Sermo I.

Ubi est , qui natus est , rex Iudaeorum? Vidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum, Matthaei secundo .

(Prothema). Sapientia ubi invenitur, et quis est locus intelligentiae ?

Quaestio secundo proposita est in Iob et est una quaestio, quae omnes tangit, tamen specialiter eos qui vacant studio sapientiae. Omnes estis hic ad acquirendum sapientiam sive thesaurum sapientiae. Ista quaestio facta est Iob, et ipse Iob respondet statim, dicens: Nescit homo pretium eius, nec invenitur in terra suaviter viventium. Abyssus dicit: Non est in me, et mare loquitur: Non est mecum. Loquitur verbis metaphoricis; mare enim non loquitur; vult ostendere, quod quatuor genera hominum inhabilia sunt ad perceptionem sapientiae, quia excluditur homo vanus, homo voluptuosus, homo impius, homo iniquus; vanus, dico, in mente, voluptuosus in carne, impius in Deum et iniquus in proximum. Talis homo omnino contrarius est documentis sapientiae et habet contrarias dispositiones.

Primo, dico, excluditur a perceptione sapientiae homo vanus; unde dicitur: Nescit homo pretium eius. Quis homo ? Certe homo vanus; verumtamen ecce, universa vanitas , vel omnis homo vivens. Homo vanus plus quaerit apparere quam existere, et ideo excluditur a perceptione sapientiae.

Secundo excluditur a perceptione sapientiae homo voluptuosus in carne; unde dicitur: Non invenitur in terra suaviter viventium. Voluptuosus homo omnino ineptus est ad perceptionem sapientiae; unde Salomon : Luxuriosa res vinum, et tumultuosa ebrietas. Qui delectatur his non erit sapiens.

Tertio excluditur a perceptione sapientiae homo impius in Deum; unde dicitur: Abyssus dicit: Non est in me; unde dicitur Genesis primo: Tenebrae erant super faciem abyssi. Homo abyssalis non applicat animam suam sapientiae; unde in libro Sapientiae: In malevolam animam non introibit sapientia nec habitabit in corpore subdito peccatis.

Quarto excluditur a perceptione sapientiae homo iniquus in proximum; unde dicitur: Mare loquitur: Non est in me. Tempestuosus homo, qui aliis iniurias facit, omnino ineptus est ad sapientiam percipiendam, quia radio ; sapientiae est iustit ia. Et ad hoc, quod homo sit discipulus et inventor sapientiae, oportet, quod induat spiritum pietatis, spiritualis sanctimoniae, spiritualis castitatis et iustitiae, ut quadruplex ineptitudo excludatur.

Oportet, quod indu amur virtute ex alto, quia non est aliquis, qui non habeat aliquid de voluptate, vel vanitate, vel indevotione vel iniquitate Imploremus igitur Spiritum sanctum, qui discipulos praeparat et docet, qui est praeparator et illustrator, ut a Patre spirituum impetret nobis gratiam suam etc.

Ubi est , qui natus est, rex Iudaeorum etc Verbum istud est in Matthaeo et in isto verbo explicatur nobis materia praesentis solemnitatis, quae est adventus regum orientalium ad venerandum et adorandum Christum Solemnizat modo Ecclesia de adventu istorum regum spirituali solemnitate in Latina et Graeca Ecclesia Isti reges orientales fuerunt et primitiae Christianorum et quasi fundamentum fidei christianae et fuerunt inchoativi Ecclesiae gentium christianae religionis Propterea universalis Ecclesia ad commendationem fidei ipsorum solemnitatem praesentem celebrat; et explicatur nobis fides Magorum, ut simus imitatores eorum Sed quia habitus cognoscuntur per actus, ideo notandum, quod fides Magorum explicatur hic quantum ad triplicem actum, scilicet quantum ad actum intrinsecum, quantum ad actum praeambulum, quantum ad actum subseque ntem . Actus intrinsecus est credere in Deum; actus praeambulus est, quando aliquis ad credendum excitatur per visum, sicut per miracula; actus subsequens est, quando aliquis movetur ad credendum in Deum . Actum intrinsecum insinuat nobis Evangelista, cum dicit: Ubi est, qui natus est, rex Iudaeorum? Actum praeambulum insinuat, cum dicit: Vidimus stellam eius in oriente; sed actum subsequentem tangit, cum dicit: et venimus adorare cum, quasi dicat: inquirimus eum, quia vidimus signum manuductivum, et venimus offerre ei debitum cultum.

