quamvis sit id primarium. Praeter nostras opinio-

nes saepenumero agimus, vel cum ipsae sint solidae. Licet morale certum

iudicium nobis praebeat conscientia, interdum plus possunt aliae res quae

nos trahunt, nisi obtinuimus bonum mente intellectum in nobis radices

agere ut altam affectus inclinationem, tamquam boni gustum plus habentem

ponderis quam alia pellicentia, ut percipiamus bonum quod intellexerimus

ipsum "nobis" hic et nunc etiam esse. Ethica institutio efficax secum fert ut

personae demonstretur quoadusque ipsi sit opportunum bene agere. Hodie

saepe inefficax est aliquid exquirere, quod laborem et detractionem importat,

quin palam bonum ostendatur quod per hoc attingi possit.

266. Quosdam habitus consequi est necessarium. Etiam consuetudines,

quas parvuli adipiscuntur, suo bene funguntur munere, cum iuvent ut mag-

na interioraque bona in extrarios agendi mores, sanos firmosque, recidant.

Quidam socialibus sensibus et erga alios bona propensione imbuitur, sed si

perdiu, urgentibus adultis, non solet dicere "quaeso", "licetne", "gratias ago",

eius interior propensio haud facile ad has sententias recidet. Roborata volun-

tas necnon certa acta repetita agendi mores aedificant, atque conscia, libera

aestimataque quorundam bonorum morum iteratione neglecta, huius habitus

institutio haud perficitur. Incitamentum vel invitamentum quae in certum

bonum sentimus, virtus haud fiunt, his actibus congruenter non comprobatis.

267. Excelsum quiddam est libertas, quam tamen amittere possumus.

Moralis institutio in libertate colenda insidet per proposita, rationes, de-

finitos actus, incitamenta, praemia, exempla, exemplaria, signa, cogitatio-

nes, cohortationes, rationes agendi immutandas ac dialogos quae personas

adiuvent ad interiora principia firmanda, quae ad bonum libere agendum

perducant. Virtus persuasio est quae in internum stabileque agendi princi-

pium conversa est. Itaque, proba vita libertatem efficit, eam roborat eam-

que educat, cum vitet ne persona serva fiat inclinationum indomitarum,

quae humanitatem detrahunt et societati sunt infensae. Ipsa enim cuiusque

hominis dignitas « requirit ut secundum consciam et liberam electionem

agat, personaliter scilicet ab intra motus et inductus ».293

293 conc. oEcum. Vat. ii, Const. past . Gaudium et spes, 17.