COMMENTARIUS.

(a) Circa secundum arguitur, etc. Pro intellectione hujus quaestionis advertendum est eam triplicem posse habere sensum ; nam primo potest sic intelligi, ut sensus sit: An natura semel affecta personalitate propria possit assumi, ita ut non maneret tamen propria personalitas. Secundo potest intelligi sic, ut quaeratur: An possit persona creata assumi, quatenus assumeretur natura, ex qua et personalitate consistit ; non vero quatenus ipsamet personalitas secundum se immediate assumeretur ; et in hoc sensu clarius proponeretur, quaerendo : An natura affecta personalitate non obstante illa personalitate, ita possit immediate assumi, ut per unionem et assumptionem ejus non tolleretur personalitas illa, sed potius mediate, mediante scilicet natura, assumeretur. Tertio denique potest intelligi, ita ut quaeratur: An ipsa persona formaliter possit immediate assumi, sicut de facto immediate assumitur natura. Et in hoc sensu, qui vere proprius est, Scotus intelligit et resolvit hanc quaestionem, non faciens semel mentionem de ea in primis duobus sensibus, qui omnino sunt improprii, et praesertim primus sensus. Sanctus Thomas videtur 3. p. q . 4. art. 2. omnes tres sensus attigisse ; unde quid in iis etiam ad quaestionem sit respondendum, hic breviter explicandum erit, ut postea solvatur in sensu proprio.

Itaque quantum ad primum sensum: An scilicet natura semel affecta propria personalitate possit postea assumi sic, ut non remaneret personalitas propria, vel de facto fuerit ita assumpta. Dicendum primo cum omnibus certum esse, quod de facto natura humana non fuerit sic assumpta, quia ut esset sic assumpta, deberet esse existens pro aliquo tempore, vel instanti sub propria personalitate, antequam assumeretur a persona divina, et destrueretur propria illa personalitas: sed hoc est falsum, ergo, etc. Minorem, in qua est sola difficultas, probare videtur Sanctus Thomas quaest. 4. art. 2. quia frustra assumeretur ista natura, si deberet deperdi propria personalitas ejus. Verum nullo modo capio hujus probationis vim, de qua immerito conqueritur Vasquez in explicatione ejusdem articuli ; assumeretur enim natura ut dignificaretur unione hypostatice, et Deus fieret homo ac homo Deus, et, ut uno verbo dicam, ad omnem finem illum ad quem de facto assumpta est. Melius ergo probatur auctoritate Leonis Papae epist. 11. ad Julianum, inquirentis: Natura quippe nostra non sic assumpta est, ut prius creata post assumeretur, sed ut ipsa assumptione crearetur. Per quod clare intelligitur, quod in eodem instanti, in quo creabatur natura humana, fuerit assumpta ; ergo non prius fuerat affecta propria personalitate, quam unita personalitati Verbi. Similem doctrinam habet Damascenus 3. de fide c. 11 . Non quae seorsim in se atque individuum prius fuerit, posteaque ab eo assumpta sit, sed quae in ipsius hypostasi extiterit, ipsa enim Verbi hypostasis carni hypostasis extitit. Confirmatur haec doctrina per omnia quibus colligitur, quod Diva Virgo conceperit Deum, et quod Christus in primo instanti generationis fuit plenus gratia et sanctitate ob unionem hypostaticam, quodque non habuerit ulla merita antecedentia Incarnationem. Ratio autem hujus certae doctrinae est,primo quod nullum sit indicium oppositi; secundo, quod frustra crearetur natura humana cum hypostasi seu personalitate propria statim destruenda, et ad nihil prorsus conducente ; et ad hanc rationem fortassis posset reduci ratio D. Thomae, et debet, ut vera sit.

Dicendum secundo, potuisse naturam prius affectam propria personalitate, assumi postea a persona Verbi, sic ut in instanti assumptionis non remaneret propria; haec est certa cam Suarez, Vasquez, Lorca supra praedictum articulum secundum D. Thomae, et patet, quia nulla prorsus est in hoc implicantia, aut difficultas major, quam in assumptione naturae, ut de facto assumpta est. Unde nimirum est S. Thomam A. contra Gentes cap. 43. contrarium docuisse, nec minus mirum est argumentum, quo ad id movebatur, nimirum, quod non possit personalitas aut persona, quae ante Incarnationem existeret, destrui, quin destrueretur natura, qua constaret illa persona, et quae compleretur per personalitatem. Sed S. Doctor nec ostendit, nec credo ostendi posse, cur non posset ipsamet personalitas destrui per productionem unionis hypostaticae remanente natura, quae prius fuerat sub propria personalitate, postea mediante unione hypostatica sub personalitate Verbi, quandoquidem distinguatur realiter natura a propria personalitate, et revera de facto sine illa existat.