I. Primo, dico, explicatur nobis fides Magorum quantum ad actum intrinsecum, qui est credere in Deum, cum dicit: Ubi est, qui natus est, rex Iudaeorum? Inquirere Deum notat Magorum fidem. Dicit Apostolus ad Hebraeos : Credere oportet accedentem ad Deum, quia est et inquirentibus se remunerator est. Isti Magi crediderunt, quiaest et quia inquirentibus eum remunerator existit. Ideo signanter dixerunt: Ubi est, qui natus est etc.

Sed posset aliquis superficialiter considerando adventum regum arguere et reputare eos fatuos Quid est, quod grandaevi et sapientes venerunt ad puerum ? Quid facient cum isto puero, qui nec loqui potest nec eis respondere? Quid est, quod potentes et divites venerunt ad puerum pauperculum? Quid est, quod reges magni et divites venerunt ad regem Iudaeorum ? Regnum Iudaeorum invasum erat ab alienigenis; ideo Romani dominabantur in regno Iudaeorum. Insuper pro nihilo reputabatur puer iste; nullus de Iudaeis vim faciebat de ipso. Item, monstruosum erat, quod liberi et gloriosi reges, relictis sedibus . suis, venerunt ad puerum.

Sed hoc qui exterius consideraret, inquisitioni Magorum non responderet. Dices, quod stulti erant, quia sapientes venerunt ad puerum, divites ad pauperem, gloriosi et sublimes ad regem pro nihilo reputatum. Haec sunt sacramenta fidei, quae, superficialiter considerata, nullius rationis sunt, sed diligenter discussa magnam rationem et nobilem intelligentiam continent.

Dico, quod isti Magi quaerunt regem Iudaeorum natum, puerum pauperculum et regem pro nihilo reputatum; et ipsi Magi fuerunt magni, divites et gloriosi. Ut quid hoc? Attende, et videbis. Quaerebant regem puerum materna conceptione infantulum, sed paterna generatione sempiternum, et ideo admirabilem et inquisitione dignum et dignissimum. Hoc enim est, quod Angelus dixit ad Virginem: Ecce, concipies in utero et paries Filium. Hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius, et regnabit in domo Iacob in aeternum, et regni eius non erit finis . Paries puerulum, et tamen est Deus aeternus; unde dicit: Hic erit magnus etc. Et ideo dabit illi Dominus Deus sedem David, patris eius. Totum mysterium est altum, et explicat nobis Spiritus sanctus per os Michaeae Prophetae , quasi respondens inquisitioni Magorum Dominus: Et tu, Bethlehem Ephrata, parvulus es in millibus Iuda; ex te mihi egredietur qui sit dominator in Israel, et egressus eius ab initio, a diebus aeternitatis . Sic scribae et Pharisaei responderunt, verumtamen truncatim; non posuerunt: Et egressus eius ab initio, a diebus aeternitatis. Spiritus sanctus explicat Magis et Christianis, quod Christus natus est non in Ierusalem, sed in Bethlehem. Verum est, quod est Rex aeternus, tamen in tempore natus et parvulus factus; ideo in parvulo loco iacere voluit.

Sed ut quid Deus aeternus natus est in tempore et factus parvulus ? Carissimi, hoc movit Magos. Ideo Deus aeternus in tempore est natus et parvulus factus, ut homo efficeretur filius Dei; et est natus secunda nativitate in tempore, ut tu secunda nativitate renascereris in baptismo, et tu, filius hominis efficereris filius Dei et fieres de servo liber et de parvulo dignus regno caelorum. Quod istud verum sit, testatur Scriptura; unde Apostolus ad Galatas : At ubi v enit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere, factum sub Lege, ut eos qui sub Lege erant, redimeret, ut adoptionem filiorum reciperemus. Quorum filiorum ? Certe filiorum Dei; quoniam filii Dei sumus, misit Deus Spiritum Filii sui in corda nostra cla mante m: Abba , Pater. Filius Regis aeterni factus est filius Virginis, et natus ex aeternitate natus est in tempore , ut homo, qui natus est in carne, renasceretur in baptismo. Unde Dominus dixit Nicodemo : Nisi quis renatus fuerit denuo, non potest videre regnum Dei. Dicit ad eum Nicodemus: Quomodo potest homo nasci, cum sit senex ? Nunquid potest in venirem matris suae iterato introire et renasci? Respondit Iesus: Amen, amen dico tibi: Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei. Cuius nomen (desideratur) describi in caelo, oportet, ipsum renasci in baptismo ex aqua et Spiritu sancto.

