128

θεῖον πάλιν Μάξιμον «θεώσεως οὐδέν γενητόν κατά φύσιν ἐστί ποιητικόν, καί τῆς κατά φύσιν δυνάμεως οὐδαμῶς ἡ θέωσις ὑπάρχει κατόρθωμα». Σύ δή φύλαττέ μοι τήν καλήν ταύτην τῶν πατέρων παρακαταθήκην ὅτι ἄκτιστος ἡ θεία χάρις ὡς φύσεως ἐνέργεια Θεοῦ καί κατά τόν ἅγιον Ἰσαάκ «ὡς δόξα τῆς φύσεως αὐτοῦ». Μόνον δέ ἄκτιστον εἰπών τις τόν Θεόν, καί τάς αὐτοῦ φυσικάς ἐνεργείας συμπεριείληφεν ἁπάσας. Τί οὖν ἔτι δεῖ ζητεῖν καί διαιρεῖν;

Ἀλλ᾿ ὁ κενόφρων οὗτος, τά βαθέα τοῦ Σατανᾶ μεμυημένος καί κτιστάς δυσσεβῶς δοξάζων τάς θείας ἐνεργείας, μίαν ἄκτιστον δολίως κηρύττει θεότητα μόνην, τήν θείαν φύσιν, ὡς εὐπαράδεκτος εἴη τοῖς μή καλῶς εἰδύσι τάς φραφάς κτιστάς ἀποφαινόμενος τάς θείας ἐνεργείας, μάλιστα δέ τήν θεοποιόν χάριν τοῦ παναγίου Πνεύματος κακῶς διαιρῶν τῆς ὑπερουσίου φύσεως ἐκείνης. Μή ἀγνοήσαντες οὖν ἡμεῖς τήν τοιαύτην πανουργίαν ἥκιστα συνεθέμεθα τοῖς ὑπ᾿ αὐτοῦ προτεινομένοις, μᾶλλον δέ οὐδέ φάναι τι πρό τῆς ἀκριβοῦς ἐρεύνης ἠξιώσαμεν˙ προὐκαλεσάμεθα δέ αὐτός εἰς λόγους, ἵνα φανερά γένηται ἡ εὐσεβής διάνοια. Ὁ δέ ὑπέπτηξε καί οὐδέ γρύξαι, πίστευσον, ἐτόλμησε, πολλῶν παρόντων. Εἰ δέ νῦν πονηρά διά τοῦτο κηρύττει (σελ. 616) καθ᾿ ἡμῶν αὐτόσε, χαρᾶς ἡμῖν πρόξενος γίνεται καί μισθοῦ πολλοῦ τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. ∆ιό καί τῷ ἐπαγγειλαμένῳ ταῦτα λέγομεν 'Κύριε, μή στήσῃς αὐτῷ τήν ἁμαρτίαν ταύτην', εἰ καί διά τούς βλαπτομένους ὀδυνώμεθα. Τοῦθ᾿ οὕτως ἔχειν σχεδόν πάντες οἱ ἐνταῦθα συμμαρτυρήσουσι.

Μετά μέντοι τήν πρός τό ἅγον ὄρος ἡμῶν ἀποδημίαν ἐν ᾧ καί Τόμον ἐν ἑπτά κεφαλαίοις πρός τά παρ᾿ αὐτοῦ κατά τῶν ὀρθοδόξων γεγραμμένα πεποιήκαμεν ὑπογεγραμμένον παρά τε τοῦ ὁσιωτάτου πρώτου καί τῶν ἡγουμένων καί τῶν λογάδων γερόντων καί τοῦ ἱερωτάτου ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ, συμφωνούτων πάντων ἡμῖν καί ἀποφηναμένων μή παραδέξασθαι εἰς κοινωνίαν τόν μή συμφωνοῦντα, ὅστις ἄν ᾖ, μετά τοῦτο τοίνυν, ἐνῆν ἡμῖν εὐθύ τῆς Κωνσταντίνου χωρεῖν˙ ἀλλά πρῶτον μέν ἐπί νοῦν ἐβαλόμην ὡς ὁ τῶν πατέρων Θεός ἐγερεῖ κἀκεῖ τούς ὑπέρ αὐτῶν λαλήσοντας, ἔπειτα καί τοῦτ᾿ ἔλεγονἐπ᾿ ἐμαυτοῦ˙ "δῶμεν ἐκείνῳ τῷ ταλαιπώρῳ ταῖς γοῦν κεναῖς ἐλπίσιν ἀναπνεῦσαι μικρόν, μή καί αὐτόχειρ γένηται". Καί γάρ λέγοντος ἤκουσα παρόντος ἐνταυθοῖ διά στόματος, ὡς πολλάκις ἐκινδύνευσε διαρραγῆναι τῇ ἀμηχανίᾳ δήπου καί τῷ θυμῷ. Ἡνίκα καί πρός αὐτόν, αὐτόν ἐλεήσας, εἶπον μηδέν ἕτερον εἶναι τό βιαζόμενον ἡμᾶς σφοδρῶς ἀντιλέγειν ἤ ὅτι αἱρετικούς λέγει τούς μοναχούς, κἄν τοῦτο μέν ἀφῇ καί τά ἐπί τούτῳ συγγράμματα, φῇ δέ μή πληροφορεῖσθαι πρός τά ἐκείνων, στήσεται τά τοῖς ἀντιλογίας˙ αὐτοῦ γάρ βραχύς ἡμῖν ὁ λόγος. Τοῦτο μέν ἐγώ πρός αὐτόν εἶπον. Ὁ δ᾿ ἐπῄνεσε καί ὑπέσχετο πράξειν. Ἐπί δέ τοῦ μεγάλου διοικητοῦ, συνόντος ἐπίτηδες ἡμῖν, καί διετείνατο μεταποιῆσαι μέν τά κατά τῶν μοναχῶν συγγράμματα, πρώτῳ δέ πάντων εν σχεδίοις ὑποδεικνύειν ἐμοί τά μετασκευασμένα, κἄν ἔτι μοι δοκῶσι δεῖσθαί τινος μεταποιήσεως, ὥστε μηδένα πλήττειν, (σελ. 618) πείθεσθαι καί μεταπλάττειν. (Οὔπω γάρ τότε φανερός ἦν καί κατ᾿ ἐμοῦ μεμηνώς), ἀλλ᾿ ὑπέστη μέν ταῦτα, γέγραφε δέ οἷα βλέπεις˙ ἐξ ἐκείνου γάρ ὅλος ἰδίως ἐρρύη κατ᾿ ἐμοῦ˙ ταῦτα δέ καί ἡμεῖς παρ᾿ ἡμῖν αὑτοῖς ἔχομέν τε καί ἀνετάζομεν, καθάπερ ἀλλοφύλων τέκνα ζωγρήσαντες. Ἐπιλείψει δέ με ὁ χρόνος τό μεταξύ διηγούμενον, καί ὅπως τάς ἐμάς διαδράναι χεῖρας οὐκ ἴσχυσεν. Ἔργῳ τοίνυν ἀναπέφηνε νῦν ὡς ἐκεῖνος ποιήσει μέγα ἔλεος μετ᾿ αὐτοῦ, ὅς σφοδροτέρᾳ χρησάμενος ἀντιθέσει τά πονηρά ταυτί συγγράμματα διασπάσει τελέως˙ οὐ γάρ ἠρεμήσει νυττόμενος ὑπ᾿ἐκείνων καί προσδοκῶν τινας διαθήσειν κακῶς.