Et hoc est quod sequitur :

" Dicens : Quia oportet Filium hominis. "

Tria autem dicit ad passionem et irrisionem pertinentia, et unum quod est quartum consequens haec, quod pertinet ad gloriam.

Primum inter tria pertinet in genere ad passionis mulctam. Et hoc est quod dicit: " Quia oportet. "

Tangit autem duo, scilicet secundum quam naturam patitur, et multitudinem passionum.

Primum tangit in hoc quod dicit: " Quia oportet, " hoc est, opportunum est ad finem redemptionis. Luc. XXIV, 26 : Nonne haec oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam ? Ista opportunitas est pro nobis assumpta : quia quamvis alius modus nostrae redemptionis fuerit possibilis, ut dicit Augustinus, tamen miseriae nostrae sanandae nullus fuit convenientior.

" Multa pati. "

Ecce tangit multifariam Christi passionem. Multa enim genera passionum sustinuit : ligaturas, impulsiones, tractus, trusiones, sputa, colaphos, alapas, flagella, denudationes, puncturas spinatum, bajulationes crucis, clavos, extensiones, et lanceam, et omnia hujusmodi, ita ut, Thren. I, 12, clamet, et dicat: 0 vos omnes qui transitis per viam, attendite, et videte si est dolor sicut dolor meus ! I Petr. I, 11: Spiritus sanctus praenuntians eas quae in Christo sunt passiones, et posteriores glorias.

" Et reprobari, etc. "

Hoc pertinet ad vituperium.

Reprobatur autem " a senioribus, " qui videntur habere sapientiam per experimentum aetatis. Daniel. xiii, 5 : Egressa est iniquitas de Babylone a senioribus judicibus, qui videbantur regere populum. Isa. lxv, 20 : Peccator centum annorum maledictus erit." Et principibus, " qui videntur sibi creditam habere potestatem. " Sacerdotum, " in quibus est potestas spiritualis. Joan. XI, 47 : Collegerunt Pontifices et Pharisaei concilium, et dicebant: Quid facimus, quia hic homo multa signa facit, etc. Psal. II, 2 : Adstiterunt reges terrae, et principes convenerunt in unum, adversus, etc.

" Et Scribis, " qui videntur consilium et clavem habere scientiae et doctrinae. Matth. xxiii, 13: Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae, quia clauditis regnum caelorum ante homines ! Vos enim non intratis, nec introeuntes sinitis intrare.

" Et occidi "

Tandem in morte. Daniel. IX, 26 : Occidetur Christus, et non erit ejus populus qui eum negaturus est. Luc. XXII, 2 : Quaerebant Principes sacerdotum et Scribae quomodo Jesum interficerent. Ista sunt propter quae non expediebat adhuc Jesum Christum Filium Dei esse, praedicare.

" Et tertia die resurgere. "

Hoc solum pertinet ad consolationem. Et quando hoc adimplebitur, tunc tempus erit et opportunitas, Jesum Filium Dei esse publice et ubique praedicare Osee, VI, 3: Vivificabit nos post duos dies: in die tertia suscitabit nos, et vivemus in conspectu ejus.Sciemus, sequemurque ut cognoscamus Dominum. Psal. xl, 11 : Tu autem, Domine, miserere mei, et resuscita me: et retribuam eis. Mortuus est enim Dominus in feria sexta, et resurrexit in die Dominica, quae est tertia post diem mortis, quam sua resurrectione sibi in Dominicam re et nomine consecravit. Ecce qualiter praecessit.

" Dicebat autem ad omnes. "

Hic incipit ostendere qualiter, et in quibus sequendus sit.

Habet autem haec pars duas particulas : in quarum prima dicit hoc quod dictum est. In secunda autem, ejus ad hoc quod dictum est, ponit rationes persuasivas ad sic sequendum.

In primo adhuc duo sunt. Ostenditur enim primo hujus doctrinae generalitas : quoniam non est via salutis nisi ista. Secundo autem, ipsa forma sequendi describitur.