Cavete vobis ! Duas nativitates habetis: una est carnalis ex Adam, qua nascimur omnes filii irae ; alia est spiritualis ex Christo nato ex Virgine, qua nascimur filii gratiae. " Agnoscatis dignitatem vestram et nolite in pristinam vilitatem degeneri conversatione redire. Quod natum est in carne caro est, et quod natum est ex Spiritu spiritus est . Igitur si ex carne nati estis, sapitis ea quae sunt carnis. Videatis, si sitis filii liberae, aut ancillae. Agnoscatis nobilissimam dignitatem vestram, quae est ex nativitate vestra spirituali. Isti Magi praeferebant nativitatem spiritualem carnali; ideo ad terram venerunt, in qua Christus nasci debuit.

Nec tantum secunda nativitate natus est Christus, sed et parvulus factus; Isaiae nono : Parv ulus natus est nobis, et filius datus est nobis. Et in loco parvo nasci voluit; et quare? Ut doceret te et universum mundum, quod nullus potest intrare regnum caelorum, nisi efficiatur parvulus. Unde in Matthaeo decimo octavo : Amen dico vobis, niti conversi fueritis et efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in regnum caelorum; et in Marco: Sinite parvul os venire ad me, et ne prohibueritis eos; talium enim est regnum caelorum. Item, ibidem : Amen dico vobis: Quisquis non receperit regnum Dei velut parvulus, non intrabit in illud. Ideo Christus parvulus factus est, ut parvulos sublimaret et reges faceret. Ideo reges, qui regnabant in terris, quia volebant regnare in caelis, se humiliaverunt et ad parvulum, venerunt, ut doceret eos humilitatem. Non est tam nobile exemplum humilitatis sicut Christus reliquit nobis, cui dicit Deus aeternus: Postula a me, et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae etc; et tamen iacebat in praesepio.

Ecce, Rex caelorum ad nostram humilitatem condescendit, et nos ambitiosi quaerimus exaltari. Sed qui vult esse maior vestrum debet esse sicut parvus . Reges autem illi venerunt ad parvulum natum, ut addiscerent humilitatem, ut efficerentur spirituales. O vos Iudaei, ecce, vos carnales et praesumtuosi, regnum et sacerdotium propter vestram superbiam amisistis, quia noluistis humiliari et spirituales effici. Fundamentum fidei christianae est Christus, qui portat omnia verbo virtutis suae.

Isti Magi quaerebant regem pauperculum transitoria facultate nudatum, sed perpetua hereditate opulentum; et hoc est quod dicit Angelus ad pastores : Ecce, evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni populo, quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus, in civitate David. Et Angelus dedit eis signum, scilicet: Invenieti s infantem pannis involutum, iacentem in praesepio. Dicit: Ecce, evangelizo vobis gaudium etc. Ecce, evangelica annuntiatio est annuntians de isto rege, quod sit Rex et Dominus. At quorum est Dominus? Crede, universorum. Ipse est, ut dicitur in Apocalypsi , qui habet in vestimento et in femore suo scriptum: Rex regum et Dominus dominantium. Ipse Dominus universorum, et ideo rex absolute; ipse est rex, cuius sunt omnia. Et quomodo concordat istud, quod sit rex omnium, cum eo quod dicit: Invenietis infantem pannis involutum etc? Consueverunt non taliter nasci reges potentes; videtur igitur istud signum, quod significat ipsum esse regem universorum, esse potius contrarium, scilicet pannis involutum vel amictum, in praesepio reclinatum. Carissimi, hoc est vaticinium, quod vidit Zacharias dicens : Exsulta satis, filia Sion, iubila, filia Ierusalem; ecce, rex tuus veniet tibi salvator; ipse pauper et ascendens super asinam etc. Loquetur pacem gentibus; dominabitur a mari usque ad mare et a fluminibus usque ad fines terrae. Videntur ista verba esse (male) composita, tamen sunt satis ordinata. Dicit: Exsulta salis, filia Sion, quia Ecclesia miro modo debet gaudere; dicit: Rexnoster pauper veniet in mundum. Intelligere debetis, quod paupertas Christi, quam ipse assumsit, propter nos assumta est; unde Apostolus : Scitis gratiam Domini nostri Iesu Christi, quoniam propter nos egenus factus est, cum esset dives, ut illius inopia vos diuites essetis. Et quare? Propter duo factus est Christus pauperculus, scilicet propter humiles pauperes sublevandas, et propter inopes pauperes locupletandos.