P. Petrus Waddingus in opusculo suo de Incarnatione disp. 13. dub. 8. sig. 1. dicit Sanctos Patres communiter, uno excepto Leontio, existimasse naturam affectam semel propria personalitate, et tempore praeexistentem assumptioni non posse assumi a Verbo, quia, inquit, sic contra Nestorium argumentabantur : Christus est verus Deus et verus homo ; ergo natura humana est primo producta in Verbo, quia consequentia per se fuisset nulla, si homo praeexistens posset assumi ; fatetur tamen se nescire quid Patres posset in hanc sententiam perducere, et absolute tenet nostram sententiam, et ad Sanctos Patres dicit eos forte argumentatos fuisse ad hominem. Verum non satis recte collegit hic auctor mentem SS. Patrum ex praedicto discursu ; nam quamvis natura humana prius existens sub propria personalitate, posset postea assumi a Verbo, et id compertissimum esset Patribus ; possent tamen optime urgere contra haereticos, quod si Christus esset verus Deus et homo, natura humana ejus esset primo producta in Verbo , non quidem ex eo quod non posset esse verus Deus et homo, quamvis illa natura non esset sic primo producta ; sed quod secundum omnes, tam catholicos quam haereticos, quidquid convenit unquam naturae Christi de facto pro ullo tempore quantum ad conjunctionem ipsam cum Verbo, id competebat ipsi pro primo instanti suae productionis ; unde, si unquam esset de facto verum, quod Christus fuerit verus Deus et homo, quandoquidem hoc non posset esse verum, quin natura humana esset vere conjuncta per se cum Verbo, non poterat negari quin sic esset aliquando conjuncta, et consequenter negari non poterat ex dictis, quin in primo instanti productionis suae sic fuerit conjuncta, atque adeo producta primo in Verbo, hoc est, cum tali conjunctione ad Verbum. Nec hoc voluere negare haeretici, sed illud alterum, in quo erat difficultas, nempe quod Christus fuerit verus Deus et homo.

Longe major est difficultas quaestionis hujus in secundo sensu : An scilicet posset persona assumi mediante natura, sic ut ipsa natura immediate uniretur et concomitanter ejus personalitas, ita scilicet, ut quemadmodum natura divina de facto, non obstante quod terminetur per personalitatem Patris, adhuc ulterius conjungitur cum personalitate Filii ; similiter natura humana, non obstante quod terminaretur propria personalitate, possit adhuc, ea manente, conjungi cum personalitate divina, mediante unione in ipsa natura immediate subjectata et terminata ad personalitatem divinam.

Qua in re hoc certum est, quod de facto non fuerit ita assumpta natura humana, quandoquidem per unionem hypostaticam im pedita fuerit resultantia propriae personalitatis, ut patet ex auctoritatibus omnibus, quibus constat in Christo non fuisse duo supposita seu duas personas, sed unam personam, unumque suppositum, juxta illud Athanasii in Symbolo : Non duo tamen, sed unus est Christus.

Quantum autem ad possibilitatem, communis sententia tenet partem negativam cum Doctore 3. d. 1. q. 2. et speciatim Durandus 1. q. 3. Paludanus q. 2. Maxim. in 3. q. 2. art.3. Capreolus d. 1. Cajetanus q. 3. art. 6. Suarez disp. 4. sect. 1. Vasquez d. 33. Sed hi auctores non conveniunt in assignanda ratione hujus implicantiae.

Nec sane videtur consequenter teneri a Cajetano,Suarez et Vasquez ullisve aliis, qui sentiunt contra Scotum naturam creatam posse terminari simul pluribus personalitatibus alienis immediate, atque ideo tenent tres personas divinas posse assumere eamdem naturam humanam, et non obstante unione, quam habet humanitas Christi ad personalitatem Verbi, posse eamdem de potentia absoluta assumi a Patre ac Spiritu sancto. Nam certe ex hoc sequi videtur manifeste, quod natura creata, non obstante personalitate propria, possit uniri immediate personae alienae ; tam enim implicat eamdem naturam simul immediate affici personalitatibus duabus alienis quam una propria et altera aliena. Unde praedicti auctores tenentes naturam posse affici pluribus personalitatibus alienis, minus consequenter ut dixi, negant naturam affectam personalitate propria posse sine destructione ejusdem personalitatis affici simul personalitate aliena, ut magis patebit solvendo disparitates, quas assignat.

