QUAESTIO II. Utrum substantia sive essentia divina per generationem communicetur.

Ultimo quaeritur, utrum substantia per generationem communicetur ; et quod sic, ostenditur hoc modo.

1. Per illud res communicatur, per quod fit, ut sit in pluribus ; sed substantia est in pluribus personis et non est nisi per generationem et per processionem: ergo per generationem communicatur.

2. Item, causa est, qua posita ponitur res et qua remota removetur ; sed posita emanatione in divinis, ponitur communitas et distinctio: remota generatione vel emanatione, essentia est in uno solo, sicut hypostasis: ergo generatio est ratio communicandi essentiam.

3. Item, quod datur alicui et non desinit haberi a dante, per illud per quod datur, per illud communicatur; sed substantia a Patre datur Filio per generationem et non desinit haberi a Patre, dum datur Filio: ergo per generationem communicatur.

4. Item, generatio in his inferioribus est ratio communicandi substantiam sive naturam ; sed in divinis natura est illis multo communicabilior , quia simplicior: ergo in divinis per generationem substantia vel essentia communicatur.

Contra: 1. Generatio est principium distinguendi ; sed non est idem principium distinguendi et communicandi: ergo per generationem non est ratio communicandi in divinis: ergo per generationem nihil communicatur.

2. Item, quod facit aliquid esse in hoc, non est ratio communicandi, sed appropriandi et individuandi; sed generatio facit esse substantiam in tali persona, utpote in persona Filii: ergo non est ratio communicandi, sed appropriandi.

3. Item, omne illud quod per generationem communicatur, per generationem est commune . Si ergo substantia per generationem communicatur, generatione circumscripta , non erit communis : ergo propria ; sed proprium per generationem non potest communicari: ergo nec substantia.

4. Item, quod per generationem communicatur, per generationem datur et recipitur, et omne tale, si non est generationi accidentale, generatur ; sed substantia non accidit generationi : ergo etc.

Conclusio.

Essentia divina per generationem communicatur, quia per generationem fit, ut sit in pluribus una.

Respondeo: Ad hoc intelligendum notandum est, quod commune, quantum est de se, indifferenter se habet ad actum et potentiam. Commune enim potest dici illud quod est communicabile, quamvis non sit in pluribus ; sicut patet in multis universalibus, ut in sole et luna et hujusmodi. Commune etiam dicitur communicatum, quod est actu in pluribus.

Dico ergo, quod quemadmodum forma universalis,.quantum est de se, est communicabilis; sed tamen actu communicatur per propagationem plurium, sic natura divina vel essentia de se quidem communicabilis est, sed quod actu communicetur, non est nisi per illud quod multiplicat vel plurificat ei supposita: haec autem est generatio .

Quoniam igitur per generationem personae plurificantur , et substantia in illis non numeratur, hinc est, quod verissime substantia vel essentia per generationem communicatur, quia per generationem fit, ut sit una in pluribus.

1. Ad illud quod obiicitur, quod generatio est principium distinguendi; dicendum, quod generatio per se est principium distinguendi suppositum a supposito , quia ad illud terminatur per se; etiam est principium communicandi naturam communem, quia similem ex simili. Sed quoniam natura in inferioribus numeratur in suppositis. ideo est principium distinguendi etiam commune, sed per accidens ; in Deo autem nec est per se nec per accidens.

2. Ad illud quod obiicitur, quod facere commune esse in hoc est ratio appropriandi; dicendum, quod illud habet veritatem, quando commune est appropriabile vel appropriatum per esse in hoc. Divina autem essentia non est sic appropriabilis, vel appropriata per esse in hoc, quia non est appropriabilis quoad significatum nec quoad suppositum, quia idem significat et supponit, sicut supra ostensum est ; significatum autem eius nulla additione distinguitur. Haec enim est vera: essentia Patris et essentia, quae est in Patre, est Filius.

Vel aliter potest dici, quod facere esse in hoc est dupliciter: aut absolute; et sic est ratio appropriandi: aut in comparatione, ut illud quod erat prius in uno, fiat postea in alio; et sic est ratio communicandi naturam. Sed quaedam natura est, quae distinguitur in suppositis, ut puta illa cui fit additio, quaedam non, ut divina: et in prima est ratio communicandi et distinguendi, in divina solum communicandi.

3. Ad illud quod obiicitur, quod, si per generationem communicatur, generatio substantiam facit communem ; dicendum, quod verum est, secundum quod commune dicitur secundum actum, quia in pluribus, sed non secundum potentiam. Unde circumscripta generatione, substantia est communis, quia communicabilis: sed non est communis, quia communicata.

4. Ad illud quod obiicitur, quod illud quod per generationem datur, generatur: dicendum, quod falsum est: quia generari dicit productionem et distinctionem, sed datio dicit auctoritatem et communicationem: et quoniam per generationem substantia non distinguitur, quamvis communicetur: ergo etc.