CAPUT XI.

Quod causa prima existit in rebus omnibus secundum dispositionem unam.

Causa prima est In rebus omnibus secundum unam dispositionem. Ex quo enim causa prima in fine simplicitatis est unum : ei autem quod in fine simplicitatis est unum, nihil advenire potest per quod varietur ejus dispositio, vel in se, vel in alio : sive ergo sit in se, sive in alio, semper uno modo se habet. Non enim in alio est, sicut aliquid essentiae vel potentiae ipsorum, vel sicut in subjecto : sed est in ipsis sicut extensum per ea, in nullo commixtum eis : quia sicut jam habitum est, continuatorem non habet ad suum causatum, sed per seipsum ubique essentialiter et potentialiter est, cunctis posse et virtutes ministrans : et quodlibet illorum facit sine mediatore et instrumento per seipsum. Non enim eodem mediatore uti posset ad omnia : aliter enim omnia in una forma essent univoca. Mediator enim forma est, sicut superius est probatum : et si unus esset mediator, una esset omnium forma. Relinquitur ergo, quod per seipsum in omnibus quodlibet istorum operetur. Et in hoc decepti fuerunt, qui omnia dixerunt Deum esse. Putabant enim quod mediatore operaretur: quod nullo modo esse potest.

Propter quod etiam licet ubique sit, nullo circumscribitur loco : si enim loco circumscriberetur vel diffmiretur, oporteret quod aliquam in loco ad locatum haberet unionem : unionem autem habere non potest causa quae mediatorem non habet: nullo ergo modo circumscribitur, nec diffinitur. Nec sequitur si est hic, quod non sit alibi: nec sequitur si est in isto, quod non sit in alio. Quinimo sequitur si est hic vel in isto, quod per eumdem modum sit alibi vel in alio. Omne enim quod est hic vel in Isto, nihil habens unionis ad hoc vel istud, ita est hic vel in isto, quod separatum est ab hoc et isto. Et si separatum est,per eamdem rationem est alibi, et in alio : si enim nihil habet unionis ad hoc vel ad istud, non restringitur ab hoc vel ab isto, quin sit alibi et in alio.

Idem sequitur de hoc quod est nunc esse : non enim per aliud nunc est per quod non fuerit semper : per nunc ergo esse non determinatur ad. praesens : per nunc ergo esse non excluditur a semper esse. Et idem est de praeterito et futuro, cum dicitur, fuit et erit: est ergo ubique et semper in omnibus secundum unum modum. Et fuit in praeterito et erit in futuro : praeteritum enim, praesens, et futurum non cadunt in Ipsum, quamvis cadunt in id. in quo est.

Horum autem omnium causa unitas ejus est pura et simplicissima, quae facit quod Ipsum sit omne quod in ipso est. SI enim diversum esset in aliquo, non esset idem esse et quod est in ipso. Quamvis sic sit, tamen multis modis significatur, propter hoc quod in omni bono perfectissimum est, et nihil omnium bonorum deest ei, esse scilicet, vivere, et intelligere, et quaecumque alia ad bonam rationem determinantur. Sed de his jam in primo hujus scientiae libro determinatum est. Primum ergo et in omnibus est secundum unam dispositionem, quae dis-

positio nihil dicit additum super ipsum, sed est circumlocutio suae unitatis et puritatis : de ipso enim loquimur ut possumus : cum tamen in praehabitis probatum sit, quod deficiunt linguae in narratione ejus: propter quod sublimissimo Gregorius theologus dixit, quod " primum intra omnia non inclusum, extra omnia non. exclusum, post omnia non praeventum, ante omnia non solitarium, et cum omnibus non per essentiam conjunctum, vel per differentiam loci vel temporis commensuratum. " Sic ergo primum existit in rebus omnibus secundum dispositionem unam.