In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et omnis mons, " id est, omnes superbi, qui alios transcendunt per elationem, sicut montes terrae planitiem. " Et insulae. " Glossa, negotiis saeculi agitati, " moli sunt de locis suis, " id est, a fide,et charitate, deserentes Christum, et adhaerentes Antichristo.
" Et reges terrae, et principes, etc. "
" Et reges terrae, " qui sciunt se et alios regere in moribus, et inde superbiunt. Augustinus : " Sola superbia bonis operibus insidiatur ut pereant. "
" Et principes, " id est, qui de potentia superbiunt, et ideo a fide recedunt. Isa. I, 23 : Principes tui infideles.
" Et tribuni, " id est, qui de scientia superbiunt. i ad Corinth. VIII, 1 : Scientia inflat. Et sicut tribunal sedes judicis appellatur, sic tribuni qui judicant alios nuncupantur. Hli ergo qui superbiunt de vita, appellantur reges : qui de potentia, principes : qui de scientia, tribuni.
" Et divites, et fortes. " Hic dicit fieri immutationem in cupidis, qui divites sunt in possidendo, fortes in acquirendo, et retinendo, et acquisita multiplicando. Tales sunt divites in temporalibus, pauperes in spiritualibus.
" Et fortes, " ad spoliandum pauperes, sed in bello contra diabolum debiles : " et omnis servus, " id est, libidini deditus, " et liber, " a lege rationis. Ad Roman. VI, 20 : Cum servi essetis peccati, liberi fuistis justitiae.
" Absconderunt se, " id est, abscondere desiderant. Praeteritum pro futuro. "In speluncis, " ut lateant ibi : " et in petris, " ut refugium habeant, "montium, " id est, daemonum qui sunt alti per superbiam. Psal. lxxiii, 3 : Superbia eorum qui te oderunt, etc.
" Et dicunt montibus et petris, etc. "
" Et dicunt, " scilicet desiderando, " montibus ei petris, " id est, daemonibus altis et duris, in quibus putabant se habere tutam protectionem: " Cadite super nos, " id est, inclinate vos ad nostrum auxilium, ut a praesentia judicis nos protegatis. " Et abscondite nos a facie sedentis super thronum, " id est, a praesentia judicis, vel Christi, Vel, " Sedentis super thronum, " id est, Patris Ecclesiae praesidentis.
" Et ab ira Agni, " id est, Christi hominis, qui in ira sua conturbabit eos .
" Quoniam venit dies magnus irae, etc. "
Quasi dicat: Necesse est ut hoc faciatis, et nos abscondatis, " quoniam venit dies magnus irae ipsorum, " id est, Patris sedentis et Agni, id est, Christi. Joel. II, 11: Magnus dies Domini et terribilis valde, et quis sustinebit, etc.
" Et quis poterit stare ? " Quasi dicat: Nullus. Malach. III, 2 : Quis poterit stare ad videndum eum ?
Aliter exponitur illud : " Et omnis mons, et insulae, etc, " de bonis qui magnitudine tribulationis concussi, separabunt se fide et opere a malis, et suffragia Angelorum sanctorum postulabunt, ut eorum precibus mereantur paenas evadere, et misericordiam judicis consequantur. Haec expositio est in Glossa.
Hic sunt dubitabilia.
Super illo verbo v. 8 : " Interficere gladio, fame, et morte. " Contra : Amos, viii, 11 : Mittam famem in terram, non famem panis, neque sitim aquae, sed audiendi verbum Dei . Si ergo Deus famem mittit, quid committit qui eos fame interficit ?
Responsio Haymonis:" Quod Deus facit justo judicio, diabolus facit invasione, et mala voluntate. "