Generalitas ostenditur per hoc quod dicit :

" Dicebat autem ad omnes, "

Quia omnes vult salvos fieri. I ad Timoth. ii, 4 : Qui omnes vult homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire. Psal. xxxv, 7 et 8: Homines et jumenta salvabis,Domine: quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam, Deus. Sapient. VI, 8: Pusillum et magnum ipse fecit, et aequaliter cura est illi de omnibus. Sicut enim Creator est omnium, ita Salvator est omnium, nisi stet per ipsos. Et sicut Dominus omnium est, ita Redemptor omnium est. Ad Roman. x, 12: Idem Dominus omnium, dives in omnes qui invocant illum. Sapient. VI, 8 : Non subtrahet personam cujusquam Deus, qui omnium Dominus est. Ad Roman. III, 29 : An Judaeorum Deus tantum ? Nonne et Gentium. Psal. cxii, 3 : A solis ortu usque ad occasum, laudabile nomen Domini. Ideo enim operatus est salutem in medio terrae, ut omnibus quantum est de se, parata sit sa- lus. Marc. XIII, 37 : Quod vobis dico, omnibus dico: Vigilate. Nulla ergo locutio est nisi infidelis et insipientis, quod quosdam praeparaverit ad mortem. Omnes enim creavit ad salutem, et promovet quantum exposcunt ab ipso. Ezechiel. XVIII, 31 et 32: Quare moriemini, domus Israel ? Quia nolo mortem morientis, dicit Dominus Deus, revertimini, et vivite.

" Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam quotidie, et sequatur me. "

Hic describit formam sequendi.

Dicit autem tria. Primo enim sequelam ponit in libertate electionis. Secundo, sequentem monet a se removere impedimenta insecutionis et consecutionis. Tertio, dat formam nostri Ducis qui praecedit nos.

De primo dicit quinque : in quorum primo tangit sequentium raritatem : secundo, sequentium dignitatem : tertio, sequentium libertatem : quarto, sequendi rectum tramitem : quinto, formam consequendi praecedentem nos nostrae militiae Ducem.

Primum horum notatur per conditionem :

" Si. "

Quasi dicat: Rarus est, si tamen aliquis est. Matth. vii, 14: Quam angusta porta, et arcta via est, quae ducit ad vitam ! et pauci sunt qui inveniunt eam. Matth. xx, 16 : Multi sunt vocati, pauci vero electi. Thren. I, 4: Vite Sion lugent, eo quod non sint qui veniant ad solemnitatem. Hoc significatum est, quod cum Christus ivit ad crucem, quod discipuli ejus relicto eo fugerunt . Joan. VI, 6 : Durus est hic sermo ! et quis potest eum audire ? Et abierunt retrorsum, et non amplius ambulaverunt cum eo. Per crucem enim et sui abnegationem, difficile est sequi Christum. Joan. XVI, 32: Venit hora, et jam venit, ut dispergamini unusquisque in propria, et me solum relinquatis. Ideo conqueritur Christus, Eccli. li, 10 : Respiciens eram ad adjutorium hominum, et non erat. Isa. lxiii, 3 : Torcular calcavi solus, et de gentibus non est vir mecum. Paucissimi enim sunt qui tollant crucem: nulli autem qui sic tollant suam, sicut ipse pro nobis tulit eam.

" Quis."

Difficultatem notat et dignitatem. Psal. xciii, 16 : Quis consurget mihi adversus malignantes ? aut quis stabit mecum adversus operantes iniquitatem ? Christus enim in cruce adversus malignantes consurrexit, et vicit. Ibi extensus stetit, et de peccatis et peccatoribus triumphavit. Sed rarus est, qui secum consurgat et steterit. Non enim in tempore illo inventus est nisi unus latro. Et etiam ille ab initio negavit, sed postea resipuit : quia difficile est valde clavatum et extensum stare in cruce. Sed tamen dignissimus est, qui steterit. Isa. lxiii, 1 : Quis est iste qui venit de Edom, tinctis vestibus de Bosra ? Non tantum de Christo dictum est, sed etiam de crucifixis cum Christo : qui cum de fragilitate carnis similiter aliis venerint, tamen tinctis vestibus sanguine Crucifixi veniunt de Bosra (quae munita interpretatur) victores omnium munitionum diaboli: ideo demonstrantur cum gloria Joanni in Apocal. vii, 13 et 14 : Iii qui amicti sunt stolis albis, qui sunt ? et unde venerunt ?... Et dixit mihi: Hi sunt qui venerunt de tribulatione magna, et laverunt stolas suas, et dealbaverunt eas in sanguine Agni.