Dicit ergo Cajetanus, et ex eo Medina primo disparitatem esse, quod personalitas propria terminet naturam adaequate, tam extensive quam intensive, aliena vero personalitas non terminet illam adaequate extensive, sed tantum intensive, unde natura affecta propria personalitate non potest simul affici aliena, quae est ratio propter quam tenet hanc communem sententiam ; affecta vero aliena bene potest affici alia aliena, quae est ratio ob quam negat sententiam Scoti tenentis non posse naturam affici simul duabus personalitatibus alienis.

Sed haec ratio merito displicet Suari et Vasqui, quia manifeste petit principium, dum dicit quod propria personalitas terminet intensive et extensive, aliena vero non nisi intensive tantum ; hoc enim est quod negat Scotus, dicens esse eamdem rationem de utraque personalitate, quantum ad terminandum extensive et intensive, et propterea vel nullam sic terminare, vel omnem. Nec Cajetanus ostendit sufficienter, cur uni id competeret, alteri non item, ut statim magis patebit impugnando doctrinam, qua hoc probare contendit.

Dicit ergo secundo idem auctor disparitatem esse, quod natura ita habet propriam personalitatem, quando habet ipsam, ut ipsa humanitas sit principium constitutivum propriae personae, et sit principium, ex quo pullulat, et sequitur propria personalitas. Unde, inquit, quia haec humanitas suapte natura non se extendere potest nisi ad constituendam unam personam sibi propriam, et personae repugnat assumi ab alia persona, ideo haec humanitas sic personatur ex propria persona in Socrate, verbi gratia, quod terminatur in illa intensive et extensive ; at haec humanitas per assumptionem non personatur constituendo personam, ut patet in humanitate Christi, quae non constituit personam Verbi, qua personatur, cum illa persona fuit ab aeterno. Ex quibus infert naturam affectam propria personalitate non posse assumi, quin assumatur propria personalitas ; naturam vero effectam personalitate aliena posse assumi ad aliam alienam, quin assumatur personalitas illa aliena.

Haec etiam doctrina non minus merito displicet Suari et Vasqui, nec quidpiam habet soliditatis, nam imprimis quod dicit humanitatem habere propriam personam, est impropriissima locutio ; nec enim bene dicitur inclusum habere includens, verbi gratia, animal habere hominem ; sed humanitas est quid inclusum in persona, et persona est quid constitutum ex personalitate et natura, quorum utrumque includit ; ergo non recte dicitur, quod natura habeat personam, sed potius dicendum esset, quod haberet personalitatem.

Rursus, quod dicit humanitatem ita habere propriam personam, ut constituat illam personam, non vero habere personam alienam, ut constituat alienam, est omnino falsum, nam humanitas non constituit propriam personam, loquendo de constitutione formali aliter quam faciendo ipsum hominem ; sed certum est quod humanitas Christi non minus faciat personam Verbi hominem, quam humanitas Petri faciat personam Petri hominem.

Quod etiam adjungit Cajetanus ad probandum quod humanitas non constituat personam Verbi, nimirum, quia persona Verbi est ab aeterno, satis mirabile est ; nam humanitas non debet ipsum constituere in alio esse quam in esse hominis, hoc autem esse non habuit ab aeterno, ut est de fide. Quod vero humanitas sit quasi principium intrinsecum propriae personalitatis, quatenus haec ad eam sequitur, non sit vero principium tale personalitatis extrinsecae, tantum concludit quod non possit ex se habere illam extrinsecam ; ad probandum vero quod simul cum propria non possit conjungi cum aliena, nihil prorsus facit, ut est evidens vel leviter rem consideranti. Denique quod infert ex sua doctrina, nimirum non posse naturam affectam propria personalitate assumi, quin assumatur ista personalitas, nullo modo sequitur ; nec enim ex doctrina ab ipso praemissa potest fieri ullus discursus syllogisticus, ex quo sequatur talis conclusio, praesertim cujus major et minor non sit tam evidenter falsa, quam verum est naturam affectant una personalitate aliena posse simul affici per aliam.

