CAPUT VIII.

De proprietatibus balsami.

BalsamUS (ut dicit Avicenna) est arbor aegyptia, quae ut dicit Joseph, his antiquis temporibus etiam nata fuit in Judaea circa Jericho, et secundum quod Alexander scribit Aristoteli, multum nascitur ista arbor in regionibus Indiae versus Orientem. Dicit etiam Rabbi Moyses Judaeus, quod folia ejus sunt similia foliis trifolii, et odor ejus similis odori rutae, sed excedit eam ut lignum est ut quantitas vitis triennalis. Sed Avicenna vult quod tam folia quam odor ejus rutae assimilantur, licet odor ejus excedat odorem rutae. Est autem totum aromaticum in ipso, sed oleum ejus fortius et efficacius est suo ligno, et lignum fortius et efficacius sua radice. Est autem totum calidum et siccum. In tertio autem climate in quo est aegyptus, crescit circa Babyloniam, in loco qui vocatur apud Arabes oculus solis : nec rigatur lignum ejus nisi de fonticulo Engaddi. Oleum autem ejus manat ex ligno ipsius, ut dicit Avicenna : quoniam lignum ejus inciditur ferro, et vulneratur post ortum stellae quae Arabice vocatur Assarahe, et hoc est in fine mensis qui apud nos Maius vocatur, et Taurus cum sole oritur. Dicunt tamen quidam si ferro vulneretur, quod arescit : et ideo dicunt aperiri lignum et corticem ipsius petra vel osse. Sed hoc non videtur esse verum quod Avicenna expresse dicit, ferro vires ejus aperiri. Est autem lignum ejus rarae substantiae : et hoc est unum de mirabilibus quae sunt circa balsamum, quod non invenitur in uno anno excedere quantitatem sexaginta librarum, nec diminui a quantitate librarum quinquaginta, ut dicit Avicenna, aut sexaginta, ut vult Rabbi Moyses. Distillat oleum ejus ex loco illo in loco vulneris ramusculorum ejus, quibus vasa vitrea alligantur, in quae paulatim distillat. Sed in . regionibus Indiae, ut dicit Alexander, exuberat in maximam quantitatem oleum ipsius. Cum autem distillaverit, cooperitur stercore columbarum : et in illo stans per sex mentes maturatur et defaecatur, et in septimo extrahitur maturum et defaecatum. Dicunt autem quod liquor iste proprie balsamum vocatur : lignum autem xilobalsamum, et semen opobalsamum. Dicunt autem balsamum in se conservare suam virtutem perpetuo et non evaporare : et hoc esse sibi proprium inter omnes vapores. Sed hoc falsum esse per hoc dignoscitur, quod ut dicit Avicenna, id quod melius est ex balsamo, est recens : grossum autem et votus aut nullam aut parvam habet virtutem : quod non potest esse nisi propter evaporationem tam substantiae quam virtutis ipsius : evaporante namque subtiliore substantia ipsius, reliquum magis ingrossatur et constat : et cum calor ipsius proprium subjectum habeat subtile humidum, cum id evaporaverit, relinquitur terrestre faeculentum minus virtuosum.

Est autem proprium balsami inter omnes liquores, quod cum distillatur per pannum aut infunditur in aquam, nihil omnino invenitur de eo adhaesisse panno vel aquae : et hoc non facit aliquis liquor unctuosus nisi balsamus. In aqua enim constat simul et non dissolvitur, sed potius conservatur. Depuratur autem in ablutione aceti. Proprium etiam est bal-

sami, quod cum lac animalis cujuscumque distillatur super ipsum, tunc id lac statim coagulatur. Adulteratur autem multis modis : quidam enim accipiunt oleum pini, et oleum masticis, et dissolvunt ea cum cera : et tunc permiscent balsamo. Quidam autem accipiunt oleum de aicanna, et permiscent cum balsamo. Quidam autem lacrymam therebinthinam, quae fere similem odorem habet cum ipso. Aliquando autem miscent oleum nardinum. Dicunt autem probari aliqui balsamum sic, quod in puncto salis ponatur gutta balsami, et accendatur : et si ardet, dicunt esse purum balsamum : hoc autem idem facit lacryma therebinthi : propter quod non est vera probatio ista. Similiter autem non sufficiens est signum puritatis ejus, quod si gutta ejus ponatur in lacte caprino, et descendet ad fundum, et lac coagulatur : quoniam sunt multa coagulantia praeter balsamum. Sed verae ejus probationes fiunt per pondus, quia vix invenitur aliquis liquor ejusdem quantitatis cum. balsamo qui tantum ponderet. Adhuc autem signum puritatis ejus, quod gutta ejus excepta puncto styli vel acus posita in superficie aquae, ibi remanet : et si ponatur in medium aquae, etiam ibi manet : et si ponatur in fundo, stabit ibi etiam. Adhuc autem si ponatur in aqua purum balsamum et moveatur aqua fortiter, conturbatur : nec aliquid balsami aquae adhaerebit panno, sed pannus erit ejusdem ponderis post cujus fuerat ante.

Sunt autem operationes balsami variae secundum operationes et praeparationes medicorum : confert enim bibitum sciaticae. Bibitur autem ejus decoctio propter spasmum : aperit oppilationes, ulcera mundificat, et extrahit ossium fracturas, valet epilepticis et habentibus vertiginem in capite, abstergit pannum oculi, praecipue tamen juvat illam partem viscerum quae sunt supra pellem, quae tairne vocatur. Juvat autem stomachum et dissolvit malitiam ejus digestionis. Confert doloribus matricis, et educit embryonem vel mortuum ex matrice, et educit secundinus : valet etiam contra jusquiamum bibitum, et contra venenum omne, et praecipue contra morsum scorpionis. Plurima etiam alia sunt quae operatur balsamus, quae determinari habent in simplicibus medicinis. De expertis autem est, quod si balsamum purum fuerit, tantam vim habet, quod si manicae ponatur et soli ferventi exponatur, forte manum penetrabit : eo quod est valde prae aliis liquoribus penetrativum.