" Vult. "

Notat arbitrii libertatem. Sicut enim ipse oblatus est, quia voluit: ita non dignatur aliquem habere sequentem, nisi qui sponte vult et libera electione. Unde

Chrysostomus dicit, quod " sicut agouo-" theta sive adotheta stans juxta stadii " bravium, non compellit aliquem nisi " volentem, sed coronat vincentem, et " dat bravium praecurrenti: ita Dominus " Jesus Christus exhibet bravium et co-" ronam vincenti, sed ad certamen non " compellit aliquem. " Judicum, v, 9 : Qui propria voluntate obtulistis vos discrimini, benedicite Domino. II Machab. VI, 30: Domine, qui habes sanctam scientiam, manifeste tu scis, quia cum a morte possem liberari, duros corporis sustineo dolores: secundum animam vero propter timorem tuum libenter haec patior. Haec sunt verba Eleazari martyris. Isa. lvi, 4 et 5 : Qui elegerint quae ego volui, et tenuerint faedus meum, dabo eis in domo mea et in muris meis locum, et nomen sempiternum melius a filiis et filiabus: nomen dabo eis, quod non peribit. II Machab. VI, 19 : Gloriosissimam mortem magis quam odibilem vitam complectens, voluntarie praeibat ad supplicium. In omnibus ergo his oportet electione voluntatis sequi, et crucem portare.

" Post me. "

Tangit rectum sequendi tramitem. Non enim errat qui post Dominum vadit. Ille enim exivit a Patre et venit in mundum, per crucem iterum relinquit mundum, et directe vadit ad Patrem : et ideo non errat qui post eum graditur. Joan. VIII, 12: Qui sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae. Eundum est ergo post eum, sicut ovis post pastorem, sicut miles post ducem, sicut athleta post adothetam. In primo itinere post Pastorem immolatum imus ad victimam. In secundo, adspicimus in nostra pugna ad pugnantem ante nos Ducem. In tertio, contendimus ad coronantem nos adothetam sive agonothetam.

De primo, Jerem. XVII, 16 : Ego non sum turbatus, te pastorem sequens: et diem hominis non desideravi, tu scis.

Joan, x, 3 et 4 : Proprias oves vocat nominatim,... et ante eas vadit: et oves illum sequuntur. Hujus gratia dixit, Matth. x, 16: Ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum, a quorum dentibus et ipse prior pastor devoratus est.

De secundo dicitur, ad Hebr. XII, 2 : Adspicientes in auctorem fidei et consummatorem Jesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta, atque in dextera sedis Dei sedet. Judicum, IX, 48 : Dixit dux exercitus ad socios: Quod me videritis facere, cito facite. Igitur certatim ramos de arboribus praecidentes, sequebantur ducem. Dux enim noster in arboris ramis tollens crucem praecessit. Certatim igitur et nos ramos praecidentes, et cruces nostras parantes sequamur. Ad Hebr. xiii, 12 et 13: Jesus, ut sanctificaret per suum sanguinem populum, extra portam passus est. Exeamus igitur ad eum extra castra, improperium ejus portantes. Remanere enim, duce praecedente, est ignominiosum. Post eum autem ire est gloriosum, et tutum. Gloriosum quidem, quia duci se configurat. Tutum autem, quia qui post eum vadit, in umbra crucis praecedentis habet refrigerium. De primo, Eccle. ii, 12: Quid est, inquam, homo, ut sequi possit regem Factorem suum ? Eccli. xxiii, 38 : Gloria magna est sequi Dominum : longitudo enim dierum assumetur ab eo. De secundo dicitur, Thren. IV, 20 : Spiritus oris nostri Christus Dominus captus est in peccatis nostris: cui diximus : In umbra tua vivemus in Gentibus. Psal. XVI, 8 et 9 : Sub umbra alarum tuarum protege me. A facie impiorum qui me afflixerunt, hoc est, sub alis, expassis in cruce manibus. Sic igitur post eum, sicut post ducem.