Durandus et Capreolus dicunt, ideo non posse naturam affectam propria personalitate simul affici personalitate aliena ulla, quia propria personalitas non tantum differt a quacumque alia personalitate in ratione personalitatis, sed etiam in ratione subsistentiae ; unde si natura affecta propria personalitate afficeretur simul aliena, sequeretur quod afficeretur duplici subsistentia, quod implicat. At quia tres personalitates divinae non differunt in ratione subsistentiae, quamvis una natura uniretur ipsis tribus simul et immediate, non tamen sequitur quod afficeretur pluribus subsistentiis: unde non implicat eam sic uniri.

Haec doctrina nullo modo sufficit, primo, quia supponit implicare, quod una natura possit affici pluribus subsistentiis, non vero implicare quod afficiatur pluribus personalitatibus, cum tamen sit eadem ratio implicantiae in utroque, et sic vel utrumque implicet vel neutrum. Secundo, quia supponit tres personalitates divinas non differre in ratione subsistentiae, personalitatem vero creatam differre ab ipsis in ratione subsistentiae, quod omnino negandum est; nam sicut differunt personalitates divinae in ratione personalitatis, ita differunt etiam in ratione subsistentiae ; tam enim verum est de iis dicere, quod sint tres subsistentiae, quam quod sunt tres personalitates, et certe alias eadem esset subsistentia Patris et Filii et Spiritus sancti, et tam verum esset quod natura humana Christi esset subsistentia Patris quam subsistentia Filii, quorum utrumque falsum est. Denique quod probat illas personalitates divinas non differre in ratione subsistentiae, probat etiam personalitatem naturae creatae non differre ab ulla alia personalitate in ratione subsistentiae ; unde si non sequeretur quod natura affecta tribus personalitatibus divinis esset affecta pluribus subsistentiis, non sequeretur quod natura affecta personalitate propria et aliena, esset affecta pluribus subsistentiis.

Lorca in tertia parte dist. 25. videtur uti hac ratione, licet explicet identitatem divinarum personalitatum, non quod non sint secundum se diversae, sed quod sint aequivalentes et ejusdem perfectionis in ratione terminandi naturam. Dicit ergo quod quia sic sunt aequivalentes, bene possint terminare simul eamdem naturam immediate ; at personalitas propria non est ejusdem rationis et perfectionis cum personalitate divina, unde nequit natura simul affici personalitate propria et divina. Ad haec explicatio nihil prorsus juvat ; quod enim sint diversae rationis divina et humana, non facit quin simul possint afficere eamdem naturam, imo ex hoc potius deberent posse competere eidem naturae, quam duae personalitates ejusdem rationis ; magis enim repugnant duae formae ejusdem rationis in eodem subjecto, quam duae formae diversae, nisi habeant specialem incompatibilitatem, ut patet.

Aliam rationem insinuant idem Durandus et Paludanus supra, cur natura eadem possit affici pluribus personalitatibus divinis simul ; non vero propria et divina, quia scilicet personalitates divinae, cum sint relativae, non excludunt se invicem ab eadem natura ; personalitas vero propria naturae creatae, cum sit quid absolutum, ut communius tenetur, excludit quamcumque aliam sive absolutam sive relativam. Hanc rationem existimat Suarez probabilem, sed revera nihil prorsus probabilitatis habet, neque enim probat, aut probare potest, cur duae personalitates absolutae, aut una absoluta, et altera relativa, potius se excludant, quam duae relativae. Quod si dicatur quod de facto plures relativae personalitates reperiantur in eadem natura divina, et hinc constare quod relativae personalitates non excludant se invicem. Respondeo, hoc nihil probabilitatis addere isti sententiae, quia non ex eo compatiuntur se invicem istae personalitates quod relativae sint, sed id oritur ex infinitate naturae divinae, quae ex plenitudine suae perfectionis exigit esse in tribus suppositis, ut clare constat ex eo, quod si personalitates divinae essent absolutae, ut tenuit Joannes de Ripa, et non improbabile sentit Scotus, adhuc istae personalitates non excluderent se invicem ab eadem natura. Nec ullus impugnat illam sententiam Joannis de Ripa hoc argumento, quod scilicet ex ea sequeretur non posse naturam divinam affici tribus personalitatibus ; ergo quod personalitates divinae non excludant se invicem a natura divina, non oritur ex eo quod sint relativae. Confirmatur, quia de facto paternitas et spiratio activa, quamvis sunt relationes, sunt compatibiles; ergo paternitas et filiatio non ideo sunt incompatibiles, quia relativae. Deinde licet admitteretur, quod personalitas absoluta excludat connaturaliter aliam personalitatem, non tamen inde sequitur quod de potentia absoluta non possit compati cum alia, si tamen natura creata possit ullis personalitatibus pluribus simul affici.

