Unde dicit : " Et exivit, " scilicet, de occulta machinatione ad apertam persecutionem. Psal. VII, 15 : Concepit dolorem, et peperit iniquitatem. Vel, " Exivit " ab amicitia Dei in odium et persecutione, " alius, " quia praecedenti contrarius, " equus, " scilicet " rufus, " id est, diaboli corpus peccatis cruentatum, et necibus hominum sanguinolentum. Isa. I, 15 : Manus enim vestrae sanguine plenae sunt. Tales dicuntur " equus rufus, " propter colorem sanguinis quem effundunt.

" Et qui sedebat, " ut rector et mansionarius, " super eum, " id est, super totum exercitum malorum, sanguine Sanctorum, cruentatum, " datum est illi, " id est, permissum, " ut sumeret pacem de terra, " id est, tolleret pacem illata persecutione.

Nota, quod dicit: " De terra, " non de caelo : caelum enim Sanctos significat qui sunt alti per vitae eminentiam, concavi per humilitatem, stellati per virtutum varietatem, luminosi per conversationem bonam. Ab his non potest diabolus pacem tollere quantumcumque eos persequatur : quia Dominus pacem eis reliquit. Joan. XIV, 27 : Pacem relinquo vobis, etc. Sed, " de terra, " id est, de terrenis qui terrena diligunt, tollit pacem : quia pacem Dei non recipiunt, vel receptam abjiciunt. Isa. lvii, 21 : Non est pax impiis. Ex hoc sequitur quod se invicem interficiunt.

Unde sequitur : " Et ut invicem se interficiant, " gladio materiali ad litteram. Matth. x, 21 : Tradet autem frater fratrem in mortem. Vel, gladio pravae persuasionis, qui jugulat animam. Psal. xxxvi, 15 : Gladius eorum intret in corda ipsorum.

Et nota, quod crudelitas hujus persecutionis incepit a tempore Neronis, et duravit usque ad tempora Constantini magni, et tunc caesa sunt multa millia martyrum gloriose coronatorum.

" Et datus est ei gladius magnus, "

Id est, potestas magna interficiendi : et spiritualiter sic interfecit infideles, et corporaliter sic martyres. Et dicitur : " Magnus gladius, " tum pro multitudine occisorum : quia tempore Diocletiani infra paucos dies quindecim millia Romae caesa sunt: tum pro occisorum magnitudine, vel qualitate, quia majores et fidelium sustentatores, ut Apostolos et excellentissimos Doctores interfecit.

" Et cum aperuisset sigillum tertium, audivi tertium animal dicens: Veni, et vide. Et ecce equus niger : et qui sedebat super illum habebat stateram in manu sua. "

Supra determinavit de apertione primi et secundi sigilli, hic agitur de apertione tertii.

Apertio vero hujus sigilli est cognitio persecutionis Ecclesiae factae ab haereticis. Diabolus enim videns se per aperiam persecutionem nen posse proficere, sed Ecclesiam per martyrum patientiam roborari, quae sunt argumenta contra infideles, per haereticorum occultam malitiam tentavit fideles decipere, quos non poterat per apertam malitiam vincere. Et quia fere omnis haeresis est contra incarnationem Filii Dei, ideo fuit necessarius tertius ordo Praedicatorum qui Christi incarnationem praedicaret, et intelligitur per tertium animal, in quo Matthaeus figuratur, qui scribit specialiter de Christi incarnatione.

Et dividitur haec pars in quinque. Primo, dicit se vidisse equum nigrum, per quem signantur haeretici. Secundo, quis erat sessor ejus, ibi, " Et qui sedebat. " Tertio, quid tenebat in manu, ibi,

" Habebat stateram. " Quarto, ponitur fideliura consolatio, ibi, v. 6 : " Et audivi vocem. " Quinto, hostium cohibitio, ibidem, " Bilibris tritici, etc. "