Tertio, Itur etiam post eum sicut adothetam coronantem. II ad Timoth. II, 5 : Non coronatur nisi qui legitime certaverit. Leges ordinantes pugnam, a Christi exemplis sunt sumendae. 1 ad Corinth.

IX, 25 : Qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet. Et sequitur, vv. 26 et 27 : Sic pugno, non quasi aerem verberans : sed castigo corpus meum, et in servitutem redigo, ne forte cum aliis praedicaverim, ipse reprobus efficiar. Sic igitur, " Qui vult post me "

" Venire. "

Hic dat formam consequendi praecedentem nos militiae Ducem. Ipse est enim currus Israel, et auriga ejus . Non enim qui post alium vadit, de necessitate venit : sed venit post alium, qui totam viam usque ad eum quem sequitur perficit. Venire enim est ad terminum itineris ire. Unde qui venit, ducem consequitur. Et ideo quaerentibus discipulis, Joan. I, 38 et 39, ubi maneret, dixit: Venite, et videte. Venire ergo est perseverare. Matth. x, 22 : Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Jerem, li, 50 : Qui fugistis gladium, venite, nolite stare : recordamini procul Domini, et Jerusalem ascendat super cor vestrum.

Veniendum enim usque ad Dominum Jesum, et non revertendum nisi prius perveniamus : nec ab eo est discedendum. De primo, Matth. XI, 28 : Veniit ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. De secundo dicit Psalmus lxxix, 19 : Non discedimus a te, vivificabis nos : et nomen tuum invocabimus. Crux enim reficit fructu quem portat ligni vitae, et crux vivificat vita quam portat: et ideo et fructum habet, et vitae lignum dicitur. Proverb. III, 18 : Lignum vitae est his qui apprehenderint eam : et qui tettuerit eam, beatus.

Sic ergo veniat qui vult post me venire, dicit Dominus. Sic Petro et Andreae (quorum uterque per crucem ad Christum venit) dixit, Matth. IV, 19 : Venite post me. Sic de se dixit, Joan. xii, 32 : Ego si exaltatus fuero a terra, omnia trahamad meipsum. Omnia enim sibi per crucem in cruce attraxit. Sic de omnibus communem sententiam dedit, Isa. LI, 10 : Posuisti profundum maris viam, ut transirent liberati. Profundum enim maris est profundum Christi passionis, per quam transeunt liberati. Et ideo statim sequitur, v. 11 : Et nunc qui redempti sunt a Domino, revertentur: et venient in Sion laudantes, et laetitia sempiterna super capita eorum, gaudium et laetitiam tenebunt: fugiet dolor et gemitus.

" Abneget semetipsum. "

Hic monet sequentem a se removere insecutionis et consecutionis impedimenta.

Notantur autem circa hoc duo : modus removendi, et quid sit removendum.

Modus removendi est in hoc quod dicit : " Abneget. " Est autem verbum decompositum. Componitur autem a praepositione ab, et nego verbo, quod est compositum ex non et ago. Et sic abneget, verbum decompositum est ex praepositione, quae notat remotionem, et adverbio negandi significationem habente. Et notat negationem ut exercitam, et verbo actionem denotante: ut intelligatur quod abnegando, removeamur ab his quae abnegamus, nihil penitus agentes. De illis, ad Titum, ii, 12 : Abnegantes impietatem et saecularia desideria, sobrie, et juste, et pie vivamus in hoc saeculo. Iste ergo est modus abnegandi, ut negantes actiones eorum quae abneganda sunt, etiam removeamur ab his. Hoc significatum est, Genes. XIX, 17, ubi Angelus compulit Lot exire de Sodomis, et praecepit ut non staret in omni circa regione, sed in monte se salvum faceret. Non enim sufficit talia infanda non agere, sed oportet etiam ab agentibus per discessum se elongare. Ad Roman. 1, 32 : Non intellexerunt quoniam qui talia agunt, digni sunt morte : non solum qui ea faciunt, sed etiam qui consentiunt facientibus.

Dicit autem Glossa ibidem, quod " consentit qui tacet, cum arguere possit. "

Quae autem abneganda sint, tangit cum dicit : Abneget

" Semetipsum. "

Quod item decompositum est : quia sunt ibi duo pronomina, et in medio syllabica adjectio. Et est sensus, quod abneget se quod est, et hoc cujus ipse per se causa est, et quod sibi per seipsum inest. Homo enim de se humus et terrenus est. Eccli. xvii, 1 : Deus creavit de terra hominem. Genes. II, 7 : Formavit Dominus Deus hominem de limo terrae. I ad Corinth. xv, 49 : Portavimus imaginem terreni. Quia autem terra est, pondere suo gravis est ad sequendum. Hanc autem terram abnegare oportet, et virtute caelesti supergredi, ut totus homo, caelestis in conversatione et intellectu efficiatur. Joan. III, 31 : Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. Qui de caelo venit, super omnes est. I ad Corinth. xv, 47 et 48 : Primus homo de terra, terrenus : secundus homo de caelo, caelestis. Qualis terrenus, tales et terreni: et qualis caelestis, tales et caelestes. Unde unus caelestium dicit, ad Philip. iii, 20 et 21 : Nostra conversatio in caelis est: unde etiam Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Jesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostrae, configuratum corpori claritatis suae. Hoc ergo et in hoc abneget se.

Semet autem abneget in hoc, cujus ipse secundum seipsum causa est. Hoc enim non est nisi malum. Quod enim per nos.sine Deo facimus, malum est. Unde, Joan. xv, 5 : Sine me nihil potestis facere. Nihil autem est peccatum, quia annihilat: et pejus quam nihil fiunt homines, cum peccant. Unde, Ezechiel. xxviii, 19 : Nihil factus es, et non eris in perpetuum. Joan. I, 3 : Sine ipso factum est nihil. Osee, xiii, 9 : Perditio tua, scilicet ex te, Israel. Quasi dicat: Quidquid tu ex te agis, perditio est. Et hoc quod sine me discrete agis, abrogandum est, ut ex me agas omne quod agis, et dicas illud Isaiae, XXVI, 12 : Omnia opera nostra operatus es nobis. Joan, xv, 4 : Sicut palmes non potest ferre fructum a semetipso nisi manserit in vite, sic nec vos, nisi in me manseritis. Quidquid enim profert palmes quod non est ex vite, non proficit ad fructum, sed ad ignem : ita quidquid profert homo cogitationum, et verborum, et operum quae non sunt ex Deo, non proficit ad vitae aeternae fructum, sed ad gehennae incendium. Et ideo haec abneganda sunt. Unde, ad Roman. xiii, 12 : Abjiciamus opera tenebrarum, et induamur arma lucis.

" Abneget semetipsum, "

Etiam quando praeter haec quae dicta sunt, abnegat quod in se habitat, hoc est, fomitem mali, exstinguendo illum quantum potest. Ad Roman. VII, 18 : Scio quia non habitat in me, hoc est, in carne mea bonum. Nam velle adjacet mihi, perficere autem bonum non invenio. Item, ibidem, v. 23 : Video aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae, et captivantem me in lege peccati, quae est in membris meis.

Et haec omnia oportet abnegare, terram pro caelo commutare : vitium (cujus causa sumus) pro virtute : fomitem, sive concupiscentiae ignem, sive ad malum pronitatem, pro gratia Dei, ad bonum nos juvante : ut expediti simus a spiritu caelesti, confortati a virtute Dei, adjuti a gratia. Tunc enim sequi possumus Crucifixum. Per primum dat nobis Deus poteslatem filios Dei fieri Per secundum mutat fortitudinem, Isa. xl, 31 : Qui sperant in Domino, mutabunt forlitu-. dinem, assument pennas sicut aquilae, current et non laborabunt, ambulabunt et non deficient. Per tertium ad omne opus bonum sufficimus, I ad Corinth.

xv, 10 : Gratia Dei sum id quod sum, et gratia ejus in me vacua non fuit, sed abundantius illis omnibus laboravi. Sic perditus et damnatus homo liberatur, Spiritu caelesti reddente imaginem Patris caelestis, virtute vitium quod fecit expellente, et Dei gratia in omnibus adjuvante. Ad Roman. VII, 24 et 25 : Infelix ego homo ! quis me liberabit de corpore mortis hujus ? Et respondet : Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum.

Sic igitur abneget semetipsum, et a se sequendi Christum removeat impedimentum.