PARTICULA II.

Utrum aevum in omnibus aeviternis sit unum vel plura ?

Ulterius quaeritur, Utrum aevum in omnibus aeviternis sit unum vel plura?

Et videtur, quod plura.

Mensura enim quae est in mensuratis pluribus, quae nec unum sunt, nec ordinata in unum quod est causa et mensura aliorum, plures est, et non una. aeviternitas sic est in multis quae nec unum sunt, nec ordinata ad unum quod sit mensura et causa aliorum. Ergo in aeviternis secundum multitudinem aeviternorum sunt aeternitates multae. Prima per se patet. Secunda probatur ex hoc, quod aeternitas est una: quia aeternum est unum cujus est duratio. Tempus autem: quia licet temporalia multa sint, tamen omnia ordinantur ad motum primi mobilis: quod est causa et numerus omnium motuum temporalium. Quod ex hoc patet, quia ex ordine et numero situs solis in circulo, numerus et ordo incipit horarum: ut si prima est hora, sole tangente hemisphaerium, in quo contactu prima hora incipit, secunda incipiet post elevationem quindecim graduum, et sic semper ad perfectionem quindecim graduum una hora determinatur: secundum quem motum et horam omnem motum mensuramus et numeramus, et dicimus motum esse horarum vel duarum vel trium horarum, et sic deinceps. In aeviternis autem nec unum est aeviternum, nec ad unum sunt ad causam et mensu- ram ordinata. Videtur ergo, quod nullo modo habeant aeviternitatem unam, sed

multas secundum multitudinem aeviternorum.

Adhuc autem, Sic enim dicitur in apocryphis Esdrae: " Majestas et potestas aevorum est apud te, Domine. " Ergo videtur, quod aeva sint plura.

Si quis dicat, quod dicit Aristoteles: " Si plures essent caeli, quod adhuc tamen esset unum tempus, et non plura. " Hoc non solvit. Hoc enim dicit Aristoteles propter uniformitatem numeri quo numeratur motus per numerum distantiarum situs ejus quod movetur in spatio in quo movetur: quae uniformitas non variatur propter pluralitatem eorum quae moventur: et ideo unus esset numerus motus quo numeraretur omnis motus, et per consequens unum esset tempus. Sic autem non videtur esse in aeviternis. Non enim uniformis est duratio in aeviternis omnibus: et sic videtur, quod non possit esse unum aevum.

In contrarium est, quod aevum ab omnibus auctoribus videtur dici unum. Boetius,

Qui tempus ab aevo Ire jubes.

Non dicit, ab aevis. Eccli. i, 1: Est ante aevum. Et, ibidem, v. 4: Intellectus prudentiae ab aevo. Eccli, xliii, 6: Luna... signum aevi . Dionysius in libro de Divinis nominibus, cap. 10: " Proprietas aevi est. " Et nullus universaliter de aevo loquitur nisi sicut de uno.

Solutio. Duratio quae est aevum, dupliciter considerari potest, scilicet ut quantitas durantis virtualis vel dimensionalis, vel ut mensura reddens et certificans quantitatem ejusdem. Et primo quidem modo considerata, multiplicatur secundum multitudinem durantium, et aliquando incipiens in uno, non incipiet in alio: sicut incipiens in caelo, vel in Angelo, non incipiet in hac anima. Considerata autem ut mensura reddens et certificans quantitatem durantis in aevo, sic est unum aevum, sicut mensura una est in omnibus continuis, licet multae sint continuitates secundum esse: una tamen ratio est certificandi et mensurandi per palmam et ulnam. Et licet diversa sint numerata, ut canes, et oves: tamen una est ratio certificandi et mensurandi per numerum: et ideo unus numerus. Et virtutes Herculis et Achillis quamvis diversae sint, una tamen ratio est certificandi utramque, scilicet posse in unum, vel in duos, vel in tres, et sic deinceps. Et hujus ratio est, quia hujusmodi formae mathematicae vel quasi mathematicae, licet esse habeant in materia, tamen in ratione diffinitiva materiam non concipiunt, et ideo univoce et non aequivoce sunt in omni materia.

Et si quaeritur, Quid facit unitatem illam? Dico, quod unitas rationis ipsius nunc, quod est immutabile secundum esse substantiae, mutabile et divisibile virtualiter secundum quod adjacet virtuti et operationi.

Et quod dicunt quidam, quod haec unitas rationis ejus est, quia in omnibus caret fine, sed non principio, non videtur verum. Hoc enim accidit aevo ex comparatione ad aliud, et non de ratione substantiae ipsius.

Quod autem iterum quidam dicunt, diversam virtutem aevi esse in aeviternis, eo quod de se Angelus minus tendit ad non esse quam substantia caeli et animae, et anima minus quam substantia caeli si sibi relinquerentur: et ideo diversas esse aeviternitates eorum: non perspecte satis dictum est: hoc enim accidit aeviternitati secundum quod est in aeviterno, et non est de substantia rationis ejus secundum quod est mensura aeviterni.