Primam notatur, cum dicit: Dominabitur a mari usque ad mare etc.; hoc habetur etiam in Psalmo; et Spiritus sanctus docuit nos: Dominabit ur, inquit a mari usque ad mare et a fluminibus usque ad fines orbis terrarum. Quia liberabit pauperem a potente et pauperem, cui non erat adiutor. Et adorabunt eum omnes reges terrae, omnes gentes servient ei. Coram illo procident Aethiopes, et inimici eius terram lingent. Ex usuris et iniquitate redimet animas eorum, et honorabile nomen eorum coram illo . Insignivit Dominus nomen pauperum titulo regiae dignitatis, et ubi? In Evangelio Matthaei , ubi dicit: Beati, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum. Illud fuit primum verbum, quod Dominus docuit in mundo. Si ipsorum est regnum caelorum: ergo sunt reges caelorum: ergo (tanto) sublimiores sunt regibus terrenis, quanto caelum sublimius est terra. Igitur isti Magi venerunt ad pauperem puerum, quia venit Christus ut pauperes sublimaret et sic in regno caelorum regnarent; unde in Canonica Iacobi : Nonne Deus elegit pauperes in hoc m und o, divites in fide et heredes regni, qu od repromisit Deus diligentibus se? Factus est igitur Christus pauper, ut humiles pauperes sublimaret.

Alia ratio, quare factus est pauper, est, ut inopes pauperes locupletaret non corporalibus divitiis, sed spiritualibus. Propter hoc, ut vos in interiorib us divites faceret, factus est pauper in exterioribus; unde dicit: Amendico vobis: Omnis, qui reliquerit domum, vel fratres, aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet et vitam aeternam possidebit. Sicut dicit Hieronymus super locum istum: Istud centuplum nihil aliud est nisi spiritualis affluentia et sufficientia, quae in centupla proportione transcendit sufficientiam temporalem, quam habent isti qui pro Christo sua relinquunt. Illud significatur in veteri Testamento, ubi dicitur , quod magnificatus est rex Salomon sapientia et divitiis super omnes reges, qui fuerunt in Ierusalem, et nullus ante ipsum nec post ipsum similis erat ei, et fecit, ut tantum esset de argento in Ierusalem quantum de lapidibus, et cedros praebuit sicut sycomoros. Quomodo potuit esse tantum de argento quantum de lapidibus ? Non mentitur, sed hyperbolice dictum est; voluit (enim) laudem Salomonis impudici retorquere ad verum Salomonem, scilicet Christum. Nunquid Christus fecit, quod lanium esset de argento sicut de lapidibus ? Certe tunc, quando spiritus tantae nobilitatis datus est nobis, quod cives caelestis Ierusalem spernunt argentum sicut lapides et etiam utuntur eo, quando utuntur, sicut lapidibus. Ubi fuit hoc? Certe tempore primitivae Ecclesiae, quando Apostoli spernebant argentum et aurum quasi lutum , et si in usum eorum veniebat, utebantur eo sicut luto. Unde dicit Ambrosius , quod qui voluerunt esse imitatores Apostolorum , posuerunt pecuniam suam ad pedes Apost olor um , ut ostenderent , eam esse calcandam. Et ideo isti Magi venerunt ad Christum, ut addiscerent ab eo contemptum mundanorum. Christus ita pauper fuit, quod nonhabuit ubi caput suum reclinaret .

Istam lectionem addidicerunt Apostoli et reges, sed modo oblivioni data est, et addiscunt homines, ut locupletetur; sed ad Christum est veniendum ad addiscendum evangelicam paupertatem, per quam humiles pauperes sublimantur, et inopes pauperes locupletantur. Exspectemus parum, et tantum habebit leprosus de divitiis terrenis, quantum rex, scilicet in morte; et nos facimus vim de umbra et de rebus, quae non sunt, et de thesauro Christi non facimus vim. Sed isti reges sua dimiserunt et in aliena terra mortui sunt ; ideo a Christo modo sunt sublimati et locupletati.