Alias duas rationes affert Suarez ; prima est, quod natura personata personalitate propria existat existentia finita et creata; personata vero personalitate increata existat existentia increata, sed repugnat naturam existere existentia creata et increata simul ; ergo repugnat naturam personatam personalitate propria personari personalitate divina simul. Verum haec ratio supponit falsum, nimirum naturam creatam assumptam existere existentia Verbi. Et deinde, si id etiam concederetur, non ostendit cur repugnaret naturam existere simul duplici illa existentia, nec sane id magis esset inconveniens, supposito quod res possit existere ullo modo existentia aliena, quam quod possit personari simul pluribus personalitatibus alienis.

Altera ratio est, quod personalitas propria sit intrinseca, atque adeo quod non possit compati cum extrinseca, licet enim duae intrinsecae personalitates, et duae etiam extrinsecae possint compati, non tamen una intrinseca et altera extrinseca. Sed contra, quia non potest ostendi ratio cur una extrinseca non possit compati cum altera extrinseca personalitate, si duae extrinsecae possint compati.

Suarez ipse, rejectis aliorum rationibus, dicit propterea naturam humanam affectam propria personalitate non posse simul admittere alienam, quia sequeretur quod existeret per se, et non existeret per se ; existeret enim per se, quia munus propriae personalitatis est facere naturam per se existentem ; non existeret vero per se, quia existeret in alieno supposito, at non sequeretur hujusmodi contradictio, si existeret natura in duobus suppositis alienis.

Confirmat naturam affectam propria personalitate non posse affici aliena, simul ex modo loquendi Conciliorum et Patrum, qui ex unione hypostatica naturae Christi ad Verbum colligunt non esse in illa natura personalitatem propriam ; haec enim collectio non esset bona, si essent compatibiles personalitas propria et aliena.

Hanc doctrinam amplectitur etiam Vasquez, sed revera, si bene examinatur, non subsistit ut ipsi praesertim rem hanc explicant, nam prorsus tam repugnat naturam affectam una personalitate aliena affici alia aliena, ac naturam existentem per se perseitate illa, quam habet a propria subsistentia, existere in alio. Quod ut clare videatur, advertendum est naturam existere per se, prout habet existere a propria personalitate, nihil aliud esse, praesertim in sententia adversariorum, quam existere cum modo quodam ex se incommunicabili, sibi ipsi connaturaliter debito, et nulli alteri naturae a quo habet, nec actu communicari, nec posse communicari alteri supposito ; sed certum est personalitatem alienam esse tam ex se incommunicabilem quam personalitas propria, et tam facere naturam quamcumque quam afficit, incommunicabilem quam facit personalitas propria ; ergo si natura affecta propria personalitate nequit personari aliena, similiter natura affecta personalitate aliena nequit affici altera aliena simul.

Confirmatur, ideo repugnat naturam existere per se et existere in alio, quia modus existendi per se infert negationem existentiae in altero ; sed eatenus modus a quo habet existere in se seu per se, infert illam negationem, quatenus est incommunicabilis, et facit naturam incommunicabilem ; ergo si non sit sic incommunicabilis, non inferet illam negationem, et consequenter natura personata personalitate propria potest personari aliena. At si personalitas aliena non sit incommunicabilis, et non faciat naturam, quam afficit, incommunicabilem, profecto modus personalitatis propriae non est incommunicabilis, nec facit naturam, quam afficit, incommunicabilem, et consequenier non infert negationem existendi in altero supposito ; ergo vel repugnat naturam affectam personalitate una aliena affici altera, vel non repugnat naturam affectam personalitate propria affici aliena etiam.

