ARTICULUS II.

Utrum mensuratum aeternitate ei aeviternitate, etiam mensuretur tempore ?

Secundo quaeritur, Utrum mensura- tum aeternitate et aeviternitate, etiam mensuretur tempore ?

Et videtur, quod sic:

1. Dicimus enim Deum esse in. omni tempore, et Angelum similiter.

2. Adhuc, Dicimus Deum et Angelum heri fuisse, et hodie, et eras fore: et ita etiam differentiae temporis videntur dici de Deo et Angelo.

In contrarium hujus est quod dicit Philosophus in IV Physicorum, quod in tempore esse, est quadam parte temporis mensurari: et propter hoc dicit, quod omne quod est in tempore, excellitur a tempore: Deus autem et Angelus non sic in tempore sunt: ergo non sunt in tempore.

Praeterea quaeritur juxta hoc, Qualiter verbo diversorum temporum dicuntur de Deo et de Angelo ?

Dicunt enim Aristoteles et Boetius, quod " praeteritum abiit in non esse, praesens est, futurum nondum est. " Quod ergo nihil abjicit in praeteritum, nihil acquirit vel exspectat in futurum, sed tantum est, illi non conveniunt in verbo substantivo nisi verba praesentis temporis et non praeteriti vel futuri.

Solutio. Ad hoc dicendum, quod aliter dicitur Deus esse in omni tempore et Angelus, et aliter motus. Motus enim dicitur esse in tempore sicut numeratus et mensuratus tempore: et cujus nihil est extra tempus: et verba diversorum temporum dicuntur de motu sicut de

abjiciente aliquid sui in praeteritum, et acquirente aliquid sui in futurum, et habente aliquid sui in praesenti. Angelus autem et aeviternum dicuntur esse in tempore sicut concomitantia tempus: et verba diversorum temporum referuntur ad ipsa sicut ad concomitantia omne praeteritum, et omne futurum, et existentia in omni praesenti. aeternum autem dicitur esse in omni tempore sicut causans et continens omne tempus, et excellens ipsum: et idcirco totum est in omni tempore, et totum est in qualibet parte temporis, et excellens totum tempus et quamlibet partem: seipso enim causat et continet tempus totum et quamlibet partem temporis: et quia seipso est in omnibus non inclusum, ut dicit Gregorius, seipso excellit omne tempus et quamlibet partem temporis: et verba diversorum temporum referuntur ad ipsum sicut ad id quod est causans, continens, et excellens in omni praeterito et in omni praesenti et in omni futuro: et a causando, continendo, et excellendo numquam deficit, defecit, vel deficiet.

Ad dictum Philosophi quod objicitur in contrarium, dicendum quod intelligitur de his tantum quae sunt in tempore sicut in numero, vel mensura: haec enim suum esse coarctatum habent ad tempus, vel ad temporis partem, et nihil de suo esse habent extra tempus: ideo nec sunt concomitantia, nec excellentia, sed in tempore sunt, et a tempore excessa.

DE UNO, VERO, ET BONO.

Habitis de his quae de essentialitate, simplicitate, incommutabilitate, et

aeternitate divinae naturae quantum ad praesentem intentionem quaerenda esse videbantur, videndum est et quaerendum de consequentibus intellectibus, qui secundum omnem intellectum in Deo esse ponuntur, hoc est, de uno, vero, bono.

Ex hoc enim ipso quod essentia ejus intelligitur quae non potest non esse, et non potest cogitari non esse, intelligitur unum esse.

Et ex hoc quod intelligitur nihil admixtum habere, intelligitur verum esse.

Et ex hoc ipso quod intelligitur incommutabile et aeternum nihil accipiens, nihil perdens, intelligitur summum bonum esse.

Ideo de his quaerendum est hoc ordine, quod primo quaeratur de intentionibus horum trium in communi.

Secundo, De comparatione horum trium ad invicem et ad ens.

Tertio, Secundum quam intentionem unumquodque istorum Deo conveniat ?

Circa primum quaeruntur tria, scilicet de uno, de vero, et de bono.

Et quia unum multipliciter dicitur, quaeremus primo, De multiplicitate unius.

Secundo, De intentione ejus in communi, secundum quam de primis intentionibus esse dicitur.

Tertio, De oppositione unius ad multa.