Isti quaerebant regem Iudaeorum pro nihilo reputatum tanquam dispensatoria passibilitate despectum, sed triumphativa potestate gloriosum . Hoc ipso, quod despectus fuit, hoc ipso fuit gloriosus; unde Apostolus : Videmus Jesum, qui propter passionem mortis paulo minus ab Angelis minoratus est, gloria et honore coronatum; item, Apostolus: Humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad mortem; sequitur: Propter quod Deus exaltavit illum et donavit illi nomen, quod est super omne nomen etc. Dico, quod isti reges quaerebant regem pro nihilo reputatum tanquam dispensatoria passibilitate despectum et triumphativa potestate gloriosum; unde in Apocalypsi : Gratia et pax a Domino nostro Jesu Christo, qui est testis fidelis, primogenitus mortuorum et princeps regum terrae, qui dilexit nos et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo; et fecit nos regnum et sacerdotes Deo et Patri suo.

Quare primogenitus? Quia testis fidelis, quia pro veritate passus, conculcatus et despectus ; ideo primogenitus mortuorum et princeps regum terrae. Huic concordat prophetia de futuro Isaiae nono, qui dicit: Parvulus natus est nobis, et filius datus est nobis, et factus est principa tus super humerum eius; et vocabitur nomen eius admirabilis, consiliarius, Deus, fortis, pater futuri sacculi, princeps pacis. Multiplicabitur eius imperium, et pacis non erit finis. Super solium David et super regnum eius sedebit etc. Explicat hic primo despectum Christi et postea gloriam eius regni. Despectum Christi explicat, cum dicit: Parv ulus natus est nobis , et filius datus est nobis, et factus est principatus super humerum eius, id est, causa principatus Christi fuit despectus Christi in cruce, quam humeris suis portavit; exivit Christus b aiulans crucem ; et ideo scripsit Pilatus titul um et posuit super caput eius titulum triumphalem, scilicet: Iesus Nazarenus, rex Judaeorum. Dicebant Pilato pontifices Judaeorum: Noli dicere: Rex Judaeorum, sed, quia ipse dixit: Rex sum Iud aeoru m. Respondit Pilatus: Quod scripsi scripsi. Per hoc enim, quod condemnatus fuit et morti adiudicatus, obtinuit regnum, et quod regnum? Dicitur in Daniele : Potestas eius, potestas aeterna, quae non auferetur, et regnum eius, quod non corrumpetur.

Vocabitur nomen eius admirabilis; Deus etc.; multiplicabitur eius imperium etc. Ideo isti reges venerunt ad regem despectum, quia voluerunt obtinere regnum; et nos scimus, si sequamur ipsum, liberabit nos de manu servitutis et introducet nos in regnum pacis.

Super solium David, in Ecclesia militante, et super regnum eius sedebit, id est in hierarchia caelesti.

Dico, quod sedet in Ecclesia militante, quod significatur in Iob , ubi dicitur: Cum sederem q uasi rex, circumstante exercitu, eram tamen maerentium consolator. Sic Christus est consolator moerentium, afflictorum et desolatorum et eis compatitur; unde Apostolus: Nonhabemus pontificem, qui non possit compati infirmitatibus nostris, tentatum autem per omnia pro similitudine absque peccato.

Attendat hoc quilibet, qui sedet in solio potestatis terrenae; quia oportet , ipsum sedere in solio pietatis et misericordiae, si non velit sedere in solio pestilentias ; unde dicit: Super solium David et super regnum eius sedebit, scilicet sicut principes. Attendant hoc qui sunt exaltati super alios; quanto sunt sublimiores, tanto debent esse misericordiores, et quanto sunt gloriosiores, tanto debent esse humiliores in oculis suis. Debent principes portare alios, non portari ab eis, maxime principes ecclesiastici, sicut Christus, pontifex noster, de se pontem fecit, ut transirent homines super corpus eius. Sedet igitur Christus in Ecclesia militante.

Item, sedet in caelesti hierarchia; Psalmus : Sedes tua, Deus, in saeculum saeculi; virga directionis, virga regni tui. Dilexisti iusti tiam et odisti iniquitatem etc. Astitit regi na a flexitis tuis in vestitu deaurato etc.

