PARTICULA II.

An omnia vera sint vera, prima et aeterna veritate ?

Secundo quaeritur, An omnia vera sint vera, prima et aeterna veritate ? Et videtur, quod sic. 1. Dicit enim Anselmus in libro de Veritate, quod " prima rectitudo causa est omnium veritatum et reditu dinum,

et nihil est causa illius. " Sed veritas est rectitudo sola mente perceptibilis. Ergo prima veritas causa est omnium veritatum et rectitudinum.

2. Adhuc, Sicut omne ens est a primo ente, et temeritas est dicere, ut dicit Anselmus, aliquod ens esse quod non sit a primo ente: ita omne verum necesse est esse a prima veritate: vel oporteret ponere, quod duo essent principia eorum quae sunt in uno genere, quod non potest esse, nec etiam intelligi.

3. Adhuc, Philosophus vult in secundo primae philosophiae, quod quaecumque sunt in multis et per unam rationem existentia in illis, reducuntur ad aliquod unum quod est causa omnium illorum: verum est in multis per unam rationem existens in illis, et reducibile ad unam sicut analoga reducuntur ad unum: ergo est in uno primo quod est causa omnium illorum.

In contrarium est quod

1. Objicit Anselmus, quod istum fornicari est verum, posito quod iste fornicetur: ergo est verum a veritate prima: veritas ergo prima causa est, quod iste fornicetur, quod falsum est.

2. Adhuc, Verum convertitur cum ente: et si istum fornicari est verum a veritate prima: tunc quod iste fornicatur et est fornicator in actu, est a prima veritate: quod valde absurdum est: quia dicit Glossa Gennadii super epist. ad Roman, i, 18, quod " Deus illius rei non est auctor, cujus est ultor. "

Solutio. Dicendum, quod sicut bonum primum causa est omnis boni exemplar, efficiens, et finalis: ita verum primum sive veritas causa est omnis veri et efficiens et formalis et finalis.

Unde rationes concedendae sunt.

Ad hoc quod objicitur de hac, Istum fornicari est verum: solvunt Augustinus in libro de Libero arbitrio, et Anselmus in libro Praescientiae et liberi arbitrii, quod cum dicitur, Istum fornicari est verum, potest esse de re, vel de dicto. Si de dicto est: tunc quia absoluta veritas est in dicto, veritas dicti simpliciter est a veritate prima. Sensus enim est, quod veritas prima facit hanc veritatem, et est forma ipsius et finis. Tunc enim istum fornicari subjectum est, et dictum est istius propositionis, Istum fornicari est verum: quia res hujus infinitivi, fornicari, simpliciter inest huic accusativo, istum: et hoc facit prima veritas quando res infinitivi inest accusativo, quod dictum sit verum. Et hoc modo omne verum causaliter et exemplariter et finaliter est verum veritate prima. Cum ergo infertur: ergo quod iste fornicatur, est a Deo, proceditur a veritate dicti ad veritatem rei. Et cum res non sit vera simpliciter, eo quod actus debita careat rectitudine, mutatur praedicatum, et fit fallacia figurae dictionis. Sicut enim claudicatio non est verus actus in genere gressus: et ideo ad veram causam efficientem reduci non potest, sed reducitur in causam deficientem, quae est vis gressibilis in curva tibia: ita formatio actus deficiens in ge- nere voluntariorum, et ideo in causam quae est efficiens solum et formalis et finalis, secundum defectum qui est in ipso, reduci non potest: sed quidquid est de esse in ipso, reducitur in primam causam, esse autem sub defectu, in causam proximam deficientem. Exemplum hujus est secundum Augustinum, quod claudicatio gressus est cum defectu rectitudinis: et quidquid est in ea de gressu, reducitur ad virtutem gressibilem quae est in musculo movente tibiam: gressus autem sub claudicatione non reducitur in hanc virtutem, sed in tibiam sub curvitate existentem, quae est causa instrumentalis deficiens a virtute gressibili quae est in musculo tibiam movente: deficit enim curva tibia a rectitudine motus moventis virtutis primi quae est in musculo. Et similiter est in libero arbitrio et voluntate quando deficit a rectitudine primae veritatis, quod efficitur causa actus perversi: et tamen quidquid est de esse actus, est a prima causa: sicut quidquid est de gressu in claudicatione, totum est a virtute gressibili: et quidquid est de fornicatione, non est a causa prima, sed a libero arbitrio deficiente: sicut quidquid est de claudicatione, non est a virtute gressibili prima, sed a curvitate.