Confirmatur secundo, si diceretur quod personalitas propria esset incommunicabilis, et quod tamen non faceret naturam, quam afficit, incommunicabilem, sicut dicunt adversarii quod personalitas aliena sit incommunicabilis, et quod tamen non faciat omnem naturam, quam afficit, incommunicabilem, certum est quod natura, ea non obstante, posset communicari alteri supposito, sicut non obstante, quod afficiatur aliena personalitate posset secundum adversarios alteri supposito communicari ; sed nulla prorsus assignari potest ratio, cur ita non dicatur de propria personalitate, si ita dicatur de aliena ; ergo ex propria personalitate non oritur illa implicantia magis quam ex aliena.

Confirmatur tertio, si personalitas aliena non faciat naturam, quam afficit, incommunicabilem cuicumque supposito alteri, non est unde colligatur quod personalitas propria alio modo faciat existere per se, quam quatenus ad eam connaturaliter sequitur negatio existendi in alieno supposito, sed cum hoc, quod sic faceret existere per se, posset sine dubio stare, quod de potentia absoluta existeret in alieno supposito ; ergo si personalitas aliena non facit naturam, quam afficit, incommunicabilem, non est unde colligatur quod personalitas propria id faciat.

Itaque concludendum est hanc communem sententiam, quae tenet naturam affectam propria personalitate non posse simul affici aliena, nullo modo probari posse ab iis auctoribus, qui putant naturam creatam posse sustentari pluribus suppositis alienis, et cum hoc tenent personalitatem propriam consistere in positivo. Unde in forma respondeo ad rationem Suarii, distinguendo sequelam, sequere-,ur quod existeret per se, et non existeret per se, si natura affecta una personalitate aliena possit affici simul ab altera, nego sequelam ; si non possit, transeat sequela. Ad probationem dico, quod existeret per se, quia haberet propriam personalitatem ; et quamvis existeret in alio su pposito, non sequeretur inde quod non existeret in se, quia, ut dixi, supposito quod natura affecta personalitate una aliena possit affici simul per alteram, modus existendi per se non infert necessario negationem modi existendi in altero. Ad confirmationem etiam, respondeo eam, si quid valet, probare quod natura affecta una personalitate aliena non possit affici simul altera, quia eadem est ratio de natura quoad duas alienas,ac quoad unam propriam et aliam alienam. Unde illa confirmatio, si valeat,.nostram sententiam roborat, et Suarii ac Vasquez infirmat.

Facilius esset probare quod possit natura simul affici pluribus alienis divinis, licet non posset simul affici propria et una aliena in sententia Nominalium, constituentium personalitatem propriam in negatione communicationis naturae cum supposito alieno; hinc enim sequitur quod non possit simul affici aliena personalitate et propria simul, qua afficeretur aliena, et non afficeretur, quod implicat. At conjunctio ejus cum aliena personalitate consisteret in dependentia ejus ad alienam personalitatem, et non repugnaret eamdem naturam dependere a pluribus simul personalitatibus alienis ; tum quia sententia satis vulgaris est, quod possit eadem res dependere a pluribus causis adaequatis simul ; tum quia non esset necesse ut natura dependens simul a pluribus personalitatibus, dependeret adaequata et totaliter a qualibet ex illis, quia non implicaret quod dependeret ab una personalitate partialiter et inadaequate, et ab altera similiter dependeret ; ab utraque vero simul dependeret totaliter et adaequate. Si quis vellet hoc modo philosophari, sine dubio satis manifestam assignaret disparitatem inter utrumque casum, unde si vera esset doctrina quae supponitur, quod nempe idem effectus possit dependere totaliter a pluribus causis adaequatis supernaturaliter, non credo posse convinci quin eadem natura posset affici pluribus personalitatibus alienis, quamvis non posset affici propria et aliena simul. Sed modo suppono illam doctrinam esse falsam, de quo per se agi solet in 2. lib. Physic. Quod si etiam posset natura ita partialiter assumi ab una personalitate, ut non dependeret totaliter ab illa in eo genere dependentiae, quo dependere potest a personalitate aliena, valde difficile esset ostendere, quin eadem natura humana posset dependere a pluribus personalitatibus alienis tam bene quam ab una tantum, quamvis non posset dependere a propria et aliena simul. An autem posset natura sic partialiter assumi et dependere, non est hujus loci examinere ; solum adverto quod si id diceretur et admitteretur, consequenter naturam humanam in eo sensu assumi a pluribus personis seu personalitatibus, fortassis id non esset contra mentem Scoti, quia licet neget naturam posse assumi a pluribus personalitatibus, id tamen exponi posset facile, non in sensu jam proposito, de quo non reperio ullos antiquos facere mentionem, sed in sensu vulgari, in quo communiter tenebatur naturam posse assumi, nimirum ita ut dependeret totaliter a qualibet personalitate.

Melius ergo probatur communis sententia, nempe quod non possit natura affecta propria personalitate simul affici aliena, secundum principia Doctoris 3. dist. q. 2. quia personalitas propria est ultimum complementum et adaequatum naturae creatae; ergo supposito quod afficiatur illa, non potest personari per ullam alteram. Probatur antecedens primo, quia alias non obstante personalitate propria, esset incompleta, et deesset ipsi aliquod complementum substantiale. Probatur antecedens secundo, quia totum quod potest natura habere a pluribus personalitatibus, potest habere ab una ; ergo una sola est adaequatum complementum ejus.

Probatur secundo principaliter et efficaciter eadem communis doctrina, quia personalitas propria, vel consistit in duplici negatione communicabilitatis actualis ac aptitudinalis conjunctionis cum aliquo extrinseco, ut dicit Scotus ; et sic manifeste apparet, quod non posset conjungi natura per eam personata cum illa personalitate extrinseca, quandoquidem sequeretur expresse quod conjungeretur et non conjungeretur. Vel personalitas propria consistit in modo aliquo absoluto positivo, ut tenet communis, ad quem modum absolutum sequitur illa duplex negatio unde omnes concedunt non posse unam personam formaliter consideratam, immediate assumi ab alia, sed omnino videtur quod iste modus, ut secundum se est incommunicabilis, ita etiam facit naturam quam afficit, incommunicabilem ; ergo non potest natura personata personalitate propria simul conjungi cum aliena, sicut nec ipsa personalitas propria cum aliena conjungi potest,

sequeretur enim quod conjungeretur et non conjungeretur cum alia.

Fateor quidem posse negari, quod personalitas propria si consisteret in absoluto, faciat naturam incommunicabilem secundum se, ita ut non possit de potentia absoluta communicari, quia posset dici quod faciat naturam incommunicabilem solum connaturaliter loquendo, quatenus scilicet natura affecta propria personalitate connaturaliter exigit non conjungi cum aliena. Sed contra replicari posset, quod etiam ipsa personalitas non esset incommunicabilis nisi connaturaliter, quatenus scilicet exigeret non conjungi cum aliena personalitate, licet de potentia absoluta conjungi posset, sicut calor in summo exigit expulsionem frigoris connaturaliter, quamvis de potentia absoluta possint esse simul, sed hoc est absurdum secundum omnes ; ergo absurdum est quod natura dicatur fieri solummodo incommunicabilis connaturaliter tantum, et non etiam in ordine ad potentiam absolutam.

Posset tamen ulterius dici quod personalitas creata habeat incommunicabilitatem simpliciter in ordine ad quamcumque potentiam,licet non tribueret naturae nisi incommunicabilitatem connaturalem; quemadmodum enim personalitas divina est simpliciter incommunicabilis alteri supposito, et non tribuit incommunicabilitatem ullam naturae divinae in ordine ad alias personalitates, ita non videtur implicare quod personalitas creata esset secundum se simpliciter incommunicabilis, quamvis non tribueret naturae tantam incommunicabilitatem. Verum quemadmodum posset quis hoc dicere, ita posset etiam dici, quod personalitas habeat tribuere naturae quam afficit, tantam incommunicabilitatem, quantam ipsamet habeat, nisi ex infinita perfectione naturae exigeretur, ut aliis aliquibus personalitatibus communicaretur, si autem sic diceretur, manifeste sequeretur naturam creatam affectam una personalitate non posse simul affici altera. Sed certe magis verisimile est quod personalitas habeat tribuere hujusmodi incommunicabilitatem simpliciter naturae, quam quod tribuat ipsi incommunicabilitatem naturalem tantum, quia id est magis conforme omnium Theologorum principiis in hoc convenientium, quod natura creata affecta propria personalitate, non possit nec de potentia absoluta assumi ab alia persona ; ergo ita dicendum est. Haec de hac quaestione in primis duobus sensibus, de quibus non agit hic Doctor ; postea cum ipso resolvenda est in tertio et proprie dicto sensu, quo quaeritur, utrum persona creata formaliter assumpta, fuerit vel potuerit assumi.