Regina ista et sedes regni ista fuit regina in regno Assueri. Scribitur, quod Assuerus iussit fieri convivium permagnificum cunctis principibus et pueris suis et servis pro coniunctione cum Esther. Assuerus, qui praeerat universo orbi, significat Christum, qui praeest omnibus et facit convivium caeleste et invitat principes suos et misit stellam Magis, quae ipsos duceret ad ipsum, et dicit: Egredimini et videte, filiae Sion, regem Salomonem in diademate, quo coronavit eum mater sua. Oportet Christum videre primo in humilitate, qui ipsum vult videre in sua sublimitate; primo in terra, postea in caelo. Debes esse particeps tribulationis Christi, si vis esse particeps regni. Isti reges viderunt Christum primo in terra in humilitate, et postea in caelo in suo decore Si vis venire ad convivium Christi audi doctrinam Christi, qui dicit Apostolis: Vos estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis, et ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. Si volumus convivari cum Christo, audiamus, quid Christus dixit duobus fratribus filiis Zebedaei: Petivit mater, quod unus sederet a dextris et alius a sinistris; et dixit Christus: Nescitis, quid petatis. Potestis, inquit, bibere calicem, quem ego bibiturus sum? Dicunt ei: Possumus. Ait Hiis: Calicem quidem meum bibetis, sedere autem ad dexteram meam vel sinistram non est meum dare vobis, sed quibus paratum est a Patre meo. Dicit Glossa et bene: " Sciebat Iesus, quod possent imitari passionem eius, sed interrogabat, ut, eo interrogante et eis respondentibus, omnes audiamus, quod nullus potest regnare cum Christo, nisi eius passionem fuerit imitatus ". Si cum Christo sustinemus, et conregnabimus . Nolumus calicem Christi bibere nec despici nec confundi nec pati; tamen volumus conregnare. Si vultis sedere super solium regni, bibatis de calice Christi.

Iste rex parvulus, pauperculus et despectus sua parvitate magnificat parvos, sua paupertate locupletat pauperes et sua despectione glorificat despectos. Ideo isti reges sapientes, gloriosi et divites venerunt ad ipsum, quia voluerunt sublimari, locupletari et glorificari; etiam nos, si volumus sublimari, locupletari et glorificari, eamus ad eum Herodes noluit ad eum ire; propterea non est sublimatus nec locupletatus nec glorificatus Rogabimus Dominum etc.

Collatio.

Vbi est, qui natus est, rex Iudaeorum etc. Dixi hodie, quod in verbis istis explicatur fides nobilium Christianorum primorum, qui fuerunt primitiae fidei christianae in populo gentili; et explicatur fides eorum quantum ad actum intrinsecum, quantum ad actum praeambulum, quantum ad actum subsequentem. Actus intrinsecus est inquirere, et notatur cum dicit: Ubi est, qui natus est, rex Iudaeorum ? Et dicebam vobis quomodo quaerebant regem Iudaeorum puerum, pauperculum, pro nihilo reputatum: quaerebant regem puerum materna conceptione infantulum, sed paterna generatione aeternum; regem pauperculum transitoria facultate nudat um , sed perpetua hereditate opule ntum; regem pro nihilo reputatum, dispensatoria passibilitate despectum, sed triumphativa potestate super omnes gloriosum. Ideo opus fuit eis, quod fide aliter crederent, quam oculis viderent, quia non potuerunt per sensum (attingere) .

Ideo condescendit Dominus eis per miracula, et ad actum fidei praeamb ulum pervenerunt per hoc, quod stellam viderunt; et hoc notatur, cum dicit: Vidimus stellam eius in oriente. De ista stella certum est, quod non est in orbe fixa nec est aliqua de stellis mobilibus; erat enim propinqua Magis et magna, ut ostenderet viae ducatum eis, et oportuit, quod esset ei generatio impressa non per virtutem naturalem, sed virtute supranaturali ibant (Magi); stella ista praecedebat eos et quiescebat Verum est, quod non negamus, quia Factor naturae utitur natura, in quibus natura potest; sed quando natura non sufficit, tunc addit de virtute sua supranaturalem generationem stellarum Quinque sunt genera cometarum, et generantur non a sole neque a stella alia; et sunt novem differentiae stellarum, inter quas octava est pulcherrima et vocatur rosa , et dicunt philosophi, quod est magna et rubicunda et habet effigiem hominis, et color eius est sicut color argenti commixti cum auro; et quod ista stella fuerit, videtur concordare Chrysostomus; sed hoc non potuit fieri, quod eius generatio esset mere naturalis, sed natura angelica supplebat quod natura non potuit.

Et non solum apparuit propter Magos, sed in mysterium, quod illustrat totum mundum. Modo illustratur universus mundus per mysterium stellae; dico, sequentes viam stellae, non viam naturalem, sed viam evangelicam; et sicut Magi directi fuerunt per stellam nat uralem , ita et nos dirigemur per stellam spiritualem.

Dico autem, quod stella Magos induxit ad veniendum ad Christum, deduxit ei perduxit. Quod eos induxit , hoc significatur, cum dicit : Vidimus stell am ei us i n oriente. Et quod fuit stella, quae deduxit eos, hoc significatur, cum dicit: Stella antecedebat eos, usque dum veniens staret supra, ubi erat Puer. Et quod stella eos perduxit, hoc significatur, cum dicit: Videntes stellam gavisi sunt gaudio magno valde. Et intrantes domum, invenerunt Puerum etc. Est igitur stella ista inducens, deducens et perducens. Sed hoc dico, quod est stella spiritualis inducens ad Christum, deducens et perducens.

Stella, quae inducit ad veniendum ad Christum, significatur per stellam matutinam, a qua stella ista habuit originem, si ab aliqua originem habuit; et possumus dicere, quod stella exterior est inducens ad veniendum ad Christum, stella superior est deducens, stella interior est perducens ad Christum. Stella exterior et inducens ad veniendum ad Christum est sacra Scriptura, stella deducens et superior est sancta Virgo benedicta, stella interior perducens ad Christum est Spiritus sancti gratia. Ista triplex stella manuducit nos ad veniendum ad Christum.

Primo dico: stella inducens pos ad veniendum ad Christum est sacra Scriptura, de qua in Ecclesiastico : Quasi stella matutina in medio nebulae et quasi luna plena in diebus suis lucet etc. Scriptura est in medio nebulae, id est in medio caliginis humanae ignorantiae. Videre faciem Christi supercaelestem non possumus, quia superiora videre non possumus; ideo necessario requiritur, quod habeamus ducatum luminis caelestis; lumen hoc est sacra Scriptura, quae est lux caelestis, per Angelos delata ad sacros Patriarchas, Prophetas, Apostolos. In istam lucem oportet inspicere, de qua dicit beatus Petrus in secunda Canonica : Firmiorem habemus propheticum sermonem, cui bene facitis attendentes quasi lucernae lucenti etc. Indigemus luce sacrae Scripturae, donec dies elucescat aeternitatis. Sacra Scriptura est lux legalis in Patriarchis, lux prophetalis in Prophetis, lux Evangeliorum in Apostolis In Patriarchis est praeclaritas meritorum, in Prophetis est praeclaritas meritorum et miraculorum, sed in Apostolis est praeclaritas meritorum, miraculorum et martyrii. In Patriarchis fuit praeclaritas visionis intellectualis solum, in Prophetis fuit praeclaritas visionis intellectualis cum imaginaria, sed in Apostolis fuit praeclaritas visionis intellectualis et imaginariae cum certitudinaria, non spirituali, sed corporali; unde dicit Dominus : Quia vidisti me, Thoma, credidisti; et in prima Ioannis: Quod vidimus oculis nostris et audivimus, et manus nostrae contrectaverunt de Verbo vitae etc., annuntiamus vobis . Iunge praeclaritatem meritorum, miraculorum et martyriorum cum praeclaritate visionis intellectualis, imaginariae et certitudinariae, iunge ista sex insimul et concordiam omnium, et habebis certitudinem auctoritatis, quae nunquam tibi deficiet

Ista stella fructuosissima est, per quam possumus ire ad Christum Dicit Leo Papa : " Cum ad intelligendum sacramentum, quo Dei Filius de Virgine natus sit, accedimus, abigatur terrenarum caligo rationum, et ab illuminatae fidei oculis mundanae sapientiae fumus abscedat " etc. Per istam stellam, quae est sacra Scriptura, itur ad Christum.

Sed istam stellam perdit qui ad Herodis perfidiam declinat. Herodes perfidissimus fuit et conatus fuit exstinguere Christum. Ista lux primo fuit perdita in Iudaeis, postea, in paganis, tertio, in haereticis. In Iudaeis non est ista lux, quia ipsi intendunt genealogii s interminatis; in paganis non est, quia ipsi intendunt doctrinis daemoniorum ; in haereticis non est, quia ipsi intendunt versutiis fallaciarum.

Caveamus, quod in nobis non sint ista, quia tunc perderemus lumen sacrae Scripturae; quod significatur nobis, quia Magi, quando abierunt ad Herodem, perdiderunt ducatum stellae. Est igitur stella exterior inducens nos ad veniendum ad Christum.

Secundo est stella superior, quae est Virgo beata, deducens nos ad Christum; de qua stella intelligitur quod dicitur in libro Numerorum , ubi dicitur: Orietur stella ex Iacob, et consurget virga ex Israel et percutiet duces Moab. Beata Virgo dicitur stella, quia habuit virtutem stabilem et inconcussam; per Moab intelliguntur voluptuosa Duces Moab sunt daemones, vel peccata capitalia. Ista stella percussit duces Moab, id est septem peccata capitalia: primo, spiritum superbias, quia humillima fuit; spiritum invidi ae, quia benignissima fuit; spiritum iracundiae, quia mansuetissima fuit; spiritum accidiae, quia devotissima fuit; spiritum avaritiae, quia liberalissima fuit; spiritum gastrimargiae, quia solidissima fuit; spiritum luxuria s quia castissima fuit et integerrima. Ista stella percussit duces Moab et deduxit ad Christum Magos.

Et sicut declinando ad Herodis perfidiam perdit homo ducatum stellae inducentis ad Christum, id est intelligentiam sacrae Scripturae; ita declinando ad Herodis hypocrisim perdit homo ducatum istius stellae, id est beatae Virginis deducentis nos ad Christum. Herodes figuram gerit hypocritarum. Dicitur in Evangelio, quod Herodes, clam vocatis Magis, diligenter didicit ab eis tempus stellae; et dixit: Ite et interrogate diligenter de Puero, et cum inveneritis , renuntiate mihi, ut et ego veniens adorem eum. Dicit ibi Gregorius , quod nihil facit ita declinare a ducatu beatae Virginis sicut hypocrisis Dixit Herodes: Inquiritis diligenter de Puero, ubi est, ut ego veniens adorem cum. Ostendebat , quod vellet inquirere de Puero ad adorandum eum, et habuit voluntatem ad aliud. Ita hypocrita inquirit exterius de virtutibus et fingit, se sequi beatam Virginem, et aliud intendit. Si fingis, te esse humilem, et es superbus; fingis te benignum, et es invidus; fingis te mansuetum , et es iracundos; devotum, et es accidiosus; liberalem, et es avaros;

s obri um, et es gulosus; castum, et es luxuriosus: per Deum, Herodes es, qui interpretatur glori ans in pellibus, et significat hypocritas. Gloriabatur in pellibus, id est in coopertura exteriori; ita hypocritae in exterioribus Si talis es, non sequeris Christum. Videte, quod isti provocant iudicium Dei. Dixit Angustinus, quod " nihil infelicius est felicitate peccantium " Creditur, quod aliquis sit iucundus, et est pessimus. Hoc est idololatriam facere; faciet homines credere, quod spiritus Dei sit in eo, et spiritus daemonis erit in eo. Fugite hypocrisim.

Tertio est stella interior, scilicet Spiritus sancti gratia quae est perducens nos ad Christum. De ista stella dicitur in Apocalypsi : Qui vicerit et custodierit usque in finem opera mea, dabo illi potestatem super gentes etc, et dabo illi stellam matutinam. Sed debemus scire, quod est gratia initialis Spiritus sancti, gratia promovens, gratia finalis. Non perducit nos ad Christum nisi gratia finalis Spiritus sancti, quae nos locat in aeternitate.

Ducatum istius stellae perdit qui declinat ad Herodianam obdurationem, scilicet qui exstinguit divinos conceptus in se ipso. Concepisti opera pietatis, emendare vitam tuam, intrare Religionem; dimittis propositum factum, es sicut Herodes, qui quaerebat interficere Puerum. Alii sunt sicut Pharao, qui praecepit, omnes masculos proiici in flumen. Exstinguit aliquis bonum propositum in aliis, si invenit. Aliquis vult intrare Religionem; dicit ei alius: Melius potes facere in saeculo; et exstinguit in eo bonum propositum. Isti sunt sicut Pharao, qui masculos praecepit interfici; sed erat peccatum Pharaonis magnum. Deberet homini sufficere proprium peccatum. Ire post carnales operationes est maximum peccatum. Isti descendunt i n profundum quasi lapis , non perveniunt ad Christum.

Patet modo, quod est triplex stella, scilicet stella inducens , deducens et perducens ad Christum, cuius ducatum nobis praestare dignetur, qui cum Patre etc.