In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo :
" Et cum aperuisset tertium sigillum, " id est, ostendisset ea quae in tertio statu Ecclesiae ventura erant tempore haereticorum, " audivi tertium animal, " id est, tertium ordinem Praedicatorum designatum per tertium animal, qui tempore haereticorum praedicavit et instruxit homines circa incarnationem Domini, " dicens : Veni, " credendo, " et vide, " tibi et Ecclesiae providendo.
" Et ecce equus niger, " id est, caetus haereticorum peccatis denigratus. EI bene signantur haeretici per equum ni- grum : quia nigredo inter omnes colores minus participat de luce, et maxime ab ea recedit : sic haeretici peccatis denigratur, et a veritate, quae lux est, maxime recedunt. Thren. IV, 8 : Denigrata est super carbones facies eorum.
Nota : Iste equus est contrarius primo : quia ille albus per innocentiam, iste niger per malitiam : ille fidem adstruit, iste destruit.
" Et qui sedebat super eum, " id est, qui praesidebat congregationi haereticorum ut doctor et rector, " habebat stateram, " id est, Scripturam, " in manu sua, " id est, in potestate sua. Haec dicitur statera : quia sicut cognoscitur per stateram quanti ponderis sit corpus, sic per sacram Scripturam cognoscitur quanti ponderis sit spiritus. Et hanc stateram habent in manu sua : quia aliqua opera de genere bonorum ostendunt exterius.
Per hoc quod dicitur : " In manu sua, " potest cognosci eorum dolositas. Sancti enim Doctores habentur a scientia sacra, quia humiliter se Scripturae subjiciunt sensum suum illi coaptantes : sed haeretici habent scientiam in manu sua, quia quasi doctores illam suo sensui coaptant. Quod ergo dicit : " Habebat stateram in manu sua, " diabolo attribuitur quod convenit membris ejus, id est, haereticis, qui discretionem quam dicunt se habere in Scripturis opere monstrant, sed hoc faciunt dolose ad fideles decipiendum. Osee, XII, 7 : Chanaan, in manu ejus statera dolosa, calumniam dilexit. i tem, sicut per astutiam falsi mercatoris statera male inclinatur, sic per astutiam haereticorum Scriptura male exponitur. Proverb. XI, 1 : Statera dolosa abominatio est apud Deum, et pondus aequum voluntas ejus. i tem, statera est diaboli persuasio (cum, Genes. III, 5, dixit : Eritis sicut dii, scientes, etc), quam in manu tenuit, quando Adae pomum obtulit, et sic totum mundum obtinuit, et ideo dictus est princeps hujus mundi . i tem, statera quam diabolus habuit in manu, est tribulatio qua bonos et malos Deo permittente affligit, et ponderat qui sunt graviores et qui leviores.
" Et audivi tamquam vocem in medio quatuor animalium dicentium. "
Hic ponitur consolatio fidelium, quia promittitur eis auxilium.