Articulus 3

Utrum spiritus sanctus sit unio patris et filii.

Argumentum 1

Ad tertium sic proceditur. Videtur quod spiritus sanctus non sit nexus vel unio patris et filii.

Quod enim est discretum et distinctum ab aliquibus, non est unitivum ipsorum. Sed spiritus sanctus est distinctus a patre et filio. Ergo non est unio utriusque.

Argumentum 2

Praeterea, nexus vel unio habet quasi rationem medii inter ea quae uniuntur vel connectuntur.

Sed spiritus sanctus non est media in trinitate persona, sed tertia. Ergo non est unio vel nexus.

Argumentum 3

Praeterea, nexus dicitur quo aliqua nectuntur.

Sed sive hoc intelligatur effective, sive formaliter, illud quo aliqua nectuntur habet aliquam rationem principii annexam. Ergo cum spiritus nullo modo sit principium patris et filii, immo e contrario, non poterit dici nexus vel unio utriusque.

Sed Contra 1

Contra, dionysius: amorem sive divinum sive angelicum sive intellectualem sive animalem sive naturalem dicamus, unitivam quamdam et concretivam accipimus virtutem.

Sed spiritus sanctus est amor patris et filii. Ergo est unio ipsorum.

Sed Contra 2

Hoc etiam videtur ex auctoritate apostoli, Eph. 4, 3: soliciti servare unitatem spiritus in vinculo pacis; et ita amor habet rationem vinculi et nexus.

Corpus

Respondeo dicendum, quod amor semper ponit complacentiam amantis in amato. Quando autem aliquis placet sibi in aliquo, trahit se in illud et conjungit se illi quantum potest, ita ut illud efficiatur suum; et inde est quod amor habet rationem uniendi amantem et amatum. Et quia spiritus sanctus procedit ut amor, ex modo processionis habet ut sit unio patris et filii. Possunt enim pater et filius considerari vel inquantum conveniunt in essentia, et sic uniuntur in essentia; vel inquantum distinguuntur in personis, et sic uniuntur per consonantiam amoris: quia et si per impossibile poneretur quod non essent unum per essentiam, ad perfectam jucunditatem oporteret in eis intelligi unionem amoris.

Ad 1

Ad primum ergo dicendum, quod ex ipsa processione spiritus sanctus habet quod procedat ut persona; sed ex modo processionis habet quod sit vinculum vel unio amantis et amati. Utrum autem pater et filius diligant se spiritu sancto, infra quaeretur, dist. 32, quaest. 1, art. 1 et 2.

Ad 2

Ad secundum dicendum, quod inquantum procedit a duobus, habet quod sit tertia in trinitate persona; sed ex modo procedendi, quod sit unio utriusque personae.

Ad 3

Ad tertium dicendum, quod pater et filius dicuntur uniri spiritu sancto, non effective, sed quasi formaliter. Sed forma est duplex: quaedam enim manens et quiescens in his quorum est forma; et sic per modum formae se habet ad personas divina essentia, et sic uniuntur formaliter amore essentiali. Est etiam aliquid formaliter uniens, non quasi inhaerens, sed sicut procedens ab utroque unitorum; ac si diceremus, aliqua duo corpora uniri per aliquem aliquorum ab eis procedentem; et ita pater et filius uniuntur spiritu sancto. Unde non sequitur quod sit principium patris et filii, sed e converso. Hoc tamen magis discutietur, dist. 32, ut Sup., quando quaeretur, utrum pater et filius diligant se spiritu sancto.