PG10B

Intellectu quam in se ipsis, et per consequens inferiori modo intelliguntur.

Quae autem sunt intellectu inferiora, econverso se habent.

Unde quia voluntas trahitur ad res secundum quod in se sunt, in his quae sunt inferiora intellectu cognitio perfectius attingit rem quam delectatio; in his autem quae sunt supra intellectum est econtrario.

Et quantum ad hoc solum delectatio eminentior cognitione censetur.

Quod tamen inferiorem virtutem voluntatis ostendit, ut dictum est.

Secundum autem apparet ex eodem. Nam pro tanto delectatio profundius intrat ad divinam quam cognitio, quia est eorum quae nondum continentur realiter in voluntate, quae tamen in cognitione retinentur est igitur ultimus finis noster et nostra felicitas sic in attingendo deum et habendo ipsum. Substantialiter in actu intellectus oportet felicitatem ponere, et non in actu voluntatis; licet actus voluntatis concomitetur ut perficiens et decorans felicitatem, ut dictum est # si ergo operationes aliquae sunt ultimus finis, delectationes consequentes eas erunt concomitantes et quodammodo perficientes finem ultimum.

Autem # sunt # cum non habeant suarum operationum dominium # adhuc, ex eo quod aliquis finem ultimum consequitur non incurrit aliquod detrimentum, immo tanto magis perficitur quanto magis ultimo fini appropinquat. Ex hoc autem quod delectationibus praemissis quis datur, incurrit detrimentum, etiam quantum ad suam consistentiam. Nimius enim usus ciborum et venereorum est aegrotationis causa et ex hoc etiam usus similium delectationum impedimentum. Non est igitur in istis delectationibus summum bonum hominis ponendum quod est felicitas # sicut etiam epicuri dicebant # magis # praedictis, quam in utendo eis, et ab hoc magis declinat actus temperantiae # non maxime appropinquat ad deum, quinimmo # excluditur # error # qui # hae autem retributiones sunt ultima hominis felicitas.

Sunt enim virtutes principia laudabilium operationum. Operationes autem sunt laudabiles per ordinem ad finem.

Sunt # melius est quod non potest inesse nisi bono, quam quod potest esse etiam in malo. Quod enim nigro impermixtius est, hoc necesse est magis album esse;# autem # his # est # ab aliis # quanto aliquid perfectius est, tanto perfectiori cognitione cognoscibile est. Intelligibilia enim sensibilibus sunt digniora. Si igitur bonum alicuius attenditur in hoc quod est cognosci, summum eius attenditur in hoc quod est perfecte cognosci